Bộ Y tế vừa tổ chức Hội nghị liên quan đến Luật Phòng chống tác hại của rượu bia và cho biết, từ ngày 15/11 tới đây, hành vi kích động, lôi kéo, xúi giục, ép buộc người khác uống rượu bia sẽ bị phạt tiền từ 1-3 triệu đồng. Người đứng đầu sẽ bị xử nghiêm nếu để có tình trạng uống rượu bia trong giờ hành chính tại cơ quan làm việc.
Kích động, lôi kéo người khác uống rượu, bia bị phạt tiền
Năm 2020 là năm đầu tiên Việt Nam thực hiện Luật Phòng chống tác hại của rượu bia, tình trạng tai nạn giao thông, tỷ lệ tử vong cũng như số người bị thương giảm rõ rệt, tuy nhiên, còn rất nhiều vấn đề liên quan phải bàn tới.
Sáng nay, ngày 28/9 tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị triển khai một số văn bản pháp luật hướng dẫn Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Tại đây, đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) thông tin cho hay, Nghị định số 117 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành có hiệu lực từ ngày 15/11 tới đây (thay cho Nghị định 176) có nhiều điểm mới đáng chú ý về việc xử phạt hành chính trong lĩnh vực rượu bia.
Trong đó đặc biệt lưu ý đến hành vi ép buộc người khác uống rượu, bia sẽ bị phạt từ 1 -3 triệu đồng. Đồng thời người đứng đầu cơ quan cũng sẽ bị phạt nếu để tình trạng rượu bia xảy ra trong thời gian hành chính tại cơ quan làm việc.
Thông tin này được chính chuyên viên Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết tại hội nghị triển khai các văn bản pháp luật hướng dẫn Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia sáng nay.
Cụ thể, tại điều số 30 quy định cảnh cáo hoặc phạt tiền 200.000 đến 500.000 đồng đối với người từ đủ 16 tuổi nhưng chưa đủ 18 tuổi uống rượu bia. Phạt tiền từ 500.000 đến 1 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Uống rượu bia tại địa điểm không uống rượu, bia theo quy định của pháp luật (cơ sở y tế, cơ sở giáo dục trong thời gian giảng dạy, học tập, làm việc), xúi giục, kích động, lôi kéo người khác uống bia.
Cũng theo quy định này sẽ phạt tiền từ 1 đến 3 triệu đồng đối với các hành vi: Uống rượu, bia ngay trước, trong giờ làm việc, học tập và nghỉ giữa giờ làm việc, học tập, ép buộc người khác uống rượu bia.
Trong khi đó, tại Điều 34 của Nghị định cũng nêu rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Theo đó, người đứng đầu cơ quan, tổ chức sẽ bị phạt 3-5 triệu nếu không tổ chức thực hiện quy định phòng chống tác hại – không uống rượu bia trong thời gian làm việc, tại nơi làm việc của cơ quan, tổ chức hoặc không nhắc nhở, yêu cầu chấm dứt hành vi uống, bán rượu bia trong địa điểm không được uống, bán rượu, bia thuộc quyền quản lý điều hành.
Đồng thời, đại diện Bộ Y tế cũng thông tin, các tổ chức, cá nhân bán rượu, bia theo hình thức thương mại điện tử, bán hàng trực tuyến phải thực hiện biện pháp ngăn ngừa người chưa đủ 18 tuổi tiếp cận, truy cập, tìm kiếm thông tin và mua rượu, bia trong hoạt động bán rượu, bia, bảo đảm nhiều yêu cầu.
Trong đó, phải thực hiện việc sử dụng ứng dụng khai báo tên, tuổi của người truy cập trước khi người đó truy cập, tìm kiếm thông tin. Ngoài ra, các cá nhân, tổ chức bán rượu bia cũng cần khai báo các thông tin về tên, địa chỉ cư trú của người mua, thông tin thanh toán qua tài khoản, thẻ ngân hàng hoặc các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt khác khi người đó thực hiện giao dịch mua rượu, bia, đồ uống có cồn.
Đặc biệt, thông tin về sản phẩm bia, rượu trên các trang web thương mại điện tử của tổ chức, cá nhân bán rượu bia không được liên kết, quảng bá đến các tài khoản người dùng chưa đủ 18 tuổi.
