Ngày 11/8, tại cuộc họp online với các bộ trưởng và Thủ tướng chính phủ Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng, lần đầu tiên trên thế giới, một loại vắc-xin chống COVID-19 đã được đăng ký. Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin cũng cho biết, vắc-xin hoạt động khá hiệu quả và tạo nên hệ miễn dịch vững vàng. Cũng theo thông tin từ cuộc họp online này, vắc-xin COVID-19 do Nga sản xuất đã trải qua các thử nghiệm cần thiết và sớm bắt đầu được sản xuất hàng loạt.
Còn tại cuộc họp báo ngày 12/8 tại Moskva, liên quan đến việc Nga là nước đầu tiên đăng ký vắc - xin chống COVID-19, bộ trưởng Y tế Mikhail Murashko cho biết, lô vắc-xin đầu tiên sẽ “ra lò” sau 2 tuần nữa và ưu tiên cho thị trường nội địa. Vắc-xin sẽ được tiêm cho người dân Nga hoàn toàn trên cơ sở tình nguyện và không mất tiền.
Nhưng, sau những thông tin mang không khí vui mừng vào ngày 11/8 thì báo chí và giới chuyên gia Việt Nam đã hầu như lập lại những luận điểm của phương Tây, không cần biết tới việc Nga đã sản xuất vắc-xin chống COVID-19 như thế nào. Cư dân mạng thì chia làm 2 phe rõ rệt, một bên là vui mừng, một bên là lập lại luận điệu của báo chí về “không đủ quy trình”, “không cung cấp thông tin đầy đủ” và nghi ngờ về “độ an toàn”.
Nga đã tìm ra vắc - xin chống COVID -19, hơn tất cả mọi lời tuyên bố
Nga công bố vắc-xin chống COVID-19 đầu tiên trên thế giới giữa lúc COVID -19 đã và đang diễn biến nghiêm trọng trên thế giới và ngay cả ở Nga. Nhiều nước đang thúc đẩy nghiên cứu vắc-xin phòng chống căn bệnh này. Trong khi nhiều nước và nhiều tổ chức nghiên cứu, công ty dược thực sự đã không giấu diếm mục tiêu kinh doanh, thì Nga đặt ra nhiệm vụ hàng đầu là sức khỏe con người.
“Nga nghiên cứu bào chế vắc-xin trong bối cảnh dịch bệnh và "cuộc chạy đua" vắc-xin như nói ở trên, ngoài ra cũng phải nêu ra hai đặc điểm nữa là sự phát triển của công nghệ đã có những bước vượt bậc, do đó không hẳn mọi yếu tố đều phải tuân theo khuôn khổ "kinh điển" như những năm trước. Thêm nữa, Nga dựa vào những thành tựu và kết quả nghiên cứu của nhiều năm trước, lại có đội ngũ nhà khoa học, chuyên gia mạnh. Vì thế, đã đạt được kết quả nhanh. Việc này có ý nghĩa đầu tiên: Nga đã sớm có vắc-xin để phục vụ người dân của mình đối phó một dịch bệnh rất nguy hiểm”, - nhà báo Nguyễn Đăng Phát, Tổng biên tập tạp chí “Bạch Dương nói với Sputnik.
“Thật là vui mừng khi các nhà khoa học Nga đã sáng chế và đăng ký vắc - xin "Sputnik V" - loại vắc - xin đầu tiên trên thế giới chống COVID-19. Có lẽ do chạy đua với thời gian để cứu nhân loại khỏi đại dịch nên vắc - xin này vẫn chưa kịp qua thử nhiệm giai đoạn 3 - giai đoạn cuối cùng của quá trình sáng chế và sản xuất vắc - xin. Hy vọng sau 2-3 tuần nữa nó sẽ vượt qua thành công giai đoạn thử nhiệm cuối này và được dùng để tiêm đại trà cho người dân nước Nga cũng như cả thế giới. Sáng chế thành công vắc -xin chống lại COVID-19 là một sự kiện vĩ đại, nâng tầm nền khoa học nói chung và y khoa nói riêng của nước Nga lên đầu bảng trên thế giới”, - Tiến sĩ kinh tế Lê Xuân Hòa nêu ý kiến của mình với Sputnik.
