Liệu tăng trưởng GDP của Việt Nam có thể đạt trên 6%, quy mô GDP bình quân đầu người khoảng 3.700 USD/người như chỉ tiêu Quốc hội đề ra?
Điều gì làm nên con số GDP 5,64% nửa đầu năm 2021 của Việt Nam?
Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2021, GDP Việt Nam tăng 5,64%, cao hơn tốc độ tăng cùng kỳ năm 2020.
Dù thấp hơn mục tiêu đề ra, tuy nhiên, đây cũng là mức tăng trưởng tích cực trên nền tăng trưởng thấp của năm ngoái.
“GDP 6 tháng đầu năm vẫn tăng 5,64%, đưa Việt Nam trở thành một trong những nước có tốc độ tăng trưởng GDP khá”, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh.
Tình hình dịch bệnh phức tạp, đặc biệt tại trung tâm kinh tế lớn Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận đang là thách thức không nhỏ cho tăng trưởng kinh tế từ đây đến cuối năm 2021.
Vấn đề đặt ra rằng, liệu những động lực chính cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng, mức ảnh hưởng như thế nào, đặc biệt là đối với ngành công nghiệp sản xuất, dịch vụ và xuất khẩu vốn đóng góp rất lớn vào các chỉ số tăng trưởng của Việt Nam.
Theo nhiều chuyên gia, cần phải thừa nhận thực tế rằng, Việt Nam đang đối mặt đợt bùng dịch Covid-19 nặng nề nhất từ đầu mùa dịch tới nay.
Trong đó, ngành dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, nhất là du lịch vẫn tiếp tục ảm đạm.
Điều gì giúp GDP Việt Nam tăng 5,64% nửa đầu năm 2021? Động lực tăng trường này đến từ ngành sản xuất và xuất khẩu duy trì bền vững đáng ngạc nhiên.
Cụ thể trong nửa đầu năm, Trong mức tăng 5,64% của toàn nền kinh tế, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,82%, đóng góp 8,17% vào mức tăng trưởng chung, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 8,36%, đóng góp 59,05%, khu vực dịch vụ tăng 3,96%, đóng góp 32,78%.
Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản 6 tháng đầu năm 2021 tăng khá so với cùng kỳ năm trước do năng suất lúa đông xuân tăng cao, ngành chăn nuôi và thủy sản phát triển ổn định, các sản phẩm nông nghiệp và thủy sản chủ yếu đều tăng khá.
Ngành chế biến, chế tạo đã lấy lại đà tăng trưởng và là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Trong 6 tháng đầu năm 2021, ngành chế biến, chế tạo đạt tốc độ tăng ở mức 11,42%, cao hơn nhiều so với mức tăng 5,06% của cùng kỳ năm 2020, đóng góp hơn 50% trong mức tăng chung của toàn nền kinh tế, ngành sản xuất và phân phối điện tăng khá, tăng gần 8,2%, cao hơn với mức tăng 3,5% cùng kỳ năm trước.
Một số ngành dịch vụ duy trì đà tăng trưởng, trong đó, tăng trưởng 6 tháng đầu năm 2021, ngành tài chính-ngân hàng tăng gần 9,3% so với cùng kỳ, ngành y tế với mọi nguồn lực được tập trung cho việc chống dịch, tăng khoảng 10,5%, ngoài ra một số ngành vẫn có mức tăng trưởng cao hơn so với năm 2020 như bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy tăng 5,63%, thông tin và truyền thông tăng hơn 5,2%, ngành giáo dục và đào tạo tăng gần 6,2%.
Kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2021 tăng trưởng ấn tượng. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 317 tỷ USD, tăng 32,2% so với cùng kỳ năm trước, đây là mức tăng trưởng rất cao so với những năm gần đây (cùng kỳ năm trước giảm 1,5%), trong đó xuất khẩu đạt 157,6 tỷ USD, tăng 28,4%, kim ngạch nhập khẩu đạt 159 tỷ USD, tăng 36,1%. Trong kim ngạch nhập khẩu tư liệu sản xuất chiếm đến 94%.
Bên cạnh đó, thu ngân sách nhà nước thực hiện 6 tháng đầu năm 2021 ước đạt 775.000 tỷ đồng, bằng 57,7% dự toán, tăng 15,3% so cùng kỳ năm 2020. Trong đó, các khoản thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh đều đạt trên 52% dự toán và tăng trên 18% so với cùng kỳ.
Với công nghiệp chế biến - chế tạo, cả 5 thành phố trực thuộc Trung ương đều ghi nhận chỉ số sản xuất tăng trưởng tốt.
Động lực tăng trưởng kinh tế Việt Nam từ khu vực sản xuất và xuất khẩu
Như Sputnik Việt Nam đã đưa tin trước đó, trong 5 tháng đầu năm tăng trưởng của ngành chế biến xuất khẩu gỗ trong là 62%. Các thị trường xuất khẩu như Mỹ tăng đến 90%, Việt Nam vượt Trung Quốc đứng đầu các nước xuất khẩu gỗ vào thị trường này.
