"Xanh, sạch, xinh là xong"
Chương trình Shark Tank hay "Thương vụ bạc tỷ" luôn được đông đảo người Việt theo dõi, nhờ những màn gọi vốn, "chốt vốn đầu tư" đầy gay cấn giữa các "Cá mập" và các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, trong chương trình gọi vốn được phát sóng trên VTV3 gần đây, những câu nói "thả thính" của doanh nhân Nguyễn Xuân Phú (shark Phú) với một thí sinh nữ đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều từ cộng đồng mạng.
Thu Hằng là CEO của Wiibike - một start-up khoa học công nghệ trong lĩnh vực giao thông xanh nhận sự quan tâm của đông đảo khán giả. Đến với chương trình, Nguyễn Thị Thu Hằng kêu gọi 1,5 tỉ cho 1% cổ phần để đầu tư và mở rộng quy mô kinh doanh với sản phẩm chính là các dòng xe đạp trợ lực điện nguyên chiếc, sử dụng “năng lượng xanh” - pin lithium…Mở đầu chương trình, nữ CEO đích thân chạy xe đạp ra sân khấu để gây ấn tượng với các nhà đầu tư.
Tuy nhiên sau khi trình bày phần gọi vốn, Thu Hằng dí dỏm đố các shark về điểm đặc biệt trong chiếc xe cô sử dụng. Ngay lập tức Shark Phú đã phản ứng bằng lời khen:
“Anh chỉ mãi nhìn em nên chẳng thấy gì đặc biệt ở chiếc xe cả”
"Em không cần giải thích gì thêm về business (mô hình kinh doanh). Với anh, anh chỉ cần liếc mắt là biết business nào rồi. Nên anh đã nói ngay từ đầu, anh không quan tâm đến business, không quan tâm đến sản phẩm mà đang quan tâm đến mỗi em thôi. Anh chốt thế này, 1,5 tỉ cho 10% cổ phần".
Và một nhà đầu tư khác trong chương trình là Shark Hưng chốt màn gọi vốn bằng một câu nói được cho là "phản cảm" khác:
“Đã nói ngay từ đầu, thật ra deal cứ sạch, xanh, xinh là xong”.
Ngay sau khi chương trình được lên sóng đã tạo ra nhiều ý kiến trái chiều, bởi đa số dân cư mạng cho rằng những câu tán tỉnh, nhận xét ngoại hình xuất hiện trong một chương trình truyền hình về đầu tư kinh doanh là hoàn toàn không phù hợp.
Các nữ Tiến sĩ lên tiếng về 3 chữ "SỜ"
Lên tiếng đầu tiên về vụ việc này, Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai ĐH Khoa học ứng dụng Amsterdam, bày tỏ quan điểm "những lời nhận xét về dung mạo thường chỉ nên xuất hiện ở quanh bạn bè và gia đình, những cuộc hẹn hò, những cuộc thi thố tài năng giải trí, hoặc ở những ở những cuộc thi hoa hậu mà đáng ra cũng nên xếp xó cho rồi. Thật ngạc nhiên khi nó vẫn được phát ngôn từ chính một quan chức cấp cao đồng thời cũng là một phụ nữ, rồi trên TV trong những chương trình đại chúng về kinh doanh. Tiến sĩ Mai viết:
“Xinh đẹp hoàn toàn không nên liên quan đến cả ngữ cảnh lẫn tính chất của cuộc mặc cả kinh doanh này”.
Ngay sau khi đọc những dòng trạng thái của Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai, trên Facebook cá nhân, Tiến sĩ Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội (ISDS), cũng đồng quan điểm đây là một “văn hoá độc hại”. Tiến sĩ Hồng chia sẻ:
“Mình không lạ gì những kiểu phát ngôn thô lỗ, chớt nhả, thậm chí quấy rối trắng trợn của một số đàn ông, kể cả người có tí vị trí xã hội. Cái làm mình choáng là những chương trình như thế được phát trên sóng quốc gia. Đồng ý là giải trí, thậm chí là thương mại hoá là xu thế chung khó cưỡng lại nhưng cũng không thể quên vai trò của cơ quan truyền thông đại chúng quốc gia như luật pháp VN đã quy định. Truyền thông đại chúng ảnh hưởng lớn đến nhận thức của công chúng, nhất là lớp trẻ.
Tiến sĩ Khuất Thu Hồng cũng trích dẫn, việc dung túng cho những phát ngôn thô bỉ, những cử chỉ suồng sã và hành vi quấy rối tình dục, phân biệt đối xử giới tính...thật khó thể chấp nhận! Nếu xem xét chi tiết thì một số hành vi đó có thể coi là vi phạm Luật Bình đẳng giới, luật lao động và Nghị định 167.
Trước những ý kiến trái chiều, shark Nguyễn Xuân Phú cũng lên tiếng trên trang cá nhân. Ông Phú liền đưa ra 3 yếu tố “nhân tướng học” đóng vai trò quan trọng đối với ông khi quyết định hợp tác:
“Một trong ba yếu tố để shark Nguyễn Xuân Phú quyết định có xuống vốn đầu tư không chính là nhân tướng học. Bản thân founder hay người đại diện cho start-up phải có tướng mạo, thần thái của người lãnh đạo; phải thể hiện được khát vọng, đam mê theo đuổi mục tiêu của mình đến cùng”.
Phản bác về quan điểm này, Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai tiếp tục:
"Shark Phú nghe nói thích nhân tướng học nên mới có những phát biểu như trên. Tuy nhiên, đây là một chương trình đàm phán kinh doanh trên đài quốc gia. Có lẽ anh nên cẩn trọng hơn khi phát ngôn, nhất là khi anh đã nói những câu thế này với một vài thí sinh nữ được cho là có nhan sắc".
Bởi theo bà Nguyễn Phương Mai, nếu như coi tiêu chí "xinh" để đánh giá đồng nghĩa với việc định kiến này tạo ra sự bất công cho số đông người đời không được trời phú cho sắc đẹp. Đồng thời, những lời nhận xét dựa trên vẻ ngoài tạo ra cả hai hệ quả, tích cực và tiêu cực. Theo Tiến sĩ Mai:
"Sắc đẹp càng được tôn vinh công khai thì thì sự xấu xí càng bị dè bỉu công khai".
Bà cũng khuyên Shark Phú để tránh gây cảm giác ỡm ờ vừa phản cảm, vừa không cần thiết kiểu: "Nhìn em là anh thích đầu tư rồi” hay “ Anh chỉ mải nhìn em, nên chả thấy gì đặc biệt ở sàn phẩm cả”; "Em không cần giải thích gì thêm về bussiness. Với anh chỉ cần liếc mắt là biết bussiness nào rồi. Anh không quan tâm đến bussiness, không quan tâm đến sản phẩm. Anh đang quan tâm đến mỗi em thôi". Với các Shark, có muốn "ỡm ờ" thật thì có thể chờ sau cuộc thi, rồi tư vấn "riêng" như Shark Phú từng tuyên bố, chứ đừng công khai nơi cộng cộng hay chương trình truyền hình thế này. Bà Mai nhấn mạnh:
"Ở một xã hội văn mình hơn, chắc Shark Hưng với vụ Xanh - Sạch - Xinh này đã bị phê cho nhừ nát, từ cá mập biến thành cá muối hay cá ... ươn k biết chừng".