Hoa Kỳ có thể vận dụng mưu kế để chống lại Trung Quốc

Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, chuyên gia lưu ý rằng, cuộc điều tra mới có thể là một mưu mẹo chiến thuật để buộc Trung Quốc phải phục tùng ý chí của Hoa Kỳ.

Cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã bùng phát sau cuộc điều tra theo Điều 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ do Donald Trump khởi xướng. Cuộc điều tra kết luận rằng, Trung Quốc đang xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của Mỹ. Đây là khung điều luật được chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump sử dụng để áp thuế đối với lượng hàng hóa nhập khẩu đối từ Trung Quốc trị giá 360 tỷ USD.

Gần như vào cuối nhiệm kỳ của Trump, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã ký thỏa thuận thương mại giai đoạn một. Thỏa thuận này phải giúp giảm sự mất cân bằng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhân tiện, sự mất cân bằng chỉ tăng lên trong thời gian cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Theo văn bản được hai bên ký kết, Trung Quốc cam kết tăng thêm 200 tỷ USD nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ trong 2 năm 2020 và 2021, với mốc so sánh là tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ của Trung Quốc trong năm 2017. Còn Hoa Kỳ duy trì hầu hết các mức thuế đối với các sản phẩm của Trung Quốc để đảm bảo rằng Bắc Kinh sẽ thực hiện các cam kết của mình.

Đại dịch đã tác động tiêu cực đến việc thực hiện thỏa thuận giai đoạn một. Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ), riêng với năm 2020, theo đúng thỏa thuận đề ra, Bắc Kinh phải tăng lượng hàng hóa mua thêm từ Mỹ ít nhất là trên 63,9 tỷ USD so với ngưỡng của năm 2017. Tuy nhiên, trên thực tế, cam kết này chỉ thực hiện 58%. Nhìn chung, tính đến tháng 7 năm 2021, các cam kết của Trung Quốc theo thỏa thuận giai đoạn một đã được thực hiện 69%. Tuy nhiên, trong điều kiện bất khả kháng hiện nay, kết quả này cũng khá tốt. Trung Quốc là quốc gia G-20 duy nhất kết thúc năm 2020 với mức tăng trưởng âm. Có chú ý đến việc, ở các quốc gia khác tốc độ tăng trưởng đã giảm do dịch COVID-19, các chỉ số của Trung Quốc về lượng mua các sản phẩm của Mỹ có thể được coi là một kết quả vượt trội.

Điều đáng chú ý là, chính quyền hiện tại của Mỹ không thể hiện sự quan tâm lớn, ít nhất là trước công chúng, về quá trình thực hiện thỏa thuận thương mại mà Trump đã ký. Biden đã tuyên bố sẽ xem xét lại thỏa thuận thương mại với Trung Quốc. Nhưng, quá trình này đang diễn ra trong hơn sáu tháng. Ban đầu đã có ấn tượng rằng, tình hình trong quan hệ thương mại với Trung Quốc vẫn đóng băng trong tình trạng không chắc chắn. Bắc Kinh không còn hy vọng vào việc chính quyền Biden sẽ khôi phục đối thoại và hợp tác thực dụng hơn. Ngược lại, Biden đã bổ sung thêm những "điểm nóng" mới cho quan hệ song phương - cụ thể là các biện pháp trừng phạt liên quan đến vấn đề nhân quyền. Biden cũng mở rộng danh sách các công ty Trung Quốc mà nhà đầu tư Mỹ bị cấm giao dịch.

Có lẽ, kết quả của việc sửa đổi thỏa thuận thương mại sẽ là quyết định tiến hành một cuộc điều tra mới theo Điều 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ. Điều này chưa được công bố chính thức, nhưng FT dẫn các nguồn tin riêng cho biết, Đại diện Thương mại và Bộ trưởng Thương mại Mỹ đều cho rằng, thỏa thuận giai đoạn một không thể giải quyết được các vấn đề phức tạp trong quan hệ kinh tế thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Ví dụ, thỏa thuận không nói gì về việc Trung Quốc trợ cấp cho các công ty trong nước, mà theo Washington, điều này làm suy yếu khả năng cạnh tranh của hàng hóa Mỹ trên thị trường thế giới. Bằng cách mở một cuộc điều tra mới, Washington có thể áp dụng mưu kế đối với Trung Quốc: trước tiên áp đặt các biện pháp trừng phạt mới và sau đó gây áp lực buộc Trung Quốc phải tuân theo các yêu cầu của Mỹ, - chuyên gia Wu Xinbo, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Hoa Kỳ tại Đại học Phúc Đán, nói với Sputnik.

