Tuy nhiên, bệnh ung thư có thể tái phát bởi vì ngay cả sau đợt trị liệu rất hiệu quả, trong cơ thể vẫn tồn tại các tế bào ung thư trong trạng thái “ngủ đông” sẵn sàng thức dậy bất cứ lúc nào. Không thể dự đoán sự xuất hiện và sự tái phát của bệnh ung thư.
Đến tế bào ung thư cuối cùng
"Các tế bào ung thư đang ngủ là những tế bào tách ra khỏi khối u chính, lọt được vào trong máu và ở lại trong một số cơ quan dưới dạng vi tế bào di căn. Chúng không phân chia và không có biểu hiện nào. Phương pháp hóa trị không thể tiêu diệt chúng, hệ thống miễn dịch cũng không thấy chúng. Nhiều năm sau đợt điều trị, những tế bào này đột nhiên thức dậy và gây ra ung thư di căn. Đây không phải là một khối u nguyên phát mới, mà là hậu quả của việc các tế bào ung thư lan rộng từ nơi nó xuất hiện đầu tiên sang các bộ phận khác của cơ thể. Vẫn chưa rõ cơ chế đánh thức các tế bào khối u”, - Giám đốc Hiệp hội Ung thư học Á-Âu, Trưởng Khoa Ung Bướu của Glav UPDK thuộc Bộ Ngoại giao Nga, bác sĩ phẫu thuật Somasundaram Subramanian giải thích với Sputnik.
Theo bác sĩ, các tế bào khối u đang ngủ có thể xuất hiện trong cơ thể con người rất lâu trước khi ghi nhận những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư.
Vấn đề là ở chỗ: hệ miễn dịch của con người có thể nhận ra và tiêu diệt các tế bào ác tính. Nhưng, khả năng của nó cũng có giới hạn, vì thế hệ thống miễn dịch có thể giữ một số tế bào ác tính trong trạng thái “ngủ đông”. Hệ miễn dịch có thể làm như vậy vì xung quanh các tế bào đó có số lượng nhỏ các mạch máu, vì thế các tế bào “đang ngủ” bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng. Ngoài ra, chúng nhận tín hiệu từ các tế bào ác tính khác bị hệ miễn dịch phá hủy, sau đó chúng ngừng phân chia và lâm vào trạng thái “ngủ đông”. Chính bởi vậy không thể phát hiện ra chúng.
“Ngày nay, không có công cụ nào để phát hiện ra các tế bào ung thư trong trạng thái “ngủ đông”. Nhưng, với tư cách là một bác sĩ phẫu thuật ung thư, tôi có thể nói rằng, cố chấp theo đuổi tế bào ung thư cuối cùng mãi mãi là điều sai và không thực tế. Trước hết phải nói rằng, việc chẩn đoán tốt về một khối u lớn cũng đòi hỏi rất nhiều tiền và công sức. Để đánh giá quá trình lan rộng và độ nặng của bệnh ung thư, để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, chúng tôi thường kết hợp những phương pháp khác nhau. Dành quá nhiều thời gian và sức lực để tìm kiếm một tế bào đang ngủ hiện không nguy hiểm là điều vô lý. Thứ hai, mỗi phương pháp điều trị đều có tác dụng phụ và có biến chứng. Không cần phải dùng đến nó trước thời hạn. Rốt cuộc, đối với một số người, khối u chỉ có thể xuất hiện sau 1-2 năm, hoặc sau 5-7 năm, và đối với một số người khác - không bao giờ. Thế thì làm gì để điều trị những người này”, - bác sĩ ung thư lưu ý.
Đánh thức quái vật
Theo các nhà nghiên cứu Mỹ, các mạch máu có thể đánh thức vi tế bào di căn đang ngủ. Mạch máu nảy mầm và cung cấp các chất cần thiết cho tế bào đang ngủ, và nó bắt đầu phân chia. Kết quả là, những bệnh nhân đã chữa bệnh thành công nhiều năm trước đột nhiên bị di căn tái phát.
Một yếu tố khác làm đánh thức các tế bào khối u đang ngủ là căng thẳng tâm lý, làm suy yếu hệ miễn dịch. Do đó, các bệnh nhân ung thư đã được điều trị thành công cần phải củng cố hệ miễn dịch. Tuy nhiên, các nhà sinh học của Mỹ và Anh đã phát hiện ra rằng, đôi khi hệ miễn dịch quá mạnh, hay đúng hơn là phản ứng của nó đối với chứng viêm, có thể đánh thức các tế bào ung thư đang ngủ.
Bạch cầu trung tính tham gia tích cực nhất trong phản ứng viêm đối với tổn thương. Thông thường, các tế bào này trong hệ miễn dịch bắt giữ và tiêu hóa các vi khuẩn. Trong một số trường hợp đặc biệt nguy hiểm, bạch cầu trung tính hoạt động như kamikaze - khi chết, chúng để lại một mạng nhện DNA được bao phủ bởi chất độc hại. Mầm bệnh mắc vào tấm mạng như vậy bị phá hủy, nhưng, đối với một tế bào ung thư đang ngủ, cái bẫy này trở thành nguồn lực để thức dậy.
Vấn đề là ở chỗ: các phân tử diệt khuẩn gắn vào mạng DNA tác động đến protein laminin trong chất nội bào. Và protein laminin đánh thức tế bào khối u đang ngủ, và nó bắt đầu phân chia nhanh chóng.
Các nhà sinh học đã theo dõi toàn bộ quá trình đánh thức tế bào di căn đang ngủ ở những con chuột bị nhiễm tế bào ung thư vú. Nhờ gen luciferase được tích hợp vào các tế bào này, chúng đã phát sáng để các nhà khoa học có thể theo dõi. Ban đầu, các tế bào vẫn trong trạng thái ngủ đông, nhưng, sau khi chuột bị viêm, chúng bắt đầu phân chia rất tích cực. Nhân tiện, tình trạng viêm phát sinh do chuột được tiếp xúc thường xuyên với vải ám khói thuốc lá. Ba tuần là đủ để có khối u di căn.
Kiểm soát căn bệnh ung thư
Enzym Tyrosine Kinase SYK (spleen tyrosine kinase) có liên quan đến phản ứng của cơ thể đối với tình trạng viêm và tăng trưởng mạch máu. Trong các tế bào ung thư đang ngủ cũng có SYK. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Purdue (Mỹ) phát hiện ra rằng, Fostamatinib có thể ức chế SYK – đây là thành phần hoạt chất trong thuốc chống viêm khớp dạng thấp và giảm tiểu cầu miễn dịch – các thứ bệnh tự miễn được đặc trưng bởi viêm nội bộ. Các thí nghiệm trên chuột bị ung thư vú đã mang lại kết quả tích cực.
"Có rất nhiều cuộc thảo luận về mối liên hệ giữa viêm và ung thư. Nhưng, cần phải tiếp tục nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực này. Theo tôi, đây là một lĩnh vực rất hứa hẹn. Không loại trừ khả năng một số loại thuốc chống viêm sẽ được sử dụng để điều trị các bệnh ung thư. Thuốc giảm đau aspirin giúp ngăn ngừa các cơn đau tim. Tôi cho rằng, rất có thể một số loại thuốc hiện có cũng có thể bảo vệ khỏi ung thư ", - bác sĩ Subramanian kết luận.