Dấu ấn đầu tiên trong hoạt động của Quốc hội (QH) năm 2018 là sự kiện tại kỳ họp thứ sáu, với 99,79% số đại biểu QH có mặt đã nhất trí bầu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng giữ chức vụ Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam theo giới thiệu của Ủy ban Thường vụ QH.
Đây không chỉ là một sự kiện quan trọng trong hoạt động của QH, mà còn là sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước năm 2018, đáp ứng mong muốn, nguyện vọng của cử tri và nhân dân cả nước. Kết quả đã thể hiện ước vọng, mong muốn không chỉ của mỗi đại biểu QH, mà còn là sự gửi gắm niềm tin yêu của mỗi cử tri, người dân cả nước đối với người lãnh đạo đứng đầu Đảng ta. Sự tín nhiệm của các đại biểu QH dành cho Tổng Bí thư, Chủ tịch nước thông qua kết quả bầu cử tại diễn đàn QH là sự thể hiện sinh động, tập trung "ý Đảng, lòng dân".
Tinh thần đổi mới tiếp tục là một dấu ấn quan trọng trong hoạt động QH năm 2018, thể hiện nhất quán thông điệp của Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân ngay từ đầu nhiệm kỳ QH khóa XIV về một QH đổi mới, sáng tạo, hành động vì lợi ích của nhân dân, vì danh dự của đất nước. Tại các phiên họp của Ủy ban Thường vụ QH, kỳ họp của QH, có thể dễ dàng điểm qua nhiều nét đổi mới đã được thực hiện thành công. Đó là đổi mới trong bố trí nội dung chương trình kỳ họp, cách thảo luận, cách tranh luận, đổi mới trong cách tiếp cận những vấn đề đưa ra thảo luận… Trong công tác điều hành thể hiện sự linh hoạt, sáng tạo, dân chủ nghị trường, tạo không khí sôi nổi nhưng bảo đảm tính nghiêm túc, kỷ luật. Việc sắp xếp chương trình nghị sự gọn gàng, khoa học, thời lượng thông tin phát thanh, truyền hình trực tiếp nhiều hơn để tăng cường tính công khai, minh bạch, tăng cường sự tương tác giữa QH với cử tri.
Những đổi mới này là sự tiếp nối liên tục những đổi mới đã được triển khai từ đầu nhiệm kỳ làm cho hoạt động QH ngày càng sát với thực tiễn cuộc sống, gắn bó hơn với cử tri, dễ tiếp cận với cử tri và truyền thông, qua đó nâng cao được chất lượng các quyết sách của QH.
Qua nhiều chuyến công tác phục vụ các đồng chí Chủ tịch QH, Phó Chủ tịch QH, trao đổi với chúng tôi, nhiều cử tri tại nhiều địa phương và người Việt ở nước ngoài đều có chung nhận xét, tại diễn đàn QH, những vấn đề nóng bỏng của cuộc sống đã được phản ánh chân thực, sinh động qua các phát biểu của nhiều đại biểu QH thảo luận, quyết định về hàng loạt các vấn đề đang được cử tri đặc biệt quan tâm và chờ đợi những quyết định của QH. Đơn cử vấn đề về giáo dục — đào tạo là một vấn đề liên quan mọi người, mọi gia đình đã được QH xem xét khá toàn diện, thẳng thắn với một thái độ cải cách quyết liệt. QH lùi thời gian thông qua dự án Luật Giáo dục (sửa đổi), yêu cầu Chính phủ lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân để tiếp tục hoàn thiện và xem xét thông qua vào kỳ họp thứ bảy trong năm 2019. Với dự án luật như lĩnh vực giáo dục chưa chín muồi, QH chưa quyết định. Điều đó thể hiện sự quyết liệt nhưng thận trọng, không vội vàng trước những quyết định của mình, với quyết tâm tạo ra sự thay đổi thật sự, thật sáng rõ trong sự nghiệp giáo dục.