Sức mua phục hồi nhất là ở Mỹ và châu Âu, sự ổn định nhu cầu ở thị trường châu Á. Đồng thời, chuỗi cung ứng của Việt Nam không bị đứt gãy. Đó là lí do khiến tăng trưởng xuất khẩu gỗ vẫn đạt con số ấn tượng trong nửa đầu năm nay.
Những diễn biến mới của dịch bệnh khiến một số nhà máy bị phong toả nhưng phần lớn vẫn đang hoạt động. Một số doanh nghiệp lớn còn mở rộng quy mô sản xuất, tuyển thêm lao động, cũng như chuẩn bị các nguồn nguyên vật liệu cho những mùa vụ sản xuất tiếp theo. Do đó, nửa còn lại của năm dự báo xuất khẩu gỗ vẫn tích cực.
Ông Nguyễn Chánh Phương - Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) chia sẻ với VTV cho biết, trong tháng 4 chúng tôi có tổ chức tuần lễ kết nối mua giao thương. Có 1 điều hết sức lạ là trong tuần lễ này, nhu cầu của người đi mua còn cao hơn người đi bán hàng.
“Đây được xem là tín hiệu rất vui đối với ngành gỗ là đơn hàng rất là nhiều. Các nhà mua hàng ngay từ đầu tháng 4 đã phải xếp hàng để chờ các nhà sản xuất”, ông Phương nhấn mạnh.
Ngoài ra, hoạt động xuất nhập khẩu cũng tiếp tục tích cực trong quý 2 khi Việt Nam vẫn hưởng lợi từ nhu cầu tăng cao đối với sản phẩm liên quan đến dịch bệnh, bao gồm điện tử và máy móc.
Phần lớn hàng hóa nhập khẩu lại là nguyên liệu thô và hàng hóa đầu vào dùng trong sản xuất để xuất khẩu. Do đó, kim ngạch nhập khẩu ổn định báo hiệu một chu kỳ xuất khẩu mạnh mẽ ổn định hơn trong thời gian tới.
Ông Tim Leelahaphan, Chuyên gia kinh tế phụ trách Việt Nam và Thái Lan, Ngân hàng Standard Chartered, nhận định: Việc tăng xuất khẩu gần 30% trong quý 2 được hỗ trợ bởi xu hướng thương mại toàn cầu.
Trong khi đó, theo Tổng cục thống kê, kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo quý vừa qua, vẫn ghi nhận đánh giá tích cực khi có gần 70% số doanh nghiệp nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh so với trước đang tốt lên và giữ ổn định.
Tăng trưởng kinh tế Việt Nam đối mặt với những thách thức nào?
Dự báo 6 tháng cuối năm, có hơn 80% doanh nghiệp cho rằng tỷ lệ đơn đặt hàng xuất khẩu mới tăng hoặc giữ nguyên, chứ không giảm.
Hiện Chính Phủ vẫn giữ mục tiêu GDP tăng trưởng 6% năm nay. Đây là một thách thức lớn bởi để đạt được mục tiêu này, thì nửa còn lại của năm, nền kinh tế sẽ cần phải tăng trưởng ở mức 6,3%.
Trong bối cảnh các tỉnh thành đóng góp GDP cao như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương,… đang phải chống chọi với làn sóng dịch bệnh lớn nhất từ trước đến nay. Các giải pháp chống dịch và lộ trình triển khai vaccine sẽ là 2 yếu tố quyết định tăng trưởng kinh tế nửa còn lại của năm.
Trong báo cáo mới nhất, ngân hàng HSBC đã đề cập tới những nguy cơ ngắn hạn của tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng, khi chỉ số PMI tháng 6 của Việt Nam lao dốc xuống 44,1 điểm. Đây cũng là mức thấp nhất trong vòng một năm qua.
Các khu công nghiệp lớn đều bị ảnh hưởng. Do đó, tác động lên sản xuất sẽ còn tiếp tục gia tăng khi tâm dịch giờ đây chính là vùng thành phố Hồ Chí Minh.
Bà Yun Liu, chuyên gia kinh tế về thị trường ASEAN, Ngân hàng HSBC, nhận định rằng, vẫn có một sự lo ngại về sự đứt gãy chuỗi cung ứng và tình trạng này phần lớn phụ thuộc vào việc Chính phủ Việt Nam phải nhanh chóng kiểm soát được đợt dịch thứ 4.
“Chúng tôi cũng tin tưởng vào điều đó khi nhìn lại những gì mà chúng ta đã làm được trong 3 đợt dịch trước. Kinh tế sau đó sẽ nhanh chóng được phục hồi và ổn định”, chuyên gia kinh tế của HSBC nhận xét.
Cũng theo HSBC, dịch bệnh phức tạp đang tác động nặng nề nhất đến ngành dịch vụ. Các ngành liên quan đến du lịch, đặc biệt là vận tải và lưu trú, tiếp tục tình trạng ảm đạm.
Trong 2 tháng 5, và 6, tăng trưởng bán lẻ giảm liên tiếp so với cùng kỳ năm trước. Tổng số lượng việc làm giảm 65.000 so với quý trước.
