Sáng 14/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị của Thường trực Chính phủ làm việc với doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) trên phạm vi toàn quốc về các giải pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển.
Mở đầu hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu đã dành phút mặc niệm để tưởng nhớ các nạn nhân tử vong trong vụ cháy tại Hà Nội và 7 nạn nhân tử vong do lũ quét tại Lào Cai đêm 12/9, rạng sáng 13/9.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cả nước có gần 680 DNNN. Trong đó, có 478 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, chiếm gần 6% số doanh nghiệp cả nước và 198 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối, chiếm gần 2,4%.
680 DNNN nắm một lượng tài sản lớn hơn 3,8 triệu tỷ đồng. Riêng 478 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ với tổng vốn trên 1,55 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu, 25,78% tổng vốn sản xuất, kinh doanh và 23,4% giá trị tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn của toàn bộ doanh nghiệp cả nước.
Tính đến hết năm 2022, tổng tài sản của DNNN đạt 3,8 triệu tỉ đồng, tăng 4% so với năm 2021. Vốn nhà nước đang đầu tư tại các DNNN là 1,69 triệu tỉ đồng, tăng 3% so với năm 2021.
Đáng chú ý, có 64/676 doanh nghiệp có phát sinh lỗ 29.456 tỉ đồng; 144/676 doanh nghiệp (chiếm 21% tổng số DNNN) có tổng số lỗ lũy kế là 69.892 tỉ đồng. Các DNNN có nợ phải trả là 1,98 triệu tỉ đồng, tăng 6% so với năm 2021.
Trong 6 tháng đầu năm 2023, tổng doanh thu của các DNNN trên cả nước là 689.534 tỉ đồng, đạt 50% kế hoạch năm 2023. Lãi phát sinh trước thuế thu nhập doanh nghiệp là 67.403 tỉ đồng, đạt 63% so với kế hoạch năm 2023.
Tổng lỗ phát sinh của cả khu vực DNNN là 33.639 tỉ đồng, chủ yếu tập trung ở khối các doanh nghiệp trung ương như: EVN lỗ phát sinh 32.055 tỉ đồng, Tổng công ty Hàng không lỗ phát sinh 1.317 tỉ đồng.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước cả năm 2023 tổng doanh thu của toàn khu vực DNNN đạt 1,41 triệu tỉ đồng, tăng 4% so với kế hoạch đề ra. Trong đó, tổng lãi phát sinh trước thuế ước đạt 117.388 tỉ đồng; lỗ phát sinh ước đạt 41.666 tỉ đồng, chủ yếu đến từ doanh nghiệp trung ương gồm EVN: 37.062 tỉ đồng; Tổng công ty Hàng không Việt Nam: 4.515 tỉ đồng.
Sau khi nghe báo cáo, Thủ tướng nhấn mạnh, để DNNN thực sự trở thành “lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế nhà nước” dẫn dắt các thành phần kinh tế khác, rất cần nhận diện những điểm nghẽn trong cơ chế, chính sách đối với khu vực doanh nghiệp này, những tồn tại hạn chế trong chính doanh nghiệp để từ đó đưa ra các định hướng, giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tại các DNNN.
“Chúng ta phải lắng nghe tiếng nói doanh nghiệp, đặt mình vào vị trí doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Mỗi ngành, mỗi cấp, mỗi người chung tay, góp sức, nỗ lực trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao để góp gió thành bão, vượt qua khó khăn”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu các đại biểu tập trung thảo luận làm rõ những nội: Thứ nhất, cần nhận định, đánh giá đúng, sát vị thế, vai trò của DNNN hiện nay, từ đó làm rõ mục tiêu sắp xếp, cải cách khu vực DNNN phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam. Đây cũng là công việc phục vụ cho việc tổ chức sơ kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Nghị quyết số 12-NQ/TW về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN để báo cáo Bộ Chính trị xem xét, trình Ban chấp hành Trung ương khóa XIII.
Thứ hai, cần đánh giá rõ hơn về tình hình thực hiện đầu tư và hiệu quả đầu tư của DNNN trong thời gian qua để từ đó xác định được những vướng mắc, khó khăn cần tháo gỡ. Những khó khăn nào xuất phát từ thể chế chính sách, những khó khăn nào xuất phát từ khâu triển khai thực hiện để từ đó tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các quyết sách khơi thông nguồn lực, tạo đột phá, phát huy vai trò của DNNN với phương châm “sớm nhất - hiệu quả nhất” và “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.
Thứ ba, xác định rõ những ngành, lĩnh vực ưu tiên đầu tư của DNNN Trung ương và DNNN địa phương trong giai đoạn tới. DNNN cần làm những việc lớn, việc khó, việc mới để tạo động lực cho phát triển kinh tế. Các lĩnh vực như điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh hay công nghiệp bán dẫn… là những lĩnh vực đòi hỏi sự tham gia của các DNNN, đặc biệt là DNNN quy mô lớn…
Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần "Non cao cũng có đường trèo/Đường dù hiểm nghèo cũng có lối đi".
Thủ tướng mong muốn, các đại biểu tập trung thảo luận, tìm ra giải pháp góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tốt hơn, tập trung cho các động lực tăng trưởng, đặc biệt là về đầu tư.