Chỉ định thầu vượt thẩm quyền?
Tháng 10/2018, VietnamFinance đã nhận được đơn thư của ông Nguyễn Văn Gấm, Giám đốc Công ty TNHH và Thiết bị Nam Hải gửi Văn phòng Chính phủ “tố” lãnh đạo VEC chỉ định thầu sai luật.
Đơn thư nêu rõ, trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt trong điều hành chính phủ, được nhân dân và doanh nghiệp cả nước ủng hộ, đặc biệt, việc giảm thiểu các thủ tục hành chính, xã hội hoá đầu tư công, tạo điều kiện để phát triển doanh nghiệp, hài hoà lợi ích giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp cổ phần cùng bình đẳng trước pháp luật để phát triển.
Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp trước đây là doanh nghiệp vốn nhà nước (hoạt động công ích trong lĩnh vực quản lý, sửa chữa, bảo trì đường bộ, một số doanh nghiệp được giao thực hiện thu phí nộp ngân sách nhà nước...) được cổ phần hoá 100% và bán thương quyền thu phí theo chỉ đạo của Chính phủ và hoạt động theo Luật doanh nghiệp trong lĩnh vực này.
Theo ông Nguyễn Văn Gấm, mọi vấn đề về việc làm của các doanh nghiệp sau khi cổ phần hoá đều tự tìm kiếm, chuyển nghề hoặc đấu thầu để có việc làm, hiện tại các doanh nghiệp phải cạnh tranh đấu thầu các gói thầu có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên để có việc làm.
Trong khi đó, VEC là doanh nghiệp có vốn nhà nước lại thành lập một loạt các doanh nghiệp mới, có vốn nhà nước mới như: Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Đường cao tốc Việt Nam (VEC E), Công ty cổ phần vận hành và bảo trì đường cao tốc Việt Nam (VEC O&M), Công ty cổ phần Dịch vụ đường cao tốc Việt Nam (VEC S)... tất cả đều thuộc VEC.
Các công ty con này được giao kế hoạch, chỉ định thầu thực hiện quản lý bảo trì và thực hiện thu phí tuyến đường Nội Bài – Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây... với giá trị giao thầu không qua đấu thầu hàng trăm tỷ đồng mỗi năm.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Gấm, các doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hoá 100% vốn nhà nước và các doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực quản lý, bảo dưỡng thường xuyên đường bộ trong cả nước rất bức xúc và cần làm rõ.
Liệu VEC có vi phạm các quy định luật pháp hiện hành không khi giao thầu các gói thầu bảo dưỡng thường xuyên đường và phục vụ thu phí có giá trị hàng trăm tỷ đồng mỗi năm? Nếu vi phạm thì xử lý thế nào vì các nội dung trên đã diễn ra trong một thời gian dài?
“Trong khi đó, tại Tổng Cục đường bộ Việt Nam (ĐBVN) và các địa phương, gói thầu từ 500 triệu đồng trở lên đã phải đấu thầu”, ông Gấm cho biết.
Mặt khác, vì lý do gì mà VEC không “đặt hàng” công việc bảo trì cho các đơn vị nhà nước có kinh nghiệm (là doanh nghiệp sau cổ phần hoá) hoặc giao Tổng Cục ĐBVN đấu thầu mà lại giao cho các đơn vị do VEC mới thành lập như: VEC S, VEC O&M, VEC E... thuộc VEC?
Theo tìm hiểu của VietnamFinance, VEC E được thành lập từ tháng 4/2010; VEC O&M được thành lập năm 2010; VEC S được thành lập từ tháng 3/2008...
“Đáng chú ý, dù được chỉ định thầu hàng trăm tỷ đồng mỗi năm trong công tác bảo trì các tuyến cao tốc thuộc VEC quản lý, nhưng các doanh nghiệp thuộc VEC gần như không có máy móc, thiết bị để hoạt động công tác quản lý, bảo dưỡng thường xuyên các tuyến cao tốc được giao”, công văn nêu rõ.
Trong văn bản kiến nghị, ông Nguyễn Văn Gấm đề nghị Văn phòng Chính phủ xem xét, để hài hoà lợi ích và quyền lợi các doanh nghiệp trong cả nước và người dân quan tâm.
Chỉ định thầu dự án cho “Út trọc”
Một sai phạm nghiêm trọng khác trong nhiệm kỳ ông Mai Tuấn Anh làm Tổng giám đốc VEC (nay làm Chủ tịch HĐTV VEC) cùng ông Nguyễn Văn Nhi (Phó Tổng giám đốc VEC) từ 2011-2016 ký hàng loạt văn bản chỉ định thầu 8 trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài – Lào Cai, Tp. Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây
Đáng chú ý, trạm dừng nghỉ tại Tp. Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây được VEC chỉ định thầu cho Công ty Cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn, Bộ Quốc phòng (sân sau của Đinh Ngọc Hệ - tức "Út trọc").
