Tính rằng mùa đông sắp tới sẽ lạnh giá, Tổng công ty Điện lưới Nhà nước Trung Quốc cảnh báo rằng về điện nếu không nói là thiếu hụt thì ít nhất cũng là cung cấp với lượng hạn chế.
Một số nhà phân tích cho rằng xét nhịp độ tăng tiêu thụ năng lượng song hành với phân tích gia tăng doanh thu vận tải hàng hóa và khối lượng tín dụng có thể sẽ chính xác hơn nhiều trong việc đánh giá đà phát triển kinh tế so với cách sử dụng những thước đo truyền thống để tính GDP. Cũng như nhiều nước công nghiệp phát triển khác, đối với Trung Quốc điện là nguồn lực quan trọng nhất để đảm bảo duy trì hoạt động và phát triển sản xuất không gián đoạn.
Lý do thiếu điện
Mùa thu năm nay, Trung Quốc cũng như nhiều nước khác phải đối mặt với tình trạng thiếu điện. Ở đây có liền mấy nguyên nhân. Thứ nhất, điều kiện thời tiết dị thường cũng như thiên tai đã ảnh hưởng đến việc sản xuất điện từ các nguồn thay thế. Thứ hai, quá trình chuyển đổi nhanh chóng quá mức sang năng lượng tái tạo gắn liền với từ bỏ nhiên liệu hóa thạch, cụ thể là than đá, đã dẫn đến mất