Nền tảng khổng lồ
Một nhóm các nhà khảo cổ vượt qua bụi cây dày đặc, thám hiểm khu rừng rậm trên bán đảo Yucatan có lẽ là một trong những nơi khó đặt chân đến nhất thế giới, nhưng, trong suốt nhiều thập kỷ khu rừng này thu hút các nhà nghiên cứu.
"Có vẻ như chúng tôi đang đi dọc theo đồng bằng, nhưng, trên thực tế, chúng tôi đang ở trên một nền tảng khổng lồ cao hơn chín mét!" - nhà khoa học Takeshi Inomata từ Đại học Arizona nói với các nhà báo.
Trong ba năm nay, nhà khảo cổ Takeshi Inomata và cộng sự làm việc tại điểm khai quật Aguada Fénix cách Mexico City 1.400 km về phía đông. 20 năm trước, các nhà khảo cổ đã phát hiện ở đó ngôi làng của người Maya được xây dựng cách đây hơn 3.000 năm.
"Có sử dụng phương pháp viễn thám trên không bằng tia laser, mà thiết bị radar laser có độ phân giải thấp do chính phủ Mexico cung cấp, chúng tôi đã phát hiện một nền tảng khổng lồ. Sau đó trên màn hình với độ phân giải cao chúng tôi đã xác nhận sự hiện diện của một công trình lớn. Trước đây không ai biết về sự tồn tại của công trình này bởi vì nó rất lớn theo chiều ngang. Nếu bạn đi bộ trên đó giống như đi trên địa hình tự nhiên. Nhưng, đây là một công trình được thiết kế rất cẩn thận", - ông Inomata nói.
Trên nền tảng này có kim tự tháp khổng lồ. Rất có thể, đây là một trong những ngôi đền cổ nhất của người Maya đã được dựng lên từ 1000-800 năm trước Công nguyên.
Các nhà khoa học chưa thể trả lời câu hỏi: ngôi đền này được xây dựng để thờ cúng vị thần nào. Theo một giả thuyết, đây là thần tối cao Itzamna. Hoặc vị thần mặt trời Kinich Ahau.
Phát hiện của các nhà khoa học Mỹ đã gây được tiếng vang lớn: trước đây các chuyên gia đã cho rằng, ba nghìn năm trước, cư dân của bán đảo Yucatan mới bắt đầu học cách xây dựng bằng đá. Các kim tự tháp nổi tiếng thế giới của khu phức hợp Chichen Itza đã được xây dựng khoảng năm 600 sau Công nguyên. Nhưng, công trình cổ đại được các nhà khoa học phát hiện có kích thước lớn hơn nhiều.
Có nghĩa là, người Maya đã học cách xây dựng những ngôi đền hoành tráng bằng cách sử dụng các phép tính chính xác sớm hơn ít nhất 1200 năm so với những ước tính của các chuyên gia.
Đền thờ trên hồ ngầm
Người Maya không chỉ xây dựng các kim tự tháp - họ đã tạo ra lịch mặt trời và hệ thống canh tác hiệu quả, nhờ đó "thời kỳ hoàng kim" của nền văn minh Maya cổ đại kéo dài từ khoảng năm 250 đến 900 sau Công nguyên.
Người Maya đã có các tiểu bang thành phố ở Trung Mỹ trên Bán đảo Yucatan, hệ thống chữ viết và sự tính toán riêng của họ. Họ đã xây dựng những ngôi đền hùng vĩ thờ cúng các vị thần.
Trong một thời gian dài, các nhà khoa học không thể trả lời câu hỏi: làm thế nào người Maya đã có thể xây dựng những công trình cỡ lớn như vậy. Năm 2015, các nhà khảo cổ đã nghiên cứu một trong những công trình nổi tiếng nhất - kim tự tháp Kukulkan ở thành phố cổ Chichen Itza.