Rất nhiều người Việt cho rằng, Nga tuyên bố về việc đã tìm ra được vắc-xin không để nhằm giành giật vị trí nhất nhì về chuyện này. Họ muốn chứng tỏ với nhân dân của họ là họ đã có cách tiếp cận đúng đắn trong phòng chống COVID-19. Họ đã để nước Nga, người dân Nga đương đầu ở mức độ cảnh báo với COVID-19, không trốn tránh, nhưng đề phòng. Cùng với việc tăng cường năng lực xét nghiệm, người Nga đã mở rộng khả năng của các bệnh viện, tăng cường xây dưng các bệnh viện dã chiến, phân cấp điều trị bệnh nhân theo mức độ nguy cấp, đặc biệt gấp rút nghiên cứu sản xuất vắc-xin.
Việc Nga công bố vắc-xin mà không cần sự công nhận của thế giới, chứng tỏ họ tuyệt đối chịu trách nhiệm trước người dân của họ. Vắc-xin do họ sản xuất ra trước hết dành cho chính người dân của họ và họ bảo đảm an toàn cho chính người dân của họ. Do điều kiện cơ sở hạ tầng, Nga chưa thể tự mình cung cấp đủ vắc-xin chống COVID-19 cho toàn thế giới, Nga không từ chối hợp tác sản xuất với bất cứ một nước nào trên thế giới ngay từ bây giờ.
“Nó tồn tại như một thực thể vật chất khách quan, không phụ thuộc vào bất cứ quan điểm hay ý chí chủ quan nào. Sự công nhận nó chỉ là những thủ tục hành chính giấy tờ, mà không nhất thiết phải làm trong lúc này, trong bối cảnh hiện nay, nhất là khi các đối tác cạnh tranh của Nga không muốn làm điều này. Hoan nghênh nước Nga! Chúc mừng nhân dân Nga! Các bạn đã có vắc - xin phòng chống COVID-19 từ ngày 11-8-2020”, - Anh Phạm Mạnh Cường, Hà Nội, nói với Sputnik.
Trong bối cảnh cả thế giới đang bị COVID-19 làm cho điêu đứng thì việc Nga sản xuất được vắc-xin đúng là một tin tốt lành, ít nhất về mặt tâm lý nó mang lại những hiệu ứng tích cực.
“Trong tình huống cấp bách như thế này, việc Nga bắt đầu triển khai tiêm cho người dân, trong đó có một trong hai con gái của tổng thống Putin, chứng tỏ quyết tâm và sự tự tin của người Nga. Nga sản xuất vắc - xin cho người dân nước mình dùng và chính phủ Nga sẽ chịu trách nhiệm về hiệu quả của nó. Hay dở như thế nào thì thế giới phải chờ một thời gian nữa chúng ta sẽ biết”, - Nhà báo Đặng Quân nói với Sputnik.
Nếu có vắc–xin Nga bây giờ, bạn có tiêm không?
“Nếu có vắc–xin Nga bây giờ, bạn có tiêm cho mình và cho gia đình không?" Phóng viên Sputnik đã phỏng vấn như thế nhiều cư dân Việt Nam ở khắp các thành phố của Việt Nam và thấy được một bức tranh tổng thể: số lượng người sẵn sàng được tiêm vắc–xin Nga chiếm đa số. Những người không sẵn sàng tiêm thường là giới trẻ với luận chứng “chưa đầy đủ quy trình”. Dưới đây là một số ý kiến điển hình.
