Giá điện của Việt Nam không hề rẻ: 6 khuyến nghị quan trọng
Ngày 27.2, Báo cáo Kế hoạch năng lượng sản xuất tại Việt Nam, phiên bản 2.0 do Liên minh Diễn đàn Doanh nghiệp (VBF) công bố nêu ra hiện trạng và chiến lược phát triển năng lượng dựa trên những nguồn năng lượng hiện tại của Việt Nam với ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo.
Báo cáo đã đưa ra 6 khuyến nghị chính, trong đó bao gồm việc khuyến khích các chuyên gia năng lượng trong khu vực tư nhân tham gia phát triển các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn và nhỏ, ví dụ như điện mặt trời áp mái, pin lưu trữ, trang trại điện mặt trời, điện mặt trời nổi, điện gió ngoài khơi và trên bờ, điện sinh khối cũng như đơn giản hóa quy trình phê duyệt dự án trong khi vẫn duy trì các hệ thống điện an toàn.
Cũng theo báo cáo, Việt Nam nên chuẩn hóa hợp đồng mua bán điện để có khả năng được chấp nhận cấp vốn quốc tế, sử dụng toàn cầu. Đồng thời, lộ trình giá bán lẻ điện đến năm 2025 cần được sớm công bố. Lộ trình xây dựng nên phản ánh sự dịch chuyển theo hướng định giá theo thị trường, cân nhắc áp dụng biểu giá bán lẻ điện khác nhau cho các khu vực khác nhau và các hộ gia đình có điều kiện, hoàn cảnh khó khăn.
Ngoài ra, báo cáo khuyến nghị Việt Nam đánh giá nhu cầu cấp thiết về phát triển hệ thống lưới truyền tải và cách thức phát triển hạ tầng lưới điện có chi phí thấp, nhằm hỗ trợ cho lượng điện tái tạo và nguồn điện truyền tải gia tăng.
Trong vai trò là người đứng đầu nhóm công tác điện và năng lượng của Liên minh VBF, ông John Rockhold nhận định, Nghị quyết 55 vừa được ban hành của Bộ Chính trị sẽ là tiền đề tốt để tham vấn các tổ chức nghiên cứu trong việc cũng cố và xây dựng chính sách năng lượng.
“Chúng tôi tin rằng, Việt Nam còn có thể đạt được nhiều thành tựu hơn nữa trong việc tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo hiệu quả. Tuy nhiên, có thể nói rằng giá điện ở Việt Nam không hề rẻ, nó cũng khá đắt so với các quốc gia khác cho nên sẽ còn rất nhiều việc phải làm”, VOV dẫn lời ông Rockhold đánh giá.
VBF cũng cho rằng, nguồn năng lượng tái tạo của Việt Nam trong tương lai sẽ có công suất rất lớn, thậm chí là tăng gấp 2 lần so với quy hoạch. Do vậy, nhóm công tác VBF hy vọng Việt Nam sẽ đề ra lộ trình về giá bán lẻ điện một cách ổn định. Lộ trình đó sẽ là cơ sở để lên kế hoạch cũng như đưa ra những chương trình tiết kiệm năng lượng.
“Khi giá điện ở Việt Nam rẻ hơn, người dân cũng sẽ ít bận tâm đến giá điện. Nhưng nếu lạc quan để rơi vào khủng hoảng và tổn hao năng lượng nhiều giá điện sẽ tăng lên sẽ khiến người dân phải quan tâm hơn. Chính vì thế, trong Tổng sơ đồ điện VIII rất cần nêu ra để lộ trình giá điện, đặc biệt là giá điện bán lẻ cũng như củng cố và hoàn thiện việc phát triển lưới điện, lưới truyền tải cũng như hướng tới những dự án về lưới điện thông minh”, chuyên gia Rockhold đưa ra lời khuyên.
Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng hệ thống năng lượng bền vững
Về phần mình, đồng Chủ tịch Liên minh VBF, bà Viginia Foote nhấn mạnh, năng lượng luôn là một thành tố rất quan trọng trong chiến lược phát triển của mỗi đất nước. Hiện nay, Chính phủ Việt Nam đang phát triển Tổng sơ đồ điện VIII. Liên minh hy vọng rằng, thông qua những khuyến nghị của mình, nhóm công tác sẽ góp phần hỗ trợ Việt Nam trong việc phát triển năng lượng, đặc biệt là khu vực tư nhân nhằm phát triển nguồn năng lượng sạch, hiệu quả. Đó sẽ là một yếu tố cơ bản để giúp Việt Nam có thể thu hút được dòng vốn đầu tư từ nhiều quốc gia trong thời gian tới.
“Báo cáo kế hoạch năng lượng sản xuất tại Việt Nam bao gồm các khuyến nghị trong việc cải thiện môi trường pháp lý, cơ chế về thuế trong đầu tư phát triển lĩnh vực năng lượng. Đặc biệt, các dự án đầu tư vào năng lượng cần phải có khả năng huy động nguồn vốn, cần phải tính toán và cân đối được giữa khoản đầu tư và lợi nhuận”, bà Foote khuyến nghị.
“Vấn đề này không chỉ đơn thuần liên quan đến Chính phủ mà là trách nhiệm của tất cả mọi người dân. Phát triển năng lượng còn liên quan đến nguồn nước, bảo vệ môi trường cũng như chất lượng không khí và vệ sinh an toàn thực phẩm. Như vậy tất cả mọi người đều phải có trách nhiệm lớn hơn trong việc kiểm soát và quản lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên”, bà Viginia Foote cho biết.
Bà cũng nêu quan điểm, khi Việt Nam xây dựng thị trường bán buôn điện cạnh tranh, rất cần phải có độ linh hoạt trong việc định giá, không áp đặt cố định mà cần có các mức giá điện và được mở rộng theo thời gian. Quá trình này có thể đòi hỏi khoảng thời gian lên tới 10 năm để hoàn thiện.
“Về cơ bản, cơ chế đấu giá bán điện được xem là hiệu quả nhất để quản lý giá điện trong tương lai, đảm bảo cho sự phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam trong tương lai. Khi thực hiện đấu giá, giá điện bao giờ cũng ở mức thấp nhất, điều này đã được thể hiện tại các quốc gia láng giềng của Việt Nam như Campuchia. Tuy nhiên việc đấu giá đấu giá cũng còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như hợp đồng mua bán điện, hạn mức về công việc, quy trình phê duyệt từ rất nhiều các quy trình ở các cấp độ”, bà Foote lưu ý.