Việt Nam đang “cứng rắn” hơn với Trung Quốc?

Lãnh đạo Chính phủ Việt Nam lưu ý đến nguyên tắc hợp tác bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, cùng có lợi, vì một Biển Đông hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Trong một diễn biến khác, tại cuộc điện đàm giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và ông Boris Johnson, Anh khẳng định coi trọng quan hệ với Việt Nam, chia sẻ quan điểm về đảm bảo tự do hàng hải, hàng không, an ninh, hòa bình ở Biển Đông.

Chiều ngày 26/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 24 cùng đại diện lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Tổng Thư ký ASEAN.

Như hầu hết các hội nghị quan trọng với đại diện chính quyền Bắc Kinh và các quốc gia Đông Nam Á, vấn đề Biển Đông luôn là nội dung thảo luận trọng tâm của các bên.

Trong khuôn khổ Hội nghị ngày 26/10, đại diện các nước ASEAN và Trung Quốc đã kiểm điểm hợp tác thời gian qua.

Lãnh đạo cấp cao song phương nhất trí quan hệ ASEAN-Trung Quốc đã phát triển sâu rộng, đạt nhiều kết quả tích cực trên tất cả các mặt. Hợp tác ứng phó Covid-19, thúc đẩy phục hồi sau dịch bệnh là những minh chứng rõ ràng cho quan hệ hỗ trợ lẫn nhau giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á và Bắc Kinh.

Cũng nhân dịp này, các nước ASEAN cảm ơn Trung Quốc đã hỗ trợ ứng phó kịp thời ngay từ khi dịch bệnh bùng phát, giúp kiềm chế hiệu quả Covid-19, từ đó tạo tiền đề cho phục hồi bền vững sau đại dịch.

Xuất phát từ chính sách nhận thức coi trọng quan hệ láng giềng, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cho biết Trung Quốc chủ trương sẽ tiếp tục hỗ trợ ASEAN ứng phó dịch bệnh, bày tỏ mong muốn sẽ phối hợp cùng ASEAN phục hồi thành công.

Cùng với đó, Thủ tướng Trung Quốc cũng đề xuất hai bên lập Trung tâm hợp tác nghiên cứu và phát triển y tế công cộng ASEAN-Trung Quốc nhằm chia sẻ các thành tựu nghiên cứu khoa học công nghệ ứng dụng phòng chống dịch bệnh.

Đáng chú ý, ông Lý Khắc Cường hôm nay cũng đã công bố Trung Quốc bổ sung 10 triệu USD cho Quỹ Hợp tác ASEAN-Trung Quốc.

Đối với mục tiêu hỗ trợ hồi phục kinh tế, Thủ tướng Trung Quốc cho rằng hai bên cần tận dụng hiệu quả Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), thúc đẩy liên kết kinh tế, ổn định chuỗi cung ứng và sản xuất khu vực, phát triển bao trùm, đẩy mạnh khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, kinh tế số, bảo vệ môi trường.

Theo đó, Trung Quốc cũng sẽ tiếp tục cấp học bổng, tạo điều kiện thuận lợi và an toàn cho sinh viên các nước ASEAN từng bước trở lại học tập tại Trung Quốc.

Ông Lý Khắc Cường tuyên bố, Trung Quốc ủng hộ ASEAN có vai trò và vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đồng ý về nguyên tắc với đề xuất của Trung Quốc về việc nâng cấp quan hệ ASEAN - Trung Quốc lên Đối tác Chiến lược toàn diện.

Theo nhà lãnh đạo Singapore, việc nâng cấp quan hệ nhằm thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn nữa ở nhiều cấp độ, trên nhiều lĩnh vực giữa ASEAN và Trung Quốc. Theo ông Lý Hiển Long, 30 năm qua quan hệ ASEAN – Trung Quốc phát triển tích cực, đều là đối tác hàng đầu của nhau.

Nhà lãnh đạo Singapore hoan nghênh Trung Quốc đã nhanh chóng và nhất quán trong việc hỗ trợ ASEAN đối phó với đại dịch, sáng kiến hợp tác ASEAN - Trung Quốc về y tế công. Ngoài ra, ông Lý Hiển Long cũng đề xuất cập nhật thỏa thuận thương mại tự do và nâng cấp thỏa thuận vận tải hàng không giữa ASEAN và Trung Quốc.

Nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ASEAN-Trung Quốc, hai bên nhất trí sẽ tổ chức Hội nghị Cấp cao đặc biệt kỷ niệm 30 năm quan hệ ASEAN-Trung Quốc.

Về tình hình khu vực và thế giới, Hội nghị ASEAN – Trung Quốc tiếp tục khẳng định môi trường hoà bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có ở Biển Đông, là quan tâm và lợi ích chung của các nước.