Không chỉ dừng ở đó, lãnh đạo VEC mà cụ thể là ông Mai Tuấn Anh đã chỉ đạo “nhượng” quyền thu phí cho Công ty Yên Khánh (sân sau của Út trọc) qua văn bản “giới thiệu” của Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường.
Theo tìm hiểu của VietnamFinance, hợp đồng này được ký rất nhanh chỉ sau 1 tuần “giới thiệu", theo đó, Công ty Yên Khánh sẽ được thu phí từ trạm Đại Xuyên, Vực Vòng, Liêm Tuyền, Cao Bồ với chi phí trọn gói là 21,3 tỷ đồng/năm, nhân sự là 231 người, thực hiện trong vòng 12 tháng.
Tuy nhiên, rất lạ rằng ông Mai Tuấn Anh (đương kim Tổng giám đốc) và ông Nguyễn Văn Nhi (Phó Tổng giám đốc) “quên” thời hạn khiến việc thu phí để kéo dài tới 5 năm. Đến giờ, con số kiểm toán vẫn chưa được làm rõ, dù Út trọc đã bị khởi tố, ông Nguyễn Hồng Trường (nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT) đã bị cấm dời khỏi nơi cư trú 8 tháng qua và vừa bị Uỷ ban Kiểm tra Trung Ương kiểm điểm, còn nhân sự ở VEC thì bình chân như vại.
Ai thao túng ở VEC?
Năm 2013, tôi còn nhớ như in ngày gặp ông Lê Kim Thành (hiện là Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng các công trình giao thông), lúc đó chỉ là chân “leve” tại Tổng Công ty đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam.
Ông Thành đưa đoàn nhà báo chúng tôi đến địa điểm ăn trưa, phải nói, ông Thành là người yêu thơ và đầy chất văn học. Ông Thành đọc cho chúng tôi nghe bài "chế" của thơ Trần Việt Phương mà rằng: “Ôi những ngày đằng đẵng không có việc, ta làm thơ chỉ để giải khuây....”
Về VEC năm 2013, ông Lê Kim Thành được gặp ông Mai Tuấn Anh như “cá gặp nước”, chỉ sau vài tháng làm trưởng phòng ông Thành “vọt” lên làm Phó Tổng Giám đốc, qua mặt nhiều “anh tài” kỹ sư tại VEC để tin tưởng giao phó cả dự án cao tốc Nội Bài – Lào Cai có chiều dài 245km với số vốn 24.000 tỷ đồng.
Tài hoa văn chương là thế, nhưng không đi kèm với kỹ thuật, chỉ sau đúng 1 tháng thông xe, cao tốc Nội Bài – Lào Cai nứt kỷ lục lên đến 21m. Lý do rất đơn giản là đất yếu và nơi đó có vành đá yên ngựa. Tôi tin, nhưng các kỹ sư trong ngành cười vì tại sao những điểm yếu “chết người” đó mà không ai kiểm soát, hay là sự lấp liếm khi thi công ẩu?
Rất nhanh sau đó, ông Trần Kim Thành được bổ nhiệm làm người “cầm cân nảy mực” phụ trách toàn bộ chất lượng công trình ngành giao thông vận tải. Cho đến bây giờ, dù giữ chức được 3 năm có lẻ, nhưng ông Thành vẫn chưa “bắn” được ai.
Theo nguồn tin riêng của VietnamFinance, “sếp” của ông Thành là ông Mai Tuấn Anh cũng được cơ cấu làm Thứ trưởng Bộ GTVT trong nhiệm kỳ đó, nhưng do không đủ thời vận, nên ông Mai Tuấn Anh đã “lỡ bước” và tại vị làm chủ tịch VEC đến nay.
Cho đến bây giờ, khi Uỷ ban kiểm tra Trung ương, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Bộ GTVT cùng nhiều ban ngành đã vào làm việc, nhưng những sai phạm của VEC vẫn chưa được làm rõ và công khai minh bạch.
Trả lời VietnamFinance, ông Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Bộ GTVT và ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước cùng cho biết: Chúng tôi đã nắm được những thông tin sai phạm tại VEC, nhưng cần làm rõ để quy trách nhiệm đúng người, đúng việc. Tôi cam đoan không có bao che, xử lý nghiêm nếu có sai phạm và không có vùng cấm.