Chính quyền Tổng thống Joe Biden hiện vẫn đang điều tra, xem xét việc áp thuế đối với Việt Nam, liên quan đến các nghi ngại về hành vi điều hành chính sách tiền tệ mà chính quyền cựu Tổng thống Trump trước đó coi là bất hợp lý và không có lợi cho doanh nghiệp Hoa Kỳ.
Trong khi đó, chính quyền Việt Nam luôn rất nhất quán quan điểm về chính sách tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước điều hành tỷ giá những năm qua đều trong khuôn khổ chính sách tiền tệ chung, nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, chứ không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng.
Mỹ họp bàn xem xét việc áp thuế đối với Việt Nam vì chính sách tiền tệ
Các nguồn thạo tin của Bloomberg cho biết, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang lên kế hoạch cho một cuộc họp đặc biệt nhằm xem xét có trừng phạt Việt Nam hay không liên quan đến những nghi ngờ thao túng tiền tệ vào thứ Tư (8/7).
Thành viên tham dự sẽ bao gồm các quan chức từ Bộ Tài chính, văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), Bộ Thương mại và Hội đồng An ninh Quốc gia.
Cuộc họp này diễn ra khi hạn chót tháng 10, một năm sau khi Washington bắt đầu cuộc điều tra để áp thuế theo Mục 301 Đạo luật Thương mại 1974, đang đến gần.
Trong những ngày cuối cùng chính quyền Tổng thống Donald Trump hồi tháng Giêng, Hoa Kỳ nhận định các chính sách tiền tệ của Việt Nam là không hợp lý và gây hại cho các doanh nghiệp Mỹ, tuy nhiên, do không đủ bằng chứng nên Washington không áp thuế trừng phạt đối với Hà Nội.
Dù vậy, cuộc điều tra thương mại vẫn tiếp tục và nếu Hoa Kỳ chính thức quyết định đánh thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, thì sẽ cần có thời gian để lấy ý kiến và tổ chức điều trần công khai.
Điều đó có nghĩa là bước đầu tiên của việc công bố danh sách sản phẩm được đề xuất áp thuế sẽ cần được thực hiện trong vài tuần tới đây, theo các chuyên gia về kinh tế thương mại.
Adam Hodge, phát ngôn viên của USTR, từ chối bình luận vụ việc mà chỉ cho biết rằng cơ quan này đang tiến hành thăm dò các thông lệ cũng như chính sách tiền tệ của Việt Nam.
Một phát ngôn viên của Bộ Ngân khố Mỹ cũng từ chối bình luận. Bộ Thương mại, Hội đồng An ninh Quốc gia cũng như Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa lên tiếng về vấn đề này.
Chính quyền Joe Biden ‘nhẹ tay’ hơn thời Trump về thao túng tiền tệ
Thẳng thắn mà nói, chính quyền Tổng thống Biden cho đến nay đã có cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn đối với các vấn đề tiền tệ so với người tiền nhiệm Donald Trump.
Hồi tháng 12 năm ngoái, Bộ Tài chính Mỹ dưới thời ông Trump đã dán nhãn thao túng tiền tệ cho Việt Nam và Thụy Sĩ.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính Mỹ dưới quyền Tổng thống Biden đã gỡ bỏ mác thao túng tiền tệ đối với Việt Nam, Thụy Sĩ, Đài Loan, đồng thời đưa các quốc gia này khỏi danh sách thao túng tiền tệ vào tháng 4/2021 nhưng vẫn chịu sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng của Hoa Kỳ.
Bộ Tài chính Mỹ khi đó cho biết “không có đủ bằng chứng” để kết luận 3 đối tác thương mại này (Việt Nam, Thụy Sĩ, Đài Loan) “ngăn cản việc điều chỉnh cán cân thanh toán hiệu quả hoặc đạt được lợi thế cạnh tranh không công bằng trong thương mại quốc tế” để đáng bị dán nhãn thao túng tiền tệ.
Ngoài ra, báo cáo tháng 4 cho biết, Bộ Tài chính Hoa Kỳ vào đầu năm nay đã “bắt đầu tăng cường cam kết song phương với Việt Nam”, bao gồm cả việc giúp chính phủ Việt Nam lập kế hoạch giải quyết đồng tiền bị định giá thấp và thặng dư bên ngoài.
“Dù vậy, Hoa Kỳ vẫn đang gây áp lực lên Việt Nam để đồng tiền Việt Nam tăng giá”, nguồn tin cho biết.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã duy trì việc không sử dụng tỷ giá hối đoái để tạo lợi thế cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại quốc tế. Ngành công nghiệp gỗ của quốc gia Đông Nam Á này cũng đã cam kết sẽ thắt chặt các quy định và mua thêm gỗ xẻ của Mỹ để tránh bị áp thuế trừng phạt.
Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với giá trị các lô hàng tăng gấp đôi trong vòng 5 năm qua.
Tuy vậy, quốc gia Đông Nam Á này đã chứng kiến thâm hụt thương mại ngày càng lớn với Mỹ, khiến nước này trở thành mục tiêu của Chính quyền cựu Tổng thống Trump. Năm nay, thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đứng thứ 3, chỉ sau Trung Quốc và Mexico.