"Chúng tôi đã đặt các điện cực trên đỉnh kim tự tháp, truyền dòng điện qua chúng. Và bằng cách sử dụng các thiết bị đặc biệt, chúng tôi đã tìm thấy chiếc hố bên trong ngôi đền", - nhà địa vật lý Rene Chavez từ Đại học tư thục Quốc gia Mexico giải thích trong một cuộc phỏng vấn của Discovery.
Hóa ra, ngôi đền Kukulkan được xây dựng trên một hồ karst khổng lồ dưới lòng đất. Vị trí của các tòa nhà khác ở Chichen Itza chỉ ra rằng, hồ này đã là nơi diễn ra các nghi lễ tế các vị thần tại đền Kukulcan. Chứng tỏ về điều đó là những bức tranh bên trong các ngôi đền về các chủ đề khác nhau, bao gồm cả cuộc sống thường ngày của người Maya. Họ đặc biệt quan tâm đến việc bói toán.
"Các hồ karst dưới lòng đất, hay các cenotes, trên bán đảo Yucatan là nguồn nước duy nhất. Người Maya đã bảo vệ hồ ngầm bằng cách xây dựng đền thờ trên nó", - nhà nghiên cứu về tôn giáo Paola Levy cho biết.
Theo bà, ban đầu người Maya xây dựng một ngôi đền nhỏ trên hồ ngầm, nơi thờ thần Quetzalcoatl - "con rắn có lông", rồi vài thế kỷ sau, một kim tự tháp khổng lồ đã được dựng lên trên nó.
"Điều đáng ngạc nhiên, người Maya không bao giờ phá hủy các tòa nhà của họ. Các công trình mới đã được dựng lên bên trên những ngôi đền cũ", - bà Levy nói.
Rõ ràng, ban đầu các đền thờ là những ụ đá vôi lớn. Chỉ sau khi người Maya học cách xây nhà bằng đá, các kim tự tháp mới bắt đầu được xây dựng bằng những khối đá vôi. Các nhà khoa học cho rằng, người Maya thời cổ đại đã cố gắng làm cho những ngôi đền trông giống như những ngọn núi.
Ngôi đền thờ thần cũng là đài thiên văn
Người Maya đã áp dụng các nguyên tắc phức tạp của hình học không gian, hơi giống với phương pháp của người Ai Cập cổ đại: cả hai nền văn minh đều biết đo vị trí của các sao nhằm mục đích định hướng.
Các ngôi đền thờ thần cũng là đài thiên văn. Vào đầu năm nay, các nhà khảo cổ Mexico đã phát hiện ra rằng, điểm quan sát sự chuyển động của Mặt trời có thể là, ví dụ, cửa ra vào đền thờ.
"Trên các bậc thang, trên các đường đi bộ và thậm chí trên các tường của hàng trăm tòa nhà có những bức tranh mô tả sự chuyển động của Mặt trời, Sao Kim - hành tinh sáng nhất, và Mặt trăng. Trên các bức tranh này ánh sáng và bóng tối xen kẽ nhau. Bằng cách này người Maya đã theo dõi thời gian để xác định thời điểm gieo hạt và thu hoạch", - trang web của Viện Nhân chủng học và Lịch sử Mexico trích dẫn câu nói của chuyên gia Orlando Contreras, người dẫn đầu cuộc nghiên cứu.
Tức là, các linh mục đều là các nhà khoa học. Trước đây người ta cho rằng, sự kết hợp hai chức năng khoa học và tôn giáo chỉ có trong các nền văn minh Trung Đông cổ đại, đặc biệt là Ba Tư và Babylon 2500 năm trước.
Tuy nhiên, xét theo các dữ liệu mới nhất, cư dân của bán đảo Yucatan đã đạt được tiến bộ khoa học lớn không liên hệ với các nền văn minh trên lục địa Á-Âu. Làm thế nào họ có thể đạt được thành công lớn như vậy vẫn là một bí ẩn.
Ngôn ngữ của người Maya vẫn chưa được giải mã hoàn toàn, vì thế các nhà khoa học chủ yếu dựa vào các phát hiện khảo cổ. Và mỗi phát hiện có thể thay đổi về cơ bản ý tưởng về cuộc sống của người Maya thời cổ đại.