“Chúng ta rất cần sống trong một môi trường an toàn cho gia đình chúng ta, cho cộng đồng, cho xã hội, để mọi hoạt động sẽ trở lại bình thường. Còn với tình hình như bây giờ thì không biết dập dịch đến bao giờ mới có hồi kết. Tôi sẵn sàng tiêm cho mình và cho các con”, - Chị Hoàng Hương, cư dân TP Đà Nẵng nói với Sputnik.
“Tôi nghĩ, theo tâm lý chung hiện nay thì nếu có ở Việt Nam chắc chắn mọi người sẽ tiêm, tôi cũng không ngoại lệ. Con gái của tổng thống Nga đã tiêm chủng chỉ hơi sốt nhẹ rồi OK luôn mà”, - chị Nguyễn Thị Nhạn, TP Huế chia sẻ ý kiến của mình với Sputnik.
“Tôi sẽ không tiêm, vì cho rằng vắc–xin có thể không an toàn. Việc thử nghiệm nó trên con người chưa tuân thủ tất cả các quy trình được đặt ra”, - chị Phương Thảo, Hà Nội nói với Sputnik.
“Chắc chắn tôi sẽ tiêm cho mình và con trai! Mọi thứ đều phải thử và càng phải thử khi hoàn cảnh đang khó khăn. Với sự nguy hiểm của COVID-19 thì vắc–xin là điều mong mỏi và hy vọng của nhân loại. Còn về quy trình, thì nó là một bí mật quốc gia, con mắt khoa học nhìn theo cách khoa học nhưng với tình hình cấp thiết thì phải giải quyết theo cách cấp thiết”, - Bác sĩ Nguyễn Hồng Bách, Hà Nội phát biểu với Sputnik.
“Tôi rất tin tưởng vào nền y học của nước Nga. Có niềm tin là có tất cả, không phải lo sợ gì cả. Tôi cho rằng, Tổng thống Nga không đưa sự an toàn của dân mình ra làm chính trị. Và hơn nữa, mọi thứ đều là tình nguyện cơ mà. Nga nói khéo là họ sẽ tiêm vắc - xin cho nhóm người ưu tiên trước, nhưng có thể hiểu là họ sẽ thực hiện đợt thử nghiệm 3 và 4 trên con số hàng ngàn người”, - chị Phan Thu Hương, TP Huế nói với Sputnik.
“Đúng là theo quy trình chuẩn của WHO, mỗi loại vắc-xin cần phải qua 4 giai đoạn thử nghiệm, với số người thử nghiệm từ vài chục người đến vài ngàn người và thời gian thử nghiệm từ vài tháng đến lâu hơn. Khi chỉ trích Nga, người ta đã không cần biết hoặc cố tình bỏ qua những điểm rất quan trọng. Tôi muốn trích lời Alexander Ginsburg, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia về Dịch tễ học và Vi sinh mang tên của Viện sĩ Danh dự N.F. Gamaleya: “Tốc độ nhanh ở đây là tương đối, còn tuỳ vào thời điểm tính từ khi nào. Chúng ta đã bắt đầu tạo ra công nghệ này cách đây 25 năm, chúng ta chế tạo vắc xin thứ ba hoặc thứ tư dựa trên nó. Và kể từ năm 2014, chúng tôi đã tạo ra vắc-xin Ebola và hai biến thể khác của vắc-xin này trong vòng 15 tháng. Khi đại dịch coronavirus xảy ra, chúng tôi trên thực tế đã tạo ra vắc xin MERS. Tức là, tại thời điểm đó, để tạo ra một loại vắc-xin chống lại coronavirus, chỉ cần chèn một trình tự khác vào vector ("vận chuyển" để đưa vật liệu di truyền vào tế bào), nó tương đồng đến 80% với vắc-xin đã được thử nghiệm”, - nhà phân tích Nguyễn Hoàng phát biểu với Sputnik.
Việt Nam có quan tâm tới vắc-xin Nga không?
