Đáng chú ý, tại phiên xét xử cựu Đô đốc Nguyễn Văn Hiến may mắn thoát được trách nhiệm bồi thường hơn 20 tỷ đồng, trong khi đó, Đinh Ngọc Hệ (Út trọc) liên tục khẳng định mình không có tội liên quan đến sai phạm tại khu đất vàng trên đường Tôn Đức Thắng, phường Bến Nghé, quận 1, TP.HCM.
Vụ đất quốc phòng: Đô đốc Nguyễn Văn Hiến cùng Út trọc Đinh Ngọc Hệ hầu tòa
Đúng 7h50, phiên tòa khai mạc. An ninh khu vực này đã được thắt chặt từ sáng sớm. Lực lượng bảo vệ phiên tòa kiểm soát mọi hoạt động ra vào.
Phiên xét xử có sự xuất hiện của đầy đủ 8 bị cáo. Các bị cáo gồm: Cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến, Bùi Như Thiềm (cựu Trưởng phòng Kinh tế Quân chủng Hải quân), Đoàn Mạnh Thảo (cựu Trưởng phòng Tài chính Quân chủng Hải quân), Bùi Văn Nga (cựu Giám đốc Công ty Hải Thành) và Trần Trọng Tuấn (cựu Phó giám đốc công ty Hải Thành).
HĐXX phiên tòa hôm nay có năm người gồm các thẩm phán: chủ tọa - Đại tá Lê Thành Nam, thẩm phán Thượng tá Nguyễn Xuân Minh cùng với ba hội thẩm quân nhân.
Về mặt tố tụng, Đại diện VKS quân sự Quân chủng Hải quân gồm các đồng chí: Thượng tá Hoàng Đăng Tuyên, Thượng tá Ngô Văn Sáng, Trung tá Nguyễn Thăng Bình.
Vì lý do sức khỏe, các bị cáo Nguyễn Văn Hiến, Bùi Văn Nga và Bùi Như Thiềm được HĐXX cho phép ngồi khai báo. Trong phần làm thủ tục, bị cáo Nguyễn Văn Hiến trả lời rõ ràng các câu hỏi về nhân thân được chủ tọa đưa ra. Ông Hiến cho hay chưa từng bị kỷ luật trước vụ án này.
Tại phiên tòa, HĐXX cũng triệu tập nhiều pháp nhân với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, trong đó bao gồm một số công ty lớn như Công ty cổ phần Xăng dầu Thái Sơn B.Q.P, Công ty TNHH MTV Dịch vụ và du lịch biển, đảo Hải Thành (gọi tắt là Công ty Hải Thành), Công ty cổ phần Cảnh Hưng Hải Thành, Ngân hàng BIDV.
Ngoài ra, phiên tòa còn có sự tham gia của hơn 20 luật sư là người bào chữa cho các bị cáo và người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự.
Cũng trong phiên xét xử, một số luật sư đã xuất trình tài liệu, chứng cứ mới đề nghị HĐXX xem xét. HĐXX đề nghị luật sư nộp cho thư ký tòa án. HĐXX sẽ xem xét các tài liệu này, làm căn cứ để đưa ra bản án.
Luật sư bào chữa cho bị cáo Phạm Văn Diệt đề nghị triệu tập đại diện Sở Tài nguyên - môi trường TP.HCM, Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM. Trong khi đó, luật sư bào chữa cho bị cáo Trần Trọng Tuấn cũng đề nghị triệu tập thêm một số nhân sự của Công ty Hải Thành.
Trả lời vấn đề này, đại diện viện kiểm sát cho rằng hồ sơ vụ án đã có đủ lời khai nên không cần thiết triệu tập thêm. Theo vị đại diện viện kiểm sát, nếu có thêm chứng cứ về tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo thì có thể cung cấp.
Tòa xác định đối tượng bị hại là Quân chủng Hải quân. 8 bị cáo có mặt ở tòa bị truy tố về 3 nhóm tội danh khác nhau. Cựu thứ trưởng Bộ Quốc phòng - Đô đốc Nguyễn Văn Hiến là người duy nhất bị truy tố với tội danh “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Các bị cáo bị truy tố tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai gồm: Bùi Như Thiềm (cựu trưởng phòng kinh tế Quân chủng Hải quân), Đoàn Mạnh Thảo (cựu trưởng phòng tài chính Quân chủng Hải quân), Bùi Văn Nga (cựu giám đốc Công ty Hải Thành, thuộc Quân chủng Hải quân) và Trần Trọng Tuấn (cựu phó giám đốc Công ty Hải Thành). Những bị cáo này trước đó nguyên là sĩ quan quân đội (cấp hàm đại tá).
Các bị cáo bị truy tố tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản bao gồm: Đinh Ngọc Hệ (tức Út “trọc”, cựu phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn), Phạm Văn Diệt (cựu Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Đức Bình) và Vũ Thị Hoan (cựu giám đốc Công ty Yên Khánh).