Tham nhũng vẫn đang là vấn đề nóng được dư luận đặc biệt quan tâm. Các đại biểu QH đã dành nhiều sự quan tâm cho mục tiêu xây dựng các quy định của pháp luật ngày càng nghiêm minh hơn. Nhiều ý kiến phát biểu tranh luận chung nhiều nội dung của dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) càng cho thấy thái độ quyết liệt, thận trọng và có trách nhiệm của các đại biểu QH, các cơ quan QH trong việc xây dựng, hoàn thiện, thông qua đạo luật quan trọng này. Việc QH thông qua luật này đánh dấu bước hoàn thiện mới của pháp luật nước ta trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng, đáp ứng kỳ vọng và mong muốn của đồng bào, cử tri cả nước.
Những đổi mới trong chất vấn, nhất là chất vấn tại kỳ họp thứ sáu cũng mang lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng cử tri. Việc thay đổi cách thức chất vấn, nội dung chất vấn với việc tập trung chất vấn kết quả thực hiện các cam kết, lời hứa của Chính phủ, các bộ, ngành tại các kỳ chất vấn trước đây tạo nên sắc thái mới trong hoạt động chất vấn của QH. Phương thức "hỏi nhanh — đáp gọn" và tinh thần sẵn sàng trả lời chất vấn của Thủ tướng, các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ và sự sắc sảo trong cách hỏi, cách trả lời đã mang lại nhiều hiệu ứng tích cực từ phía cử tri theo dõi phiên chất vấn.
Cách thay đổi về phương thức và hình thức đó tạo cơ hội cho nhiều đại biểu đặt câu hỏi chất vấn, và nhiều vị tư lệnh ngành có cơ hội "đăng đàn", tạo nên bức tranh khá đầy đủ, toàn diện về tình hình thực hiện các nghị quyết chất vấn, trả lời chất vấn từ kỳ họp thứ hai đến nay. Hiếm có phiên chất vấn nào mà số lượng câu hỏi của đại biểu cũng như số lượng thành viên Chính phủ tham gia trả lời chất vấn nhiều như vậy. Phiên chất vấn được cử tri, người dân, giới quan sát ví như đợt "sát hạch" đánh giá giữa nhiệm kỳ đối với việc thực hiện các nghị quyết của QH về giám sát chuyên đề và chất vấn.
Việc QH lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn theo Nghị quyết 85/2014/QH13 của QH khóa XIII cũng được xem như là một sự kiện nổi bật trong năm 2018. Đây là lần lấy phiếu tín nhiệm duy nhất trong một nhiệm kỳ. Vì vậy, các công tác chuẩn bị được tiến hành nghiêm túc, cẩn trọng theo đúng quy định của pháp luật. Các đại biểu QH thể hiện sự đánh giá khách quan, công bằng, công tâm đối với từng cá nhân trong diện được lấy phiếu, trên cơ sở đánh giá của cá nhân đại biểu và ý kiến của cử tri qua các cuộc tiếp xúc. Do vậy, kết quả lấy phiếu tín nhiệm phản ánh chân thực mức độ tín nhiệm không chỉ của các đại biểu QH mà còn của cả cử tri đối với uy tín, chất lượng hoạt động, kết quả công tác của những người thuộc diện lấy phiếu tín nhiệm.
Có thể khép lại những cảm nhận về một năm hoạt động sôi động, đầy hiệu quả của QH là sự kiện QH phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Việc QH phê chuẩn hiệp định với 100% số đại biểu QH có mặt biểu quyết tán thành cho thấy tầm quan trọng và ý nghĩa to lớn của văn kiện này đối với sự phát triển của đất nước trong bối cảnh hội nhập mới. Các báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại của QH và các phát biểu thảo luận của đại biểu QH về tinh thần và nội dung của Hiệp định CPTPP không chỉ thể hiện rõ sự đồng hành của QH đối với Chính phủ trong việc tăng cường các cam kết quốc tế, mà còn thể hiện rõ sự quan tâm của đại biểu QH trong việc rà soát các quy định của pháp luật hiện hành để hoàn thiện pháp luật Việt Nam phù hợp các điều ước quốc tế. Qua đó, tận dụng cao nhất các cơ hội mà Hiệp định CPTPP mang lại, vượt qua các thách thức đặt ra trong quá trình hội nhập.