Do đó, trong ngắn hạn, HSBC đã giảm mức dự báo tăng trưởng của năm nay của Việt Nam từ 6,6% xuống 6,1%.
“Bất kể những thách thức trước mắt do đại dịch Covid-19, chúng tôi tin rằng triển vọng phục hồi của Việt Nam vẫn tươi sáng, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế đang có những dấu hiệu cải thiện tích cực”, chuyên gia của HSBC nhấn mạnh.
Theo đó, ngoài nhiệm vụ kiểm soát dịch bệnh, một ưu tiên quan trọng của Việt Nam cần làm là tăng tốc mua vaccine và triển khai tiêm phòng cho người dân. Việt Nam vẫn đang đi sau các nước trong khu vực về chích ngừa, chỉ khoảng 3% dân số đã được tiêm phòng ít nhất một mũi.
PGS.TS Quách Mạnh Hào, sáng lập trung tâm Nghiên cứu Chính sách avf Kinh tế Việt Nam – Anh Quốc, ĐH Lincoln cũng có cùng quan điểm này, cho rằng, Việt Nam cần khẩn trương thực hiện việc tiêm chủng và mở rộng tiêm chủng càng sớm càng tốt.
“Đó chính là nền tảng, là tấm hộ chiếu để Việt Nam sớm quay trở lại với nền kinh tế toàn cầu”, PGS TS Quách Mạnh Hào nhấn mạnh và lưu ý, trong bối cảnh trước mắt, cần tìm ra các giải pháp vừa ngăn chặn dịch bệnh nhưng ưu tiên đảm bảo an sinh xã hội.
PGS.TS Quách Mạnh Hào nhận định, hoạt động kinh tế trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp nhỏ và người nghèo nó thực sự rất quan trọng bởi vì nếu như những biện pháp giãn cách và cách ly được thực hiện một cách quá nghiêm ngặt và dẫn tới những hoạt động kinh tế bị đình trệ thì những vấn đề xã hội liên quan đến tới mức độ giàu nghèo, những vấn đề xã hội do nghèo đói gây ra còn nghiêm trọng hơn là dịch bệnh.
Tăng trưởng kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào mức độ kiểm soát Covid-19
Trong khi đó, theo Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương, tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ phụ thuộc vào kết quả kiểm soát dịch bệnh.
Tổng cục Thống kê cập nhật kết quả tăng trưởng 6 tháng đầu năm 2021 vào kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2021.
Theo bà Hương, kịch bản 1 - Để đạt được kết quả tăng trưởng cả năm 2021 đạt 6,5% theo Nghị quyết 01/NQ-CP, 6 tháng cuối năm phải đạt mức tăng trưởng khoảng 7,2%. Đây là mục tiêu rất khó khăn trong tình hình hiện nay, khi các tỉnh trọng điểm kinh tế đang chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19.
Kịch bản 2 là đối với mục tiêu trưởng Quốc hội đề ra là 6,0%, 6 tháng cuối năm phải đạt tốc độ tăng trưởng 6,3%. Nếu khống chế được dịch bệnh sớm và quyết liệt thực hiện các giải pháp đồng bộ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế sẽ có khả năng đạt được mục tiêu này.
Nhìn chung, mặc dù hạ dự báo tăng trưởng do ảnh hưởng của dịch bệnh nhưng hầu hết các tổ chức quốc tế đều đánh giá GDP Việt Nam năm nay vẫn trên mức 6%, phù hợp với mục tiêu phấn đấu mà Chính phủ đề ra là từ 6 đến 6,5%.
TP Hồ Chí Minh hiện đóng góp 22% GDP của cả nước, giới chuyên gia dự báo các biện pháp giãn cách xã hội sẽ khiến kinh tế thành phố bị ảnh hưởng tiêu cực, và tác động chung đến tăng trưởng GDP của cả nước.
Mới đây Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính cũng có những động thái rất tích cực như: yêu cầu Hồ Chí Minh tăng cường hỗ trợ cho người lao động, người nghèo khó khăn, hay tăng lượng vaccine cho thành phố... với quyết tâm kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh để hoạt động thành phố trở lại bình thường.
Cần phải nhắc lại rằng, Việt Nam từng là một trong các quốc gia có mức tăng trưởng GDP thần kỳ - thuộc top hàng đầu thế giới trong giai đoạn trước khi bùng phát dịch Covid-19 hay kể cả trong năm 2020 vừa qua khi là một trong số ít nước tăng trưởng dương khi mà bức tranh kinh tế thế giới hết sức ảm đạm.
Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, nhất là đối với làn sóng thứ 4 này, để đạt được mục tiêu kép cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cấp các ngành, sự chung sức, đồng lòng của nhân dân cả nước, cộng đồng doanh nghiệp và lực lượng tuyến đầu chống dịch quyết tâm vượt mọi khó khăn, thách thức, thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp để đạt kết quả phát triển kinh tế-xã hội ở mức cao nhất.