Bị cáo Đinh Ngọc Hệ (Út trọc): Tôi không có tội
Trong phiên xét xử sáng 18/5, sau khi đại diện Viện Kiểm sát (VKS) công bố xong bản cáo trạng, chủ tọa hỏi các bị cáo có ai thấy nội dung cáo trạng đã công bố khác với nội dung bản cáo trạng đã được nhận không, các bị cáo đều nói không.
Tiếp đến, chủ tọa hỏi từng bị cáo về tội danh bị truy tố và có ý kiến gì không. Đến lượt mình, bị cáo Đinh Ngọc Hệ khẳng định:
“Tôi không có tội”, bị cáo Út trọc tuyên bố trước tòa.
Trong vụ án này, cơ quan chức năng xác định Hệ và đồng phạm đã chiếm đoạt của Quân chủng Hải quân quyền sử dụng khu đất số 7-9 đường Tôn Đức Thắng có giá trị tại thời điểm tháng 2-2010 là hơn 525 tỷ đồng. Hiện nay, còn 4 công ty có dư nợ với ngân hàng được bảo đảm bằng khu đất số 7-9, với tổng số nợ gốc và lãi hơn 545 tỷ đồng.
Theo cơ quan tố tụng, trong suốt quá trình điều tra, bị cáo Đinh Ngọc Hệ không khai nhận hành vi phạm tội của mình.
Cựu Thứ trưởng Nguyễn Văn Hiến không phải bồi thường hơn 20 tỷ
Khoảng 11 giờ 20 phút trưa 18/5, sau khi trình bày xong cáo trạng, đại diện VKS Quân sự Trung tương tại phiên tòa đã nêu bổ sung cáo trạng.
Đại diện VKS cho biết, khi ký kết hợp đồng hợp tác liên doanh tại khu đất số 7-9, các bị can không căn cứ vào giá đất được UBND TP.HCM quy định dẫn đến thực hiện việc hợp tác liên doanh góp vốn với giá đất hàng năm tính theo m2 thấp hơn nhiều so với giá nhà nước quy định, gây thiệt hại số tiền gần 20,4 tỷ đồng (tính từ 4/9/2006 đến năm 2018).
Tuy nhiên, sau khi kiểm tra lại với các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ, VKS quân sự Trung ương xác định không đủ căn cứ xác định thiệt hại này. Do vậy, tại phiên tòa hôm nay, VKS rút nội dung yêu cầu các bị can Nguyễn Văn Hiến, Bùi Như Thiềm, Bùi Văn Nga, Đoàn Mạnh Thảo liên đới bồi thường số tiền hơn 20 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, VKS còn đính chính một số liệu về phong toả tài khoản ở trang 19 nguyên nhân là do lỗi đánh máy.
Út trọc Đinh Ngọc Hệ lừa đảo Quân chủng Hải quân vụ đất quốc phòng như thế nào?
Các trạng của HĐXX cho biết, các khu đất số 2 (số 1-1A-2) diện tích 1.995 m2; số 7-9 (số 9) diện tích 3.531 m2; số 9-11 (số 11-13) diện tích 1.660 m2 tại đường Tôn Đức Thắng, quận 1, TP Hồ Chí Minh (TP.HCM) có nguồn gốc là đất quốc phòng, do Quân chủng Hải quân (QCHQ) quản lý.
Năm 2006, phương án hợp tác kinh doanh do cơ quan chức năng, doanh nghiệp đề xuất được Ban Thường vụ Đảng ủy QCHQ nhất trí thông qua. Thủ trưởng Bộ Quốc phòng (BQP) nhất trí về chủ trương với báo cáo của Bộ Tư lệnh Hải quân. Công văn số 3333/BQP ngày 04/7/2006 đã yêu cầu QCHQ chỉ được tiến hành hợp tác liên doanh sau khi hoàn thành các thủ tục liên quan về quản lý, khai thác các khu đất theo đúng quy định pháp luật, trên tinh thần không ảnh hưởng đến nhiệm vụ quốc phòng.
Đến ngày 6/10/2009, Văn phòng BQP có Công văn số 5371/VP-NC thông báo ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng BQP: “Thực hiện theo Thông tư 35/2009/TT-BQP ngày 20/7/2009 của BQP, đất vẫn do QCHQ quản lý. Không được góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất vì sẽ bị mất đất”.
Theo chủ trương của Thường vụ Đảng ủy QCHQ, QCHQ đã giao cho các cơ quan chức năng, bao gồm Phòng Tài chính và Phòng Kinh tế, cùng với Công ty Hải Thành của Quân chủng triển khai thực hiện. Các bị cáo Bùi Như Thiềm - Trưởng phòng Kinh tế, Đoàn Mạnh Thảo - Trưởng Phòng Tài chính, Bùi Văn Nga - Giám đốc Công ty Hải Thành và Trần Trọng Tuấn - Phó Giám đốc Công ty Hải Thành là những người trực tiếp đảm nhận nhiệm vụ này.
Trong quá trình thực thi nhiệm vụ, các bị cáo trên đã đã ký các văn bản hoặc tham mưu để Thủ trưởng Bộ Tư lệnh ký các văn bản, làm các thủ tục không đúng quy định của pháp luật, BQP về quản lý đất đai trong triển khai thực hiện khai thác 3 khu đất làm kinh tế, xin ghi thu, ghi chi tiền chuyển mục đích sử dụng đất không đúng theo quy định.
