Xóa bỏ hợp đồng cũng là một sự thua thiệt
Mới đây Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể yêu cầu trong 10 ngày tới, nếu nhà đầu tư BOT QL6 Hòa Lạc — Hòa Bình không lo đủ vốn chủ sở hữu sẽ bị huỷ hợp đồng. Cụ thể, nhà đầu tư còn thiếu 89 tỷ đồng vốn chủ sở hữu nộp vào dự án.
Còn hợp phần tuyến Hòa Lạc — Hòa Bình bị chậm hơn 1 năm, cho nên dù nộp đủ vốn chủ sở hữu nhưng đến 31/8 tới, dự án không hoàn thành cũng sẽ huỷ hợp đồng với nhà đầu tư.
Cho nên, cực chẳng đã mới phải hủy hợp đồng, vì khi bắt đầu làm một hợp đồng khác sẽ phải trao đổi lại về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm, việc mới chỉ dọa nhà đầu tư và vẫn cho đường lùi chỉ có hàm ý còn nước còn tát.
Có thể khi gặp nhiều khó khăn quá, chính nhà đầu tư cũng muốn hủy hợp đồng để thoái thác trách nhiệm.
Và nếu có xóa bỏ ở đây cũng không phải là hợp đồng BOT mà là xóa bỏ hợp đồng chọn nhà đầu tư, vì BOT phải là triển khai dự án xong mới ký hợp đồng chính thức".
Bên cạnh đó, theo ông Toản, ở đây hai bên đều cần nhau, các nhà đầu tư cũng muốn làm để tìm kiếm lợi nhuận, còn Bộ GTVT lựa chọn được một nhà đầu tư dự án lớn cũng không dễ dàng.
Và hai bên đều có nghĩa vụ và quyền lợi, chủ đầu tư quyền lợi của họ là doanh nghiệp, còn cơ quan quản lý nhà nước quyền lợi là của toàn dân.
"Có thể Bộ GTVT vẫn muốn nhà đầu tư này tiếp tục thực hiện nên mới chỉ dọa như vậy, mà dọa là còn có nhiều ràng buộc trong hợp đồng, còn BOT khi mới bắt đầu triển khai cách đây vài chục năm như tuyến Biên Hòa — Vũng Tàu không có hợp đồng chặt chẽ nên vừa lập dự án xong, chủ đầu tư bỏ luôn mà không xử lý được.
Khi còn dọa được cũng đồng nghĩa với việc chứng minh chất lượng hợp đồng với nhà đầu tư có giá trị", ông Toản khẳng định.
Bộ GTVT cũng có lỗi
Cũng đưa ra quan điểm về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Đình Thám — Trưởng Bộ môn công nghệ và quản lý xây dựng, Đại học Xây dựng Hà Nội cho biết:
"Khi nhà đầu tư đã ký hợp đồng mà không thực hiện theo đúng cam kết thì phải hủy hợp đồng và bồi thường đúng trách nhiệm, nhưng ở Việt Nam chưa thấy trường hợp nào thực hiện ngay lệnh hủy hợp đồng.
Đúng quy định là cơ quan chủ quản Bộ GTVT phải kiểm tra năng lực tài chính của chủ đầu tư, đủ vốn sở hữu để làm dự án thì mới được duyệt ký hợp đồng. Nhưng hầu hết các dự án BOT, Bộ đều không làm việc này, nên nhiều dự án chủ đầu tư chỉ có 7-10% vốn mà dám đầu tư cả một dự án hàng nghìn tỷ đồng.
Sau đó, họ đi vay ngân hàng đầu tư với lãi suất cao và số tiền đó chuyển sang phí, để cho dân chịu. Đây là chiêu thức mượn mỡ rán bánh, mọi thứ đều do dân chịu, chứ không cần năng lực của nhà đầu tư, như BOT Hòa Lạc — Hòa Bình, chủ đầu tư cũng không đủ tiền nộp 100% vốn chủ sở hữu.
Tinh thần của BOT là huy động vốn của xã hội, tức là doanh nghiệp có vốn thì đầu tư vào, chứ không phải là mượn vốn xây dựng rồi dân chịu.
Khi có đường BOT thì người dân tự nguyện dùng và chấp nhận nộp phí, nhưng nhiều trạm hiện nay là bắt dân phải đi. Ví dụ như thu phí QL6 cao lên để tài xế phải đi cao tốc Hòa Lạc — Hòa Bình, hay thu phí QL5 cao lên để dân phải đi đường cao tốc Hà Nội — Hải Phòng, đó là chiêu thức lùa dân vào để thu tiền.
Cũng theo ông Thám, nếu dự án BOT có hiệu quả thì không nhà đầu tư này thì nhà đầu tư khác sẽ vào, hiệu quả dự án ảo hay thật mới quan trọng.
Riêng về hậu quả khi hủy hợp đồng với nhà đầu tư, theo vị chuyên gia trên, nếu ký kết với tổng thầu BOT thì họ chịu trách nhiệm thiệt hại của cả dự án, nhưng nếu ký riêng với các nhà đầu tư riêng lẻ thì phức tạp hơn rất nhiều.
Cụ thể, nơi nào đảm bảo đúng cam kết trong hợp đồng thì phải xử lý đúng Luật, bồi thường theo cam kết hợp đồng, còn nhà đầu tư vi phạm thì xử phạt. Có lẽ Bộ GTVT còn chần chừ dự án này vì ở đây có 3 nhà đầu tư và chỉ có duy nhất một nhà đầu tư thiếu vốn chủ sở hữu.
Vì thế, nếu bồi thường cho 2 nhà đầu tư làm đúng có khi còn lớn hơn số tiền truy trách nhiệm từ nhà đầu tư sai.
"Hãy cứ đợi xem sau 10 ngày tới, Bộ sẽ làm gì, sau tuyên án mà chủ đầu tư thực hiện được chứng tỏ có năng lực mà chây ì, còn nếu không làm được thì chỉ là năng lực ảo, mà đã là ảo cứ chạy theo thì chỉ tốn kém hơn", ông Thám nhận định.
Nguồn: Báo Đất Việt