Hoa Kỳ cam kết duy trì mối quan hệ mang tính xây dựng và ổn định với CHND Trung Hoa, bao gồm cả việc tăng cường liên hệ với quân đội Trung Quốc trong những tình huống khủng hoảng. Ý này do Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin tuyên bố ngày 27 tháng 7 tại Singapore. Ông Bộ trưởng Mỹ đã phát biểu tại diễn đàn do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế tổ chức tại khách sạn «Fullerton».
Bộ trưởng nói rằng Hoa Kỳ nhất định phải cạnh tranh với Trung Quốc vì «chúng ta là hai cường quốc kinh tế, cả hai đều có sức mạnh quân sự ấn tượng». Đồng thời ông Lloyd Austin khẳng định Hoa Kỳ không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc.
Hoa Kỳ hy vọng cùng làm việc với Trung Quốc về những vấn đề chung
Bộ trưởng Lloyd Austin tin rằng các cường quốc cần phải «mô hình hóa sự minh bạch và thông tin liên lạc» trong hành động của họ. Ông hy vọng sẽ làm việc cùng với Trung Quốc về những thách thức chung, đặc biệt là thách thức gắn với tác động biến đổi khí hậu.
Chuyên gia Nga Mikhail Belyaev từ Viện Ngiên cứu Chiến lược nhận xét, phát biểu này của người đứng đầu Lầu Năm Góc là sự công nhận rằng Trung Quốc đã trở thành lực lượng hoàn toàn ngang sức ngang tài trong mối quan hệ với Hoa Kỳ.
«Hoa Kỳ công nhận chuyển động của Trung Quốc theo hướng tiến bộ, và thực tế là đất nước này đang trở thành một lực lượng hoàn toàn cân bằng trong tương quan với Hoa Kỳ, không chỉ về mặt kinh tế, mà còn đạt sức nặng chính trị và tương ứng là củng cố tiềm năng quân sự. Hoa Kỳ phải tính đến Trung Quốc cả trong lĩnh vực quân sự, thừa nhận Bắc Kinh như là một thành viên cân bằng về thế và lực với Hoa Kỳ trên bình diện quan hệ quốc tế. Mặt khác, nếu đưa ra kết luận rằng Hoa Kỳ sẵn sàng hợp tác toàn diện với Trung Quốc và chuyển quan hệ thành cấp đối tác, thì không chỉ là quá sớm, mà còn không chính xác và khó lòng thực hiện. Hoa Kỳ có thể công nhận đối thủ là ngang sức nhưng người Mỹ không bao giờ sẵn lòng chối bỏ vị thế thủ lĩnh của riêng mình và kể cả trong tương lai gần hẳn cũng chưa nguyện ý như vậy. Dù sao chăng nữa, Bộ trưởng Mỹ bóng gió rằng các vấn đề toàn cầu đang được giải quyết bằng nỗ lực chung, kể cả trong bối cảnh gia tăng tình trạng bất ổn khí hậu và thiên tai. Một phần đáng kể của việc loại bỏ hậu quả hoặc ngăn ngừa thảm họa khí hậu đang dồn lên vai các quân nhân ở tất cả các nước. Quân đội của Hoa Kỳ và Trung Quốc hoàn toàn có thể thực hiện những hành động chung theo hướng này, bởi đây là những sự kiện có quy mô toàn cầu mà chỉ có thể được giải quyết bằng nỗ lực chung».
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ bắt đầu chuyến công du Đông Nam Á
Hôm thứ Hai, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ đã tiến hành chuyến công du đầu tiên của ông ở cấp bậc này tới Đông Nam Á, mở màn bằng chuyến thăm Singapore. Ông cũng sẽ thăm Việt Nam và Philippines.
Tại Singapore, ông Lloyd Austin lưu ý rằng ASEAN đang phô trương khả năng dẫn dắt tháo gỡ những vấn đề cấp bách nhất của khu vực. Đồng thời, ông đưa ra một tuyên bố nữa, khác biệt ở nhiều khía cạnh so với những lời hô hào trước đây của các quan chức cấp cao Hoa Kỳ về việc thành lập các liên minh do Hoa Kỳ đứng đầu với sự tham gia của các nước ASEAN. Viện dẫn «lời khuyên» của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, ông Lloyd Austin nói rằng «chúng tôi không yêu cầu các nước trong khu vực lựa chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc… Đây là lý do tại sao chúng tôi mở rộng công việc quan trọng của mình cùng với các nước trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và với chính ASEAN, tổ chức quan trọng giúp khu vực xích lại gần nhau, mang lại tiếng nói cho mỗi nước và hình thành nề nếp hợp tác sâu sắc hơn», - ông Bộ trưởng Mỹ tuyên bố.
Hồi tháng 3, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đã có phản ứng khá minh bạch và đột ngột trước những lời kêu gọi dai dẳng của Hoa Kỳ hối thúc các nước trong khu vực tham gia vào các liên minh chính trị-quân sự dưới sự bảo trợ của phía Mỹ. Trả lời phỏng vấn của truyền thông phương Tây, ông Lý nói rằng Singapore sẽ không thể lựa chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc nếu phát sinh tình huống như vậy, vì đảo quốc Sư tử Cộng hòa Singapore xưa nay vẫn giữ quan hệ rộng rãi với cả Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Hoa Kỳ thất bại trong việc lôi kéo các nước ASEAN tham gia liên minh chống Trung Quốc
Chuyên gia Mikhail Belyaev cho rằng ông Lloyd Austin đã gián tiếp thừa nhận sự thất bại của Washington trong nỗ lực lôi kéo các nước ASEAN tham gia vào những liên minh khác nhau chống Trung Quốc.
«Đây là minh hoạ bổ sung cho thực tế rằng quy mô tiềm lực chính trị, kinh tế và quân sự của Hoa Kỳ và Trung Quốc trên thực tế đã ngang bằng nhau. Và không chỉ theo góc độ quan điểm của các nước ASEAN, mà còn của chính Hoa Kỳ. Washington buộc phải thừa nhận là bất kể họ muốn hay không thì Trung Quốc cũng đã tiến đến mức cân bằng này. Mà một khi đạt đến mức cân bằng, có nghĩa là không thể có chuyện Hoa Kỳ dễ dàng thu hút về mình ảnh hưởng chính trị nào đó trong ASEAN, tạo ra một liên minh chính trị và quân sự có sự tham gia của các nước trong khu vực xung quanh người Mỹ với trung tâm riêng. Cần hiểu sự thừa nhận thận trọng đó ở mức người ta không cần lựa chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, mà nên thừa nhận trọng lượng ngang nhau của hai cường quốc này. Điều đó chỉ ra rằng bây giờ, về mặt địa chính trị, chúng ta đang thấy tính lưỡng cực mà mọi người, kể cả Hoa Kỳ đều công nhận. Các sự kiện đang phát triển nhanh chóng, tôi nghĩ chúng ta chắc chắn sẽ sớm đi đến kết quả nào đó. Tính đến nhịp độ tăng trưởng kinh tế và quan trọng nhất là lĩnh vực khoa học và kỹ thuật cùng sức nặng chính trị và quân sự của Trung Quốc, Hoa Kỳ sẽ buộc phải tìm kiếm những thỏa hiệp linh hoạt hơn để thích ứng với bối cảnh mới mà những đường nét chính đang dần lộ rõ», - chuyên gia kết luận.