Cụ thể, bị cáo Bùi Văn Nga trực tiếp ký và thực hiện các hợp đồng, 2 bị cáo Bùi Như Thiềm và Đoàn Mạnh Thảo đảm nhận việc đàm phán với đối tác, ký và tham mưu cho Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Quân chủng trong chỉ đạo thực hiện 3 dự án.
Trong khi đó, bị cáo Trần Trọng Tuấn chỉ tham gia dự án khu đất số 7-9, không quản lý được phần vốn vóp là quyền sử dụng đất của QCHQ, trực tiếp ký biên bản họp HĐTV, HĐQT, Điều lệ công ty Yên Khánh Hải Thành (cho phép công ty liên doanh được thế chấp quyền sử dụng đất). Điều này đã tạo sơ hở để các bị can Đinh Ngọc Hệ, Vũ Thị Hoan, Phạm Văn Diệt dùng hồ sơ khu đất 7-9 đi thế chấp ngân hàng, vay vốn phục vụ mục đích riêng.
Hậu quả những hành vi trên của các bị cáo đã khiến cho QCHQ mất quyền kiểm soát, sử dụng 3 khu đất trong thời hạn 49 năm, làm thất thu cho ngân sách nhà nước 939.288.265.786 đồng, do công ty Hải Thành không nộp tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định.
Các bị cáo Đinh Ngọc Hệ, Phạm Văn Diệt, Vũ Thị Hoan được xác định đã có hành vi gian dối, nhằm mục đích khiến cho Công ty Hải Thành, Quân chủng Hải quân tin tưởng làm các thủ tục ký kết hợp đồng Thành lập Công ty liên doanh TNHH Yên Khánh Hải Thành (Công ty Yên Khánh Hải Thành) thực hiện dự án xây dựng và vận hành cao ốc đa chức năng tại khu đất số 7-9 với thời hạn 49 năm, tiếp đó, làm thủ tục chuyển quyền sử dụng khu đất số 7-9 cho Công ty Yên Khánh Hải Thành.
Sau khi có Giấy chứng nhận chuyển quyền sử dụng đất, bị cáo Đinh Ngọc Hệ chỉ đạo Phạm Văn Diệt và Vũ Thị Hoan lập hồ sơ thế chấp quyền sử dụng khu đất số 7-9. Cụ thể, các bị cáo đã sử dụng Biên bản họp HĐTV Công ty Yên Khánh Hải Thành (ngày 26/3/2010), dùng chữ ký giả của Trần Trọng Tuấn để lập hồ sơ vay vốn tại Ngân hàng VietBank - Chi nhánh TP.HCM với số tiền 52 tỷ đồng, để Công ty Yên Khánh sử dụng mua căn nhà số 40/28 và 40/30 Trần Não - Quận 2 - TP.HCM, mua cổ phiếu của Công ty cảng Tân Cảng Hiệp Phước (khoản vay này đã được giải chấp cuối năm 2013).
Sau khi giải chấp tại Ngân hàng VietBank, cũng với thủ đoạn trên, Đinh Ngọc Hệ và Phạm Văn Diệt chỉ đạo Vũ Thị Hoan thế chấp khu đất số 7-9 tại Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Thành Đô, bảo đảm cho 8 công ty của Hệ vay, cấp bảo lãnh số tiền hơn 765 tỷ đồng.
Hiện nay, khu đất số 7-9 đang bảo đảm cho 4 công ty có dư nợ với ngân hàng, với tổng số nợ gốc và lãi hơn 545 tỉ đồng. Quá trình triển khai thực hiện chủ trương của Thường vụ Đảng ủy QCHQ đưa các khu đất quốc phòng số 2, số 7-9, số 9-11 vào hợp tác liên doanh làm kinh tế.
Cựu Đô đốc Hải quân Nguyễn Văn Hiến nhúng chàm như thế nào?
Theo cáo trạng, bị can Nguyễn Văn Hiến đã không kiểm tra, do tin tưởng vào cấp dưới nên đã ký, phê duyệt các văn bản để đưa 3 khu đất quốc phòng vào liên doanh làm kinh tế trái với quy định pháp luật. Điều này đã làm QCHQ mất quyền quản lý, sử dụng 3 khu đất trong thời gian 49 năm, gây thất thoát hơn 939 tỷ đồng ngân sách Nhà nước.
Với những hành vi trên, các bị cáo Đinh Ngọc Hệ, Phạm Văn Diệt, Vũ Thị Hoan bị truy tố và đưa ra xét xử về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 174 BLHS năm 2015; Bùi Như Thiềm, Bùi Văn Nga, Đoàn Mạnh Thảo, Trần Trọng Tuấn về tội “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”, theo quy định tại điểm b khoản 3 Điều 229 BLHS năm 2015.
Ông Nguyễn Văn Hiến bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 360 BLHS năm 2015 với khung hình phạt từ 7 đến 12 năm tù.