Theo chuyên gia, một chiến thuật như vậy sẽ không có hiệu quả cao. Rõ ràng, nếu Hoa Kỳ đưa ra các biện pháp trừng phạt mới đối với Trung Quốc, điều này sẽ dẫn đến một vòng leo thang mới trong quan hệ song phương vốn đã ở trạng thái cực kỳ bất lợi.

Trung Quốc đang gửi những tín hiệu rõ ràng cho Hoa Kỳ về việc Washington không còn có thể nói chuyện với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới từ địa vị sức mạnh. Tất nhiên, cuộc chiến thương mại và mối quan hệ song phương đang trong tình trạng tồi tệ không có lợi cho Trung Quốc. Trước hết bởi vì Hoa Kỳ vẫn là một đối tác thương mại quan trọng của Trung Quốc. Thứ hai, Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào Hoa Kỳ trong việc cung cấp các công nghệ quan trọng. Nếu mối quan hệ với siêu cường bá chủ thế giới xấu đi, điều đó sẽ tác động rất mạnh đến quá trình phát triển tiềm năng của Trung Quốc. Tuy nhiên, cuộc họp tại Anchorage cho thấy rằng, Trung Quốc sẽ không nhượng bộ về các vấn đề ảnh hưởng đến lợi ích cơ bản của họ. Và Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì, trưởng phái đoàn Trung Quốc, đã nói rõ về tất cả những điểm khiến Bắc Kinh lo ngại liên quan đến quan hệ với Mỹ. Ông nói thẳng ra rằng, Mỹ không có đủ tư cách để nói rằng họ có thể đối thoại với Trung Quốc từ một vị thế áp đảo hơn. Mới đây, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã gặp trực tuyến Đặc phái viên về khí hậu của Mỹ John Kerry. Ông Vương Nghị nhấn mạnh, hợp tác về khí hậu của hai nước không thể tách rời môi trường rộng lớn hơn mà nó thuộc về là quan hệ Mỹ - Trung, và hợp tác này sẽ không bền vững nếu quan hệ song phương không được cải thiện. Bằng cách này Bắc Kinh cố gắng xua tan ảo tưởng của Mỹ rằng họ có thể đồng thời đối đầu với Trung Quốc và hợp tác với Trung Quốc trong những lĩnh vực có lợi cho Mỹ.

Tuần trước, các nhà lãnh đạo của Hoa Kỳ và Trung Quốc lần đầu tiên điện đàm với nhau. Có thể, Tổng thống Hoa Kỳ đã nhận thấy rằng, các cuộc đàm phán ở cấp độ thấp hơn không mang lại kết quả nào, nên ông đã quyết định tiếp xúc trực tiếp với nhà lãnh đạo Trung Quốc để giảm mức độ căng thẳng trong quan hệ song phương. Nhà Trắng ra thông cáo nói rằng, hai bên đã thảo luận về trách nhiệm của hai nước nhằm đảm bảo sự cạnh tranh không biến thành xung đột. Còn phía Trung Quốc chỉ ra rằng, chính sách của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc đã gây ra những khó khăn trong quan hệ song phương và điều này không tương ứng với lợi ích cơ bản của nhân dân Trung Quốc và nhân dân Mỹ. Tức là, Bắc Kinh nói rõ rằng trách nhiệm về mối quan hệ song phương bị tổn hại hoàn toàn thuộc về Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nếu Mỹ mở một cuộc điều tra mới theo Điều 301 của Đạo luật Thương mại Hoa Kỳ, thì đây sẽ là một bằng chứng khác ủng hộ tính đúng đắn của lập trường Trung Quốc. Trong trường hợp này, hiệu ứng sẽ ngược lại. Bắc Kinh, kể cả vì lý do chính trị, không thể nhượng bộ khi tất cả các trái bóng đều trên phía sân của Mỹ.