Các bên cam kết sẽ tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC, nỗ lực thúc đẩy xây dựng COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Phát biểu tại Hội nghị hôm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ quan điểm này của các quốc gia ASEAN.

Theo người đứng đầu Chính phủ Việt Nam, rải qua 30 năm quan hệ hữu nghị, 25 năm đối tác đối thoại, 18 năm đối tác chiến lược, ASEAN và Trung Quốc đã tạo dựng được nền tảng hợp tác toàn diện, phong phú và thực chất trên mọi lĩnh vực.

Theo ông Phạm Minh Chính, ASEAN và Trung Quốc đều là đối tác truyền thống hàng đầu của nhau, thể hiện nỗ lực và cam kết mạnh mẽ của hai bên cùng nhau vun đắp quan hệ trên cơ sở “tin cậy, hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau, hợp tác cùng có lợi”.

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng mong muốn Trung Quốc, với tiềm năng và vị thế của mình, tiếp tục tham gia hợp tác khu vực và quốc tế duy trì môi trường hoà bình, ổn định, kiểm soát dịch bệnh, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững.

Nhân dịp này, ông Phạm Minh Chính cũng cảm ơn và đánh giá cao Trung Quốc đã chia sẻ, giúp đỡ các nước, trong đó có Việt Nam, kiểm soát dịch bệnh, duy trì phát triển.

Cùng với đó, Thủ tướng Việt Nam đề nghị hai bên thúc đẩy hợp tác kinh tế, nhanh chóng khôi phục hàng không, du lịch, các chuỗi sản xuất, cung ứng của khu vực, tạo thuận lợi di chuyển an toàn của người dân, doanh nhân.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng bày tỏ mong muốn Trung Quốc, với vị thế của mình, hỗ trợ ASEAN phát huy vai trò trung tâm, củng cố lòng tin chiến lược, kiến tạo môi trường hữu nghị, ổn định, thuận lợi cho hợp tác cùng phát triển.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tái khẳng định lập trường của ASEAN về Biển Đông. Đặc biệt, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đề nghị cần thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố DOC, đẩy mạnh thương lượng xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Động thái của nhà lãnh đạo Việt Nam gây chú ý khi giới quan sát cho rằng, Hà Nội đã khéo léo lồng nghép lập trường của mình về Biển Đông, đan xen với lợi ích chung của toàn khối ASEAN để tạo được tiếng nói “kiên quyết, cứng rắn” hơn với Bắc Kinh.

Kết thúc Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc đã thông qua Tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc về Hợp tác hỗ trợ Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Tuyên bố chung ASEAN về Hợp tác Phát triển bền vững và xanh.

Ngoài tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN cùng chuỗi sự kiện liên quan, chiều 26/10, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland Boris Johnson.

Đáng chú ý, tại cuộc điện đàm này, ông Boris Johnson nêu bật vị thế, vai trò quan trọng của Việt Nam ở ASEAN, khẳng định Vương quốc Anh coi Việt Nam là đối tác quan trọng ở khu vực trong bối cảnh Anh đang điều chỉnh chính sách theo hướng tăng cường hợp tác với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, đặc biệt là lập trường về các tranh chấp ở khu vực Biển Đông, người đứng đầu hai Chính phủ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm tự do hàng hải, hàng không, an ninh và hòa bình tại Biển Đông.

Cả Thủ tướng Anh Boris Johnson lẫn người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đều chia sẻ quan điểm đề cao luật pháp quốc tế, trong đó coi Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) là khuôn khổ pháp lý cho tất cả các hoạt động trên biển và đại dương.

Cũng trong khuôn khổ cuộc điện đàm, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Anh tạo điều kiện hơn nữa cho hàng xuất khẩu của Việt Nam tiếp cận thị trường Anh và khuyến khích các doanh nghiệp Anh mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực tiềm năng của nền kinh tế Việt Nam như tài chính-ngân hàng, dầu khí, phát triển năng lượng tái tạo, kinh tế số, công nghiệp chế biến, chế tạo.

Cùng với đó, lãnh đạo hai nước nhất trí sớm công nhận hộ chiếu vaccine của nhau để tạo điều kiện nối lại giao thương và du lịch giữa hai nước.

Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đề nghị Anh tiếp tục hỗ trợ Việt Nam tiếp cận vaccine, thuốc điều trị Covid-19, phát triển công nghiệp dược, đặc biệt là chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine.

Ông Johnson cảm ơn Việt Nam nhiệt tình ủng hộ Anh trở thành Đối tác Đối thoại của ASEAN, trong đàm phán gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và vui vẻ nhận lời mời thăm chính thức Việt Nam từ Thủ tướng Phạm Minh Chính khi điều kiện cho phép.