Bất cứ lệnh trừng phạt nào cũng ảnh hưởng đến quan hệ Việt – Mỹ
Cần nhấn mạnh rằng, bất kỳ mức thuế trừng phạt nào cũng sẽ có nguy cơ làm căng thẳng mối quan hệ giữa các đối tác an ninh đang chớm nở giữa Việt Nam và Mỹ vốn đã được củng cố trong những năm gần đây để chống lại sức ép kinh tế và quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc, theo Bloomberg.
Vào năm 2016, Hoa Kỳ đã dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam và hai nước đã có lập trường chung về việc phản đối các yêu sách lãnh thổ ngày càng mở rộng của Trung Quốc ở Biển Đông.
Chính quyền Trump cũng đã thực hiện cuộc điều tra theo Khoản 301 chống lại Trung Quốc để áp dụng thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá hàng tỷ đô la, khơi mào cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Việt Nam nỗ lực giải nỗi oan thao túng tiền tệ với Mỹ
Việt Nam hiện vẫn nằm trong danh sách các nền kinh tế bị Bộ Tài chính Mỹ (Bộ Ngân khố Hoa Kỳ) giám sát chặt về chính sách tiền tệ, rủi ro bị Washington trừng phạt, gây áp lực vẫn hiện hữu.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu về vấn đề Việt Nam bị Mỹ gắn mác thao túng tiền tệ cho biết, từ đầu năm 2021 đến nay, Hà Nội vẫn luôn điều hành chính sách tiền tệ chủ động.
“Việt Nam chịu sự tác động của dịch bệnh Covid-19 nhưng vẫn đảm bảo điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác”, theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định, điều này nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, hỗ trợ ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần phục hồi tăng trưởng kinh tế, duy trì ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối.
Phát biểu tại cuộc họp báo Chính phủ hồi tháng 4 năm nay, Phó Thống thống Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, cần phải khẳng định việc Mỹ đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước thao túng tiền tệ là một tin vui
Việc Bộ Tài chính Hoa Kỳ chấp nhận đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước thao túng tiền tệ, đồng thời đưa ra một số giải pháp để trong tương lai Việt Nam không bị Mỹ liệt vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ hay có hành vi điều hành tỷ giá nhằm hưởng lợi cạnh tranh thương mại.
“Điều này thể hiện kết quả làm việc tích cực, hiệu quả của Ngân hàng Nhà nước và các bên liên quan, đồng thời cũng có tác động tích cực đến uy tín của quốc gia của Việt Nam và nền tài chính, ngân hàng”, đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước khẳng định.
Trong khi đó, theo ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, nhờ việc Việt Nam điều hành linh hoạt, đồng bộ chính sách tiền tệ, đảm bảo thanh khoản thông suốt nên thị trường tiền tệ ổn định, giúp giảm chi phí đầu vào cho các tổ chức tín dụng, giảm áp lực lên lãi suất huy động và cho vay.
“Tỷ giá và thị trường ngoại tệ của Việt Nam được điều hành phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát, diễn biến thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ”, ông Hà nhấn mạnh.
Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, thị trường ngoại tệ ổn định, thanh khoản thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời.
Bên cạnh đó, công tác tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu tiếp tục được triển khai quyết liệt tại Việt Nam thời gian qua.
Bình luận về việc Mỹ hồi tháng 4/2021 tạm thời gỡ mác thao túng tiền tệ đối với Việt Nam, Vụ trưởng Chính sách Tiền tệ Phạm Thanh Hà cho hay, Ngân hàng Nhà nước đã trao đổi thẳng thắn với Mỹ về vấn đề này và Việt Nam luôn thể hiện thiện chí rất cởi mở.
Vụ trưởng Hà nêu rõ, Ngân hàng Nhà nước đã chứng minh, trao đổi để Bộ Tài chính Mỹ thấy rằng, Việt Nam không đặt mục tiêu thao túng tiền tệ hay cạnh tranh thương mại không công bằng. Từ đầu năm 2021, Ngân hàng Nhà nước đã tích cực mua vào ngoại tệ.
“Chúng ta đã giải thích được cho phía Mỹ các lý do, được Mỹ ghi nhận”, Vụ trưởng Phạm Thanh Hà thông tin thêm.
Trong các tuyên bố chính thức của chính quyền Hà Nội, từ Ngân hàng Nhà nước đến các Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, Ban Kinh tế Trung ương… Việt Nam khẳng định, trong quá trình làm việc với Bộ Tài chính Hoa Kỳ, tất cả các cơ quan, đại diện liên quan song phương đã trao đổi thẳng thắn trên tinh thần “hợp tác, thiện chí” từ cấp kỹ thuật tới cấp cao.
Việt Nam khẳng định việc điều hành tỷ giá những năm qua - trong khuôn khổ chính sách tiền tệ chung - nhằm thực hiện mục tiêu nhất quán là kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng.
Bên cạnh đó, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước áp dụng các giải pháp để từng bước nâng cao tính linh hoạt của tỷ giá trong khi vẫn duy trì hoạt động ổn định, thông suốt của thị trường ngoại tệ.
“Những diễn biến tích cực trên thị trường ngoại tệ cũng như trong hoạt động điều hành của Ngân hàng Nhà nước đã được Bộ Tài chính Hoa Kỳ ghi nhận”, đại diện Ngân hàng Nhà nước nêu rõ.
Đối với chính sách, phương hướng thời gian tới, theo ông Phạm Thanh Hà, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp các bộ ngành để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, không làm mất cân bằng cán cân thương mại vãng lai với Hoa Kỳ, đảm bảo hai bên cùng có lợi.