Các số liệu thống kê về xuất khẩu và nhập khẩu cho thấy rằng, ngoại thương hàng hóa và dịch vụ cũng tăng trưởng chậm lại trong bối cảnh sự không chắc chắn ngày càng tăng liên quan đến sự lây lan của virus corona chủng mới.
Trong suốt cả năm ngoái, trừ quý đầu tiên, nền kinh tế Trung Quốc đã ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ sau khủng hoảng. Không giống như hầu hết các quốc gia, trong năm 2020, Trung Quốc đã duy trì tăng trưởng khả quan. Trung Quốc đã đạt thành tựu cao hơn so với các kỳ trước về xuất khẩu, nhập khẩu, khối lượng sản xuất. Tiêu dùng bị tụt hậu phần nào. Tất nhiên, điều đó khiến cả chính quyền Trung Quốc và các nhà phân tích lo lắng, vì Bắc Kinh đã đặt cược vào hàng tiêu dùng như động lực cơ bản thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.
Tiêu dùng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố
Trước hết phải nói rằng, đại dịch đã biến thành một cú sốc đối với người dân thường. Nhiều người phải đối mặt với việc thu nhập giảm mạnh. Những người làm việc trong doanh nghiệp nhỏ, chẳng hạn như kinh doanh nhà hàng hoặc ngành giải trí, đã nghỉ việc do bị cách ly để kiểm dịch. Rõ ràng, trong tình huống như vậy cần ưu tiên cho cuộc sống và sức khỏe của con người, do đó không thể có thỏa hiệp trong cuộc chiến chống lại đại dịch.
Mặt khác, không phải người sử dụng lao động nào cũng có thể duy trì mức chi trả ổn định cho nhân viên của họ trong bối cảnh tạm ngừng kinh doanh. Trung Quốc đã đối phó với đại dịch nhanh hơn nhiều nước, nền kinh tế và hoạt động kinh doanh đã bắt đầu phục hồi mạnh. Tuy nhiên, mọi người vẫn lo sợ về những làn sóng lây nhiễm mới có thể xảy ra. Hóa ra, đây không phải là sợ hãi vô cớ. Do sự lây lan của biến thể Delta virus SARS-CoV-2, tình hình lại trở nên tồi tệ hơn. Ở Trung Quốc đã ghi nhận hơn 1600 trường hợp nhiễm bệnh, chính quyền địa phương bắt đầu áp dụng các biện pháp hạn chế di chuyển, cũng như những hạn chế trong lĩnh vực dịch vụ phục vụ nhà hàng. Ví dụ, vào mùa cao điểm du lịch, Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc buộc phải khuyến nghị tất cả các công ty lữ hành nên đình chỉ việc bán các sản phẩm du lịch tới các khu vực có nguy cơ cao và trung bình. Điều này chắc chắn dẫn đến việc một số tour du lịch và sản phẩm du lịch không thể tiếp cận được trong một thời gian nhất định.
Tất cả điều đó ảnh hưởng đến hoạt động của người tiêu dùng. Mọi người lo ngại về biến chủng mới của virus, không muốn một lần nữa đối mặt với rủi ro mà muốn có "một tấm đệm an toàn", chuyên gia Huang Weiping, giáo sư tại Viện Kinh tế của Đại học Nhân dân Trung Quốc, nói với Sputnik.
Người bán hàng bên lối vào một cửa hàng trên một con phố ở Bắc Kinh, Trung Quốc
© AFP 2023 / Wang Zhao
Trong tháng 7, tốc độ tăng trưởng tiêu dùng đã giảm 3% so với dự báo đồng thuận của các nhà phân tích trong cuộc khảo sát trước đó của Reuters. Hơn nữa, người tiêu dùng hầu như tẩy chay các sản phẩm không thuộc nhóm hàng hóa thiết yếu. Ví dụ, doanh số bán nước hoa và mỹ phẩm chỉ tăng 2,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Vào tháng 6, con số này là 13,5%. Doanh số bán ô tô và các sản phẩm liên quan đã giảm 1,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Các chỉ số kinh tế khác cũng không đáp ứng được mong đợi của các nhà phân tích. Sản lượng công nghiệp tăng 6,4% thay vì 7,8% theo dự đoán. Đầu tư vào tài sản cố định trong bảy tháng đầu năm nay đã tăng 10,3%, mặc dù mức tăng trưởng dự kiến là hơn 11%. Hoạt động ngoại thương đang hồi phục tốt hơn bởi vì các sản phẩm của Trung Quốc bắt đầu thay thế hàng hóa không còn được sản xuất ở các nước khác do các doanh nghiệp ngừng hoạt động kinh tế. Tuy nhiên, ở đây cũng có những khó khăn, đặc biệt trong lĩnh vực hậu cần.
Kinh tế Trung Quốc cần sự hỗ trợ
Các nhà chức trách Trung Quốc hiểu rõ rằng, do những bất ổn mới, nền kinh tế một lần nữa cần được hỗ trợ. Vào tuần này, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã bơm 600 tỷ nhân dân tệ vào nền kinh tế thông qua các khoản cho vay trung hạn. Trước đó, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) đối với các ngân hàng. Theo các nhà chức trách, biện pháp này sẽ làm tăng cung tiền mà các ngân hàng có thể cho vay cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ tránh bối cảnh “tiền đang tràn ngập trên thị trường” như một số nước phương Tây đã làm. Ví dụ, Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (FED) tiếp tục duy trì lãi suất cho vay ngắn hạn ở mức gần 0% - 0,25%.
Triển lãm ô tô quốc tế ở Bắc Kinh
© AP Photo / Ng Han Guan
Tại châu Âu, lãi suất âm đã phá vỡ quy tắc cơ bản của thị trường tín dụng, cho phép ngân hàng nợ tiền người đi vay. Trong bối cảnh này, Trung Quốc vẫn hấp dẫn các nhà đầu tư quốc tế nhờ lợi tức hoạt động kinh doanh. Do đó, bất chấp việc các ngân hàng đầu tư quốc tế như Goldman Sachs hay Nomura đã hạ dự báo tăng trưởng hàng năm của nền kinh tế Trung Quốc, họ vẫn nỗ lực mở rộng thị phần kinh doanh tại thị trường Trung Quốc và đang tích cực hợp tác với các đối tác Trung Quốc. Động lực là dễ hiểu: mặc dù Trung Quốc đang gặp khó khăn về kinh tế, nhưng các ngân hàng này vẫn tin rằng, nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới sẽ có thể đối phó với những khó khăn nhanh hơn và tốt hơn so với nhiều quốc gia khác.