Đồng thời, tỷ lệ sinh đẻ đang giảm, nguy cơ thiếu lao động gia tăng. Bài viết của Sputnik đề cập đến chủ đề già hóa dân số - vấn đề đau đầu đối với chính phủ các nước và xu hướng mới của nền kinh tế thế giới.
Thiếu lao động
Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, trong những năm 1980 và thậm chí vào đầu thế kỷ 21, trung bình cứ 100 người trong độ tuổi lao động (từ 25 đến 64 tuổi) thì có 16 người ở độ tuổi từ 65 trở lên. Đến năm 2035, tỷ lệ này sẽ thay đổi. Nhật Bản đang dẫn đầu trong xu hướng này: người ta cho rằng sẽ có 69 người cao tuổi bên cạnh 100 người trong độ tuổi lao động. Tại Đức, con số này sẽ tăng lên 66 người, ở Hoa Kỳ - lên 44 người, ở Trung Quốc - lên 36 người. Vấn đề này cũng không bỏ qua LB Nga. Theo ông Alexei Vovchenko - Thứ trưởng thứ nhất Bộ Lao động và An sinh xã hội, đến năm 2025, tỷ lệ người cao tuổi sẽ là 27% và đến năm 2035 số lượng này sẽ nhiều hơn những người lao động.
Gánh nặng xã hội
Một trong những thách thức chính đối với nhà nước là tăng ngân sách dành cho lương hưu, trợ cấp, chăm sóc và thuốc men. Đồng thời, có một số lượng lớn người nghỉ hưu sẵn sàng và tiếp tục làm việc ngay cả với một khoản lương nhỏ. Đây là nguồn tài nguyên tuyệt vời cho các quốc gia, nơi lớp người trẻ ngày càng mỏng hơn, tương ứng, tỷ lệ người nộp thuế ngày càng ít hơn. Theo Hiệp hội Lão khoa Anh (British Society of Gerontology), ở Anh, tổng chi tiêu của chính phủ cho những người về hưu đã vượt qua ngưỡng 65 tuổi hóa ra là ít hơn thu nhập mà những người này tạo ra. Con số chênh lệch ở đây là 44 tỷ bảng: gồm thuế mà họ phải trả và thu nhập từ nhu cầu tiêu dùng của họ.
Ở một số quốc gia, người già được tạo điều kiện làm việc bán thời gian hoặc tạo việc làm mới. Ví dụ, ở Úc, người già thường làm công việc điều khiển giao thông tại các ngã tư đường cạnh trường học khi học sinh vào lớp và tan học.
Ở Nhật Bản, sự thiếu hụt lao động lớn nhất là trong số các nhân viên xã hội. Theo ước tính của Bộ Y tế, Lao động và An sinh xã hội Nhật Bản, đến năm 2025 sẽ có 2,5 triệu vị trí tuyển dụng trong lĩnh vực này, vì số người cao tuổi cần chăm sóc sẽ lên tới 7 triệu. Có thể giải quyết vấn đề này bằng cách thu hút những người có tuổi vẫn còn khả năng lao động. Với tư cách là phần thưởng bổ sung, họ có cơ hội để sau này sử dụng chính loại dịch vụ chăm sóc này.
Bất bình đẳng thu nhập
Xét rằng sức lao động tan chảy nhanh hơn khả năng nhận thức, những người có chuyên môn cao hoặc trình độ học vấn cao có nhiều cơ hội để làm việc trong tuổi già. Theo Viện phân tích hệ thống ứng dụng quốc tế (IIASA), một phần đáng kể dân số cao tuổi bản địa châu Âu và Hoa Kỳ thuộc về loại này. Và, do đó, tuổi tác tăng lên nhưng thu nhập của họ sẽ không giảm. Nhưng ở Trung Quốc, tình hình là ngược lại – khi về già, hơn một nửa số công nhân từ 50 tuổi trở lên có trình độ học vấn tiểu học sẽ buộc phải chấp nhận mức thu nhập thấp hơn. Đồng thời, hàng năm, chính sách tự động hóa mà Trung Quốc theo đuổi sẽ khiến cho số công ăn việc làm tay nghề thấp giảm xuống. Cũng cần nói thêm rằng không phải tất cả các nhà tuyển dụng trên thế giới đều sẵn sàng chấp nhận thực tế nhân khẩu học mới - phân biệt tuổi tác vẫn là một vấn đề nghiêm trọng. Những người lao động lớn tuổi, thậm chí có nhiều kinh nghiệm, ít năng động và gặp khó khăn trong việc làm chủ các công nghệ mới.
"Nền kinh tế bạc"
Người ta cho rằng phạm vi áp dụng các khoản đầu tư lớn ở các quốc gia có thế hệ người già ngày càng tăng sẽ là lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và y học. Nước đầu tiên đi theo con đường như vậy là Nhật Bản, nước này đầu tư rất nhiều vào việc phòng ngừa, phát hiện và điều trị sớm bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch và ung thư, chứng mất trí và bệnh Alzheimer. Đồng thời, nhu cầu giảm chi phí thúc đẩy các công nghệ mới phát triển, kể cả những công nghệ cho phép người già tự phục vụ bản thân càng lâu càng tốt. Đây là những xe đẩy với thiết bị điện có nút báo ngã, robot giúp đỡ quanh nhà và chống cô đơn, giường biến thành xe lăn, v.v... Nhân tiện nói thêm, người già được coi là khách hàng tiềm năng cho loại xe lái tự động. Nhu cầu về các dịch vụ trong lĩnh vực du lịch và giải trí cho những người trong độ tuổi "bạc" ngày càng tăng.
Như Phó Hiệu trưởng Học viện Quan hệ Lao động và Xã hội, Alexander Safonov nói với Sputnik,
“đây là xu hướng toàn cầu, khi thế hệ người già tăng lên, một mặt, điều đó gia tăng gánh nặng ngân sách, nhưng mặt khác, điều đó khuyến khích các doanh nghiệp tập trung vào nhu cầu của người già và phát triển các ngành công nghiệp mới. Nhưng "nền kinh tế bạc" không chỉ là các công nghệ và dịch vụ mới liên quan đến sức khỏe. Đây là thị trường mới cho người cao tuổi: bất động sản, dịch vụ, quần áo và giày dép, du lịch, giải trí, giáo dục bổ sung. Doanh nghiệp phát minh ra rất nhiều thứ mà chính những người già giàu có hoặc con cái họ sẽ bỏ tiền ra mua. Đây cũng là những đề xuất mới cho môi trường và cơ sở hạ tầng đô thị. Nói chung đây là một nếp sống khác, thích nghi với các đặc điểm sinh lý của tuổi già."
Từ ngày 20 đến 22 tháng 5, Hội nghị Châu Á về Lão hóa và Lão khoa (The Asian Conference on Aging & Gerontology) sẽ được tổ chức tại Tokyo. Chủ đề hội nghị là Độc lập & Phụ thuộc lẫn nhau (Independence& Interdependence).
Tất cả các câu hỏi nêu trên sẽ được đưa ra để hội nghị thảo luận, nhằm tìm ra giải pháp đúng \cho vấn đề đặc biệt quan trọng hiện nay.