Các nhà khoa học cảnh báo không lạm dụng đồ ăn nhanh và không ăn quá nhiều thịt đỏ đã trải qua chế biến công nghiệp. Quá nhiều muối và đường cũng không giúp kéo dài tuổi thanh xuân. Sputnik cố gắng tìm hiểu xem chế độ dinh dưỡng có liên quan đến tuổi sinh học hay không.
Thời gian tăng tốc
Vào cuối năm 2019, các nhà khoa học từ Đại học Navarra (Tây Ban Nha) đã tiến hành cuộc thử nghiệm: lấy mẫu nước bọt của 886 tình nguyện viên từ 51 đến 91 tuổi và yêu cầu họ trả lời câu hỏi về các đồ ăn yêu thích. Tất cả những người này trước đó đã tham gia vào một nghiên cứu kéo dài 20 năm - Dự án SUN (1999-2018), trong đó các chuyên gia đã nghiên cứu chế độ ăn uống ảnh hưởng như thế nào đến huyết áp, đến sự phát triển của bệnh tiểu đường, béo phì và bệnh tim mạch vành.
Các chuyên gia đã xét nghiệm ADN với nước bọt và xác định chiều dài của telomere. Telomere là những trình tự lặp lại của DNA ở các đầu mút của nhiễm sắc thể. Theo một số nguồn tin, độ dài của telomere giúp dự đoán tuổi thọ dự tính.
Các tình nguyện viên đã được chia thành các nhóm dựa trên tần suất họ ăn thực phẩm siêu chế biến với nhiều chất bảo quản, hương vị, chất béo và đường. Hóa ra là các telomere ngắn nhất được tìm thấy ở những người ăn ít nhất ba khẩu phần như vậy mỗi ngày. Tức là, về mặt sinh học, các tình nguyện viên này già hơn những người cùng lứa. Kết quả nghiên cứu cho thấy, những người càng ít thưởng thức các loại thực phẩm không lành mạnh thì càng có ít rủi ro hơn.
Tuy nhiên, các tác giả của công trình nhấn mạnh: họ chỉ phát hiện sự tương quan trực tiếp giữa đồ ăn vặt và sự gia tăng lão hóa sinh học ở cấp độ tế bào. Còn quá sớm để nói về mối quan hệ nhân quả - những người yêu thích đồ ăn nhanh cũng có thể hút thuốc, uống rượu và nói chung có lối sống không lành mạnh, điều đó cũng dẫn đến lão hóa sớm.
Cảnh báo tác hại khi cho trẻ ăn nhiều muối
Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học từ Trường Cao đẳng Y tế Georgia (Mỹ), độ dài của telomere có thể liên quan đến việc tiêu thụ quá nhiều đồ ăn mặn. Quan sát trên 766 thanh thiếu niên từ 14 đến 17 tuổi cho thấy, một lượng lớn muối trong chế độ ăn uống khiến tế bào bị lão hóa sớm.
Các nhà khoa học chia những người tham gia thành hai nhóm. Các tình nguyện viên trong nhóm đầu tiên đã nhận được trung bình 2,3g muối ăn/ngày, những người trong nhóm thứ hai - 4g muối ăn/ngày. Trong cả hai trường hợp, tỷ lệ hàng ngày đều bị vượt quá - ở tuổi này chỉ nên dùng 1,5g muối /ngày.
Các nhà khoa học đã lấy mẫu sinh học để xét nghiệm ADN và xác định chiều dài của telomere. Hóa ra, các thanh thiếu niên với nhiều muối trong chế độ ăn uống có telomere ngắn hơn. Tuy nhiên, điều này chỉ đặc trưng cho những chàng trai và cô gái thừa cân.
Nhưng, ở đây nói về mối tương quan, chứ không phải về nhân quả, các tác giả của nghiên cứu lưu ý. Có lẽ lão hóa sớm có liên quan đến việc một số người tham gia nghiên cứu bị thừa cân, béo phì. Tuy nhiên, vẫn không nên lạm dụng muối ăn – các nhà khoa học đã chứng minh rằng thói quen tiêu thụ nhiều đồ ăn mặn làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Mặt khác, việc từ chối hoàn toàn loại gia vị này cũng sẽ không dẫn đến bất cứ điều gì tốt - sự cân bằng chất lỏng trong cơ thể không thể được duy trì nếu không có natri.
Khi đồ ngọt không mang lại niềm vui
Theo các nhà nghiên cứu Mỹ và Đức, một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của lão hóa sớm là do yêu thích đồ ngọt quá mức. Họ đưa ra kết luận này bằng cách quan sát những con ruồi giấm, chúng có chế độ ăn chứa nhiều đường.
Những con ruồi giấm non đã được chia thành hai nhóm. Một số con được cho ăn thức ăn với lượng đường tối ưu, trong khi những con khác được cho ăn thức ăn có lượng đường gấp 8 lần tiêu chuẩn. Sau ba tuần, các con ruồi chuyển sang chế độ ăn bình thường. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong của các con ruồi giấm đã ăn quá nhiều đường là cao hơn so với các con ruồi ở nhóm đối chứng. Nguy cơ tử vong sớm ở những con ruồi ăn quá nhiều đường là cao hơn gần 50% và việc chuyển sang chế độ ăn uống lành mạnh cũng không cải thiện được tình hình.
Các tác giả của nghiên cứu cho rằng, lượng đường dư thừa đã ngăn chặn hoạt động bình thường của gen FOXO (trong Drosophila - dFOXO, một chất tương tự như FOXO1 ở người) có liên quan đến quá trình lão hóa.
Ngoài ra, theo một số nghiên cứu, niềm đam mê mãnh liệt với đồ ngọt dẫn đến tăng nếp nhăn.
Tuy nhiên, bạn cũng không nên bỏ hết đường. Thay vì đường, các nhà khoa học khuyên bạn nên ăn thực phẩm giàu Urolithin – hợp chất này có trong quả óc chó, quả lựu và dâu tây. Điều thú vị là sau khi tiêm hợp chất này, giun tròn Caenorhabditis elegans sống lâu hơn trung bình 45% so với họ hàng của chúng, và những con chuột thí nghiệm thường trở nên cứng cáp hơn 42%.