Nghị định nêu rõ, các trang, kênh, phương tiện thông tin khác trên môi trường mạng dành riêng cho người chưa đủ 18 tuổi hoặc có đa số người sử dụng, truy cập chưa đủ 18 tuổi.
“Tổ chức, cá nhân bán rượu, bia có trách nhiệm kiểm tra tuổi của người nhận hàng trong trường hợp nghi ngờ về độ tuổi của người đó, bảo đảm người nhận hàng phải từ đủ 18 tuổi trở lên khi giao hàng”, đại diện Bộ Y tế nhấn mạnh tại Hội nghị.
Rượu bia là nguyên nhân tử vong hàng đầu do tai nạn giao thông tại Việt Nam
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, trong giai đoạn vừa qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, trở thành điểm sáng trong thực hiện thành công các mục tiêu phát triển bền vững, được quốc tế đánh giá cao.
Tuy nhiên, theo đại diện Bộ Y tế, bên cạnh việc đối phó với những bệnh truyền nhiễm, xử lý các vấn đề của những bệnh không lây nhiễm luôn là một khó khăn của ngành Y tế. Việc sử dụng rượu, bia là một trong những yếu tố nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm và ngành Y tế cần phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương khác đẩy mạnh việc thực hiện phòng chống tác hại của rượu, bia.
Thứ trưởng Tuyên cũng cho biết, đã có nhiều bằng chứng khoa học chỉ ra tác hại của rượu bia như gây chấn thương, tử vong do tai nạn giao thông hay một số tác hại lâu dài về sau như ung thư, tim mạch, xơ gan, ngộ độc bào thai do bà mẹ sử dụng bia rượu.
Không những thế, rượu, bia còn làm suy giảm nhân lực, phá vỡ mối quan hệ gia đình và xã hội. Đồng thời, do ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng, nên rượu, bia ở nước ngoài là loại hàng hóa ở hầu hết quốc gia kiểm soát chặt chẽ không khuyến khích tiêu dùng.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), rượu bia đứng thứ 5 trong số 10 nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu.
Cũng theo WHO, mức tiêu thụ rượu, bia của người Việt Nam năm 2018 cao so với nhiều quốc gia trong khu vực. Ước tính trung bình mỗi người Việt Nam trên 15 tuổi tiêu thụ 8,3 lít cồn nguyên chất trong một năm, nhiều hơn so với người Trung Quốc và cao gấp 4 lần so với người Singapore.
Việc sử dụng rượu, bia, “tiếp khách”, “chào mời nhau” bằng bia rượu là thói quen tiêu dùng đã tồn tại lâu đời ở nhiều nước cũng như ở Việt Nam, được coi là phương tiện giao tiếp xã hội.
Tuy nhiên, như đã thấy, việc gia tăng tiêu thụ rượu, bia như hiện nay đồng nghĩa với việc hao tổn nhiều về sức khỏe, tiền bạc và những hệ lụy khác do sử dụng rượu bia gây ra như tai nạn giao thông, bạo lực gia đình, mất an ninh trật tự, an toàn xã hội và nhiều hệ lụy khác.
Báo cáo của WHO trước đó cũng chỉ rõ, rượu, bia đồ uống có cồn là một trong ba nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng tỷ lệ tai nạn giao thông ở nam giới, độ tuổi từ 15 đến 49. Chưa hết, chi phí giải quyết hậu quả của tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia chiếm khoảng 1% tổng thu nhập quốc dân GDP là một trong những thông tin rất đáng chú ý được đại diện Bộ Y tế trình bày tại Hội nghị.
Đó còn chưa nói đến chi phí xử lý sáu loại bệnh ung thư mà rượu, bia là một trong những nguyên nhân chính gồm: Ung thư vú, đại trực tràng, gan, khoang miệng, dạ dày, cổ tử cung cũng trở thành gánh nặng cho nhiều gia đình và xã hội.
