Trong giới khoa học, ông là chuyên gia nổi tiếng về các nước châu Phi, đặc biệt là phần châu Phi cận Sahara và Bắc Phi, nơi mà đa số dân chúng nói tiếng Ả Rập.
Tuy nhiên, các nhà báo và độc giả Nga còn nhớ những bài tường thuật của Alexei Vasiliev, phóng viên của tờ “Sự thật” tại Việt Nam, từng đăng bài trên tờ báo chính của Liên Xô giai đoạn những năm 1967-1969. Trong các bài báo đó, ông Alexei Vasiliev viết về chủ nghĩa anh hùng của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến anh dũng chống đế quốc Mỹ xâm lược. Năm 1970, dựa trên các tư liệu thu thập được trong chuyến công tác tại Việt Nam, nhà báo Alexei Vasiliev đã xuất bản cuốn "Tên lửa trên bông hoa sen". Cuốn sách này hiện được coi là thư tịch quý hiếm.
Cuốn sách nói lên điều gì?
Kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80 của mình, Viện sĩ Alexey Vasiliev (sinh năm 1939) đã lật lại những ghi chép của ông về giai đoạn ông ở Việt Nam, bổ sung thêm hồi ký đã xuất bản trong những năm 2000 của các chuyên gia Liên Xô từng làm việc tại Việt Nam trong cuộc chiến tranh chống Mỹ xâm lược và một số tài liệu đăng ở Hoa Kỳ.
Nói về chiến tranh Việt Nam, tác giả không đi sâu vào việc miêu tả các trận đánh. Viện sĩ A. Vasiliev thừa nhận rằng ông muốn tìm hiểu và nói với thế hệ độc giả ngày nay “vì sao hành vi của người Mỹ đã dấy nên lòng căm thù trong lòng nhân dân Việt Nam, họ sẵn sàng hy sinh tính mạng để chiến thắng, và việc thiếu động cơ, mục đích, kỷ luật, đạo đức khiến cho quân đội Hoa Kỳ đã phải chịu thất bại như thế nào” (tr. 46).
Từ những trang sách, Việt Nam thời chiến hiện lên với những thành phố và làng mạc yên bình bị máy bay Mỹ oanh tạc hàng ngày, gây ra cảnh tàn phá và chết chóc, những con người anh dũng và kiên cường - đại diện cho các tầng lớp nhân dân Việt Nam - từ những người lính, dân quân tự vệ, những người lái xe tải cho đến những nhà văn hóa tiêu biểu của Việt Nam như các nhà thơ Xuân Diệu, Tế Hanh, nhà văn Nguyễn Tuân, nhạc sĩ Đỗ Nhuận, nhà điêu khắc Diệp Minh Châu.
Một phần đáng kể của cuốn sách kể về các chuyên gia Liên Xô, những người đã giúp đỡ nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến chống xâm lược giai đoạn đó. Những trang này dựa trên hồi ký của các cựu chiến binh Liên Xô trong Chiến tranh Việt Nam - những người lính tên lửa, phi công, kỹ sư từng sống và làm việc hai năm ở Việt Nam, Chính bản thân nhà báo A. Vasiliev cũng đã vượt qua những khó khăn về tâm lý, khí hậu trong cuộc sống thường nhật mà mỗi chuyên gia Liên Xô phải trải qua ở một đất nước nhiệt đới xa xôi đang trong chiến tranh. Chính vì vậy, những trang viết này không khỏi khiến cho thế hệ người Nga hiện nay phải kinh ngạc: đối với họ, Việt Nam chỉ là thiên đường du lịch.
Đề cập đến phía Mỹ, tác giả A. Vasiliev đã chỉ ra một cách khách quan và chân thực phía khác của cuộc xung đột quân sự. Hai tổng thống Hoa Kỳ - Johnson và Nixon, những người hơn tất cả mọi thứ trên thế giới sợ bị gán cho danh hiệu "tổng thống thua trận", một người tiến hành cuộc chiến tranh leo thang thù địch, người kia tìm cách ký kết hiệp định hòa bình với chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sao cho khỏi bị "mất mặt" Nhiều trang viết dành cho những người Mỹ đã nhanh chóng nhận ra tất cả sự bất công và vô nhân đạo trong chính sách của Mỹ thời bấy giờ đối với Việt Nam, vì sao họ lại đứng vào đội ngũ hùng mạnh của phong trào phản chiến.
Ngoài ra còn có các chương mô tả hoạt động ngoại giao phức tạp do những người cộng sản Việt Nam thực hiện. Sách cũng có những trang viết về các chính trị gia Liên Xô đã trong bối cảnh của Chiến tranh Việt Nam đã cố gắng ngăn chặn thảm họa toàn cầu - chiến tranh hạt nhân - và tiến hành cuộc đàm phán phức tạp ở cấp cao nhất với Mỹ
Và rốt cuộc, sự kết hợp tất cả những điều này - chủ nghĩa anh hùng và sự kiên cường của nhân dân Việt Nam, sự viện trợ đắc lực và kịp thời của Liên Xô, sự yếu kém bên trong nội bộ nước Mỹ đã quyết định chiến thắng của Việt Nam trong cuộc chiến chống giặc xâm lược.
Ngày nay, có nên xuất bản một cuốn sách như vậy hay không? Tất nhiên, đó là cuốn sách rất có giá trị. Công trình của ông Vasiliev là rất kịp thời, bởi đáng tiếc là thế hệ trẻ bây giờ, không chỉ ở Mỹ , mà ở các nước khác, kể cả Nga, bắt đầu quên đi trang lịch sử thế giới này. Họ lẫn lộn giữa kẻ xâm lược và nạn nhân chiến tranh và cố gắng biện minh cho bạo lực và tội ác. Mà điều này tạo ra sự khoan dung và sự bàng quan trước các nguy cơ đe dọa chiến tranh mới.