Luận chứng yếu
Thuốc lá điện tử được phát minh ở Trung Quốc năm 2003. Không giống như bình thường - điều thuốc đốt cháy trong ngọn lửa âm ỉ, trong thuốc lá điện tử, chất lỏng được làm nóng và người hút thuốc không hít khói vào người, mà là hơi nước. Theo tiếng Anh - vapor. Do đó thuốc lá điện tử có một tên gọi khác là vape, quá trình hút thuốc thường được gọi là vaping.
Các nhà sản xuất tuyên bố thuốc lá điện tử giúp bỏ thuốc lá và ít gây hại cho sức khỏe hơn so với thông thường. Tuy nhiên không có bằng chứng khoa học nào cho việc này.
"Thỉnh thoảng chúng tôi có nhận được câu hỏi về thuốc lá điện tử. Theo báo cáo của WHO, chúng không thể được coi là vô hại và các bác sĩ không nên đề xuất như một biện pháp cai thuốc lá. Trong đó có chứa chất tạo hương vị, propylene glycol, cùng các chất phụ gia khác. Ngoài ra còn có chất nicotine gây nghiện”, Olga Sukhovskaya, người đứng đầu Trung tâm cuộc gọi tư vấn hỗ trợ bỏ thuốc lá tại Viện nghiên cứu lao phổi St. Petersburg, nói trong một cuộc trò chuyện với Sputnik.
Chuyên gia nhấn mạnh rằng vape góp phần đẩy thanh thiếu niên đến việc hút thuốc. Những người trẻ tuổi là đối tượng mục tiêu của các nhà sản xuất.
«Hương vị khác nhau được gắn liền với thuốc lá điện tử, để những người trẻ tuổi thử qua và trải nghiệm. Do đó người tiêu dùng bị nghiện, bởi vì nicotine là một chất kích thích tâm lý», Olga Sukhovskaya nhấn mạnh.
Thị trường đang phát triển, các nhà khoa học lo lắng
Các chuyên gia tiếp tục nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc lá điện tử đối với sức khỏe con người, về cơ chế gây nghiện chất nicotine.
Có một số lượng lớn các công trình về vấn đề này trên toàn thế giới, nhưng không có đủ dữ liệu để đưa ra kết luận rõ ràng. Cần thiết thu thập số liệu thống kê trong mười lăm năm nữa.
WHO khuyến nghị hạn chế bán thuốc lá điện tử và các sản phẩm chứa nicotine khác. Vape chỉ bị cấm ở 27 quốc gia. Tại phần còn lại của thế giới, thị trường này được điều tiết kém hoặc không được kiểm soát.
Cho đến nay, thuốc lá điện tử chiếm không quá một phần mười thị phần các sản phẩm thuốc lá, nhưng tình hình đang thay đổi nhanh chóng. Đặc biệt có nhiều người sử dụng ở các nước giàu có, nơi việc tiêu thụ thuốc lá điện tử không bị kiểm soát, chẳng hạn như ở Anh, New Zealand và Hoa Kỳ, theo công trình của một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã thực hiện khảo sát tại 14 quốc gia.
Theo nghiên cứu, vape chủ yếu được sử dụng bởi những người đang hút thuốc hoặc những người gần đây đã bỏ thuốc lá. Ở các nước nghèo, ít phổ biến hơn vì mọi người đơn giản là không thể mua được thuốc lá điện tử đắt tiền.
Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), hiện có hơn ba triệu rưỡi người sử dụng các phương tiện điện tử khác nhau có chứa nicotine ở Mỹ. Trong giới học sinh trung học, số người sử dụng đã tăng đến 78 phần trăm kể từ năm 2017 .
WHO khẳng định tất cả các loại sản phẩm thuốc lá đều có hại, bao gồm cả hệ thống được làm nóng.
«Những người hút thuốc lá điện tử nghĩ rằng "hít hơi nước” tốt hơn là hút thuốc lá, nghĩa là thuốc lá điện tử được coi là ít gây hại hơn so với truyền thống. Tuy nhiên, hợp lý hơn cả là "không hít" và không hút thuốc. Các bác sĩ giải thích - cho dù nicotine xâm nhập vào cơ thể như thế nào: bằng cách hít khói từ thuốc lá, hơi nước hoặc những cách khác đều có hại vì nicotine gây nghiện, nói cách khác, đó là sự nghiện ngập tương tự như thuốc lá, chỉ được bọc trong lớp vỏ "sáng tạo". Là một bác sĩ, tôi không thấy sự khác biệt lớn ở đây", Maria Vinnikova, tiến sỹ y khoa, nhà tâm lý – chất gây nghiện học, giáo sư từ trường Đại học Tổng hợp Sechenov nói.
Bao gồm cả logic
Những người ủng hộ tin rằng vape được sử dụng trong điều trị nghiện thuốc lá. Tuy nhiên đây là một sai lầm sâu sắc. Nếu các nhà khoa học trước đó tranh luận liệu chúng có thể được sử dụng trong quá trình điều trị hay không, thì bây giờ câu hỏi đã được đóng lại.
«WHO hoàn toàn phản đối việc đưa thuốc lá điện tử vào quy trình điều trị, việc sử dụng chúng không thể được coi là một phần trong chương trình điều trị. Các chuyên gia ở hầu hết các quốc gia châu Âu và châu Mỹ đều có cùng một quan điểm. Nga cũng không phải là ngoại lệ», - Maria Vinnikova nói.
Bà trích dẫn kết quả của một nghiên cứu quy mô lớn về khoảng 20 loại thuốc lá điện tử từ các nhà sản xuất khác nhau, được FDA công bố. Những phát hiện thật đáng thất vọng: đại đa số có chứa chất gây ung thư đặc trưng trong thuốc lá, như nitrosamine, dẫn xuất glycol.
Nghiên cứu cho thấy hàm lượng nicotine cao hơn trong chất lỏng trái với những gì đã được công bố, đã được tìm thấy ngay cả trong các sản phẩm không có nicotine. Kết quả là FDA công bố lập trường cứng rắn: không thể chấp nhận sử dụng thuốc lá điện tử, đặc biệt là trong thanh thiếu niên, vì chúng góp phần vào việc hình thành chứng nghiện nicotine, phát triển bệnh phổi và các bệnh lý khác.
Một niềm tin phổ biến khác cũng là sai lầm - rằng với sự trợ giúp của vape bạn có thể kiểm soát cân nặng.
"Cơ sở cho việc đó là huyền thoại cho rằng hút thuốc có thể làm giảm sự thèm ăn. Nicotine thực sự làm giảm cảm giác đói, nhưng có điều này là do các cơ chế tâm lý và hóa học thần kinh khá phức tạp. Nếu bạn bỏ thuốc lá, tác dụng của nicotine lên não sẽ ngừng và xuất hiện cảm giác thèm ăn. Dạ dày bắt đầu hoạt động bình thường, khả năng hấp thụ thức ăn được cải thiện, thức ăn được hấp thụ tốt hơn và do đó lúc đầu sẽ tăng cân, nhưng điều quan trọng phải hiểu rằng sau khi bình thường hóa quá trình trao đổi chất, trọng lượng cơ thể sẽ trở lại bình thường. Logic đơn giản cho thấy tác hại do hút thuốc lá điện tử sẽ nhiều lần lớn hơn so với bất kỳ kết quả nào khác", Vinnikova kết luận.