Trả lời Tạp chí Thời Đại về việc Nga công bố loại vaccine phòng COVID-19 có tên "Sputnik-V", PGS.TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế Việt Nam nói rằng, việc Nga công bố và sản xuất vaccine COVID-19 chỉ trong 2 tháng là sự nỗ lực đáng kinh ngạc của các nhà khoa học Nga, với một phương pháp tiếp cận tương đối mới so với các phương pháp sản xuất vắc-xin truyền thống.
"Hiện chưa có bất cứ số liệu nào chứng minh hiệu quả vắc-xin COVID-19 của Nga trên người được công bố. Tuy nhiên, ngành y tế Việt Nam sẽ quan tâm sâu sắc, chia sẻ với các nhà khoa học Nga để có thể hợp tác và triển khai kế hoạch đưa loại vaccine này về sử dụng trong nước", - Thứ trưởng Bộ Y tế Việt Nam Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh.
Phát biểu trên có thể hiểu là Việt Nam cũng có vẻ quan tâm, nhưng thận trọng. Điều này cũng dễ hiểu, bởi vì quan chức Việt Nam cũng như giới chuyên gia Việt Nam đang giữ quan điểm của WHO và phương Tây. Đó là không thể khẳng định được vắc-xin COVID-19 của Nga có an toàn hay không, bởi vì tới thời điểm này Nga chưa không công bố cụ thể dữ liệu nào.
"Việc rút ngắn quá trình phát triển khiến cho đến nay vẫn chưa có kết quả công bố nào thực sự thuyết phục về hiệu quả và tính an toàn của vắc-xin COVID-19 để có thể khuyến nghị cộng đồng sử dụng", - bác sĩ Nguyễn Quốc Thái, Trung tâm Nhiệt đới lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai nói.
Mỹ và phương Tây phản bác thành tựu của Nga, điều này dễ hiểu, vì cả lý do chính trị và kinh tế. Cách đây không lâu, khi Nga cho biết đã có những bước tiến rất quan trọng trong việc nghiên cứu vắc-xin này thì London và Washington đã cáo buộc "tin tặc có sự tiếp tay của Nhà nước Nga" tìm cách đánh cắp thông tin về vắc-xin phòng Covid-19 của họ.
“Mặc dù vậy, nhiều nước đã thừa nhận thành tựu có sớm và quan trọng của Nga, đã khẳng định sẽ hợp tác sản xuất và sử dụng Sputnik -V, bởi họ tin tưởng và chính họ cần có vắc-xin sớm để phòng dịch. Trong điều kiện bị cấm vận, Nga đã tỏ cho thấy họ có thực lực để tổ chức nghiên cứu, sản xuất nhiều sản phẩm công nghệ hiện đại, trong đó có dược phẩm”, - Nhà báo Nguyễn Đăng Phát bình luận với Sputnik.
Trong khi Việt Nam đang nửa úp nửa mở, thì hơn 20 nước đã đăng ký mua hơn 1 tỷ liều vắc-xin Sputnik-V.
Trong khi chính phủ Việt Nam đang thận trọng thì có hệ thống bệnh viện tư nhân của Việt Nam đã quan tâm tới việc mua vắc-xin Nga.
“Chúng tôi đã bắt đầu tiếp cận với bên Nga về việc mua vắc-xin từ khi có thông tin về việc Nga sẽ tuyên bố sản xuất thành công vắc-xin chống COVID-19. Chúng tôi không đợi tới ngày Tổng thống Putin tuyên bố mới bắt đầu hành động. Hiện nay, việc tiếp cận của chúng tôi vẫn đang tiếp tục tích cực. Việc tìm ra vắc-xin được coi là “vũ khí thần kỳ” trong việc ngăn chặn đại dịch COVID-19, bởi tính tới thời điểm này vẫn chưa tìm ra thuốc kháng virus SARS-COV-2”, - đại diện hệ thống bệnh viện tư nhân nói trên chia sẻ với Sputnik.