Tại sự kiện Bộ Y tế cũng cho hay, theo thống kê thực tế cho thấy, mức tiêu thụ đồ uống có cồn bình quân đầu người tại Việt Nam với các đối tượng trên 15 tuổi có xu hướng tăng. Tỷ lệ uống rượu, bia ở cả 2 giới nam và nữ ngày càng gia tăng.
“Tỷ lệ uống rượu, bia trong vị thành niên và thanh niên khoảng 80% đối với nam và 36% đối với nữ. Đặc biệt, có tới hơn 40% nam giới uống rượu, bia ở mức nguy hại, tức là trong 30 ngày qua có ít nhất 1 lần uống từ 60g cồn trở lên”, báo cáo cho biết.
Đề xuất đưa phòng chống tác hại bia rượu vào nội quy cơ quan, đơn vị
Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, tại Việt Nam, Luật phòng, chống tác hại của rượu bia có hiệu lực từ ngày 1/1/2020 với mục đích phòng, tránh, giảm thiểu các hậu quả về sức khỏe, xã hội và kinh tế do sử dụng rượu bia gây nên.
Theo đại diện lãnh đạo Bộ Y tế, để Luật phòng chống tác hại của rượu bia đi vào cuộc sống, cần có sự vào cuộc của cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp, sự đồng thuận mạnh mẽ của nhân dân đã quyết tâm chống dịch Covid-19 trong thời gian vừa qua.
Theo Thứ trưởng Y tế, các địa phương cần thành lập Ban Chỉ đạo Phòng chống tác hại của rượu, bia, sau đó phân công nhiệm vụ cụ thể, chi tiết cho từng cấp, ngành và xây dựng kế hoạch triển khai các nội dung của Luật, nghị định của Chính phủ. Hình thức triển khai của từng Bộ, ngành, địa phương phải đảm bảo tính quyết liệt và phù hợp với thực tế.
Đặc biệt, ông Tuyên lưu ý tập trung triển khai 3 Điều trong Luật về quy định những điều nghiêm cấm trong Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia về nghiêm cấm điểm kinh doanh, bán bia, rượu và nghiêm cấm địa điểm tổ chức uống bia, rượu.
“Sở Y tế các địa phương chủ động tham mưu cho lãnh đạo địa phương trong quá trình thành lập Ban Chỉ đạo và xây dựng kế hoạch phòng chống tác hại của rượu, bia", Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nêu rõ.
Cùng với đó, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cũng đặt vấn đề đưa công tác phòng chống tác hại bia rượu vào trong nội quy, quy chế kèm chế tài xử lý ở các cơ quan, đơn vị như cấm uống bia, rượu trước, trong khi làm việc, cấm uống bia, rượu trước và trong khi điều khiển phương tiện giao thông.
Đồng thời, theo ông Tuyên, cần ghi rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong cơ quan nếu để cán bộ, công chức, viên chức của mình vi phạm cần phải có hình thức xử lý. Thứ trưởng Y tế nhấn mạnh, nếu có thể đưa nhiệm vụ phòng chống bia, rượu vào nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh thì sẽ gia tăng hiệu quả thực hiện Luật.
Tại hội nghị hôm nay, các đại biểu cũng đã cùng nhau trao đổi, thảo luận về kinh nghiệm về phòng, chống tác hại rượu, bia tại địa phương, đơn vị, đồng thời thảo luận về các mức xử phạt hành chính, xử lý vi phạm uống rượu, bia khi điều khiển phương tiện giao thông, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi Luật, qua đó để người dân hiểu về tác hại của rượu, bia và tự giác chấp hành tại Việt Nam.
Được biết, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày 14/6/2019, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020 nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của nhân dân trong tình hình mới đối với công tác phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Luật này quy định các biện pháp giảm mức tiêu thụ rượu, bia; quản lý việc cung cấp rượu, bia và biện pháp giảm tác hại của rượu, bia, điều kiện bảo đảm cho hoạt động phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Trong đó, đáng chú ý, để phòng ngừa tai nạn giao thông liên quan đến sử dụng rượu, bia, Luật quy định rõ, người điều khiển phương tiện giao thông không uống rượu, bia trước và trong khi tham gia giao thông. Chính phủ cũng kêu gọi người dân kiên quyết thực hiện quy định “đã uống rượu bia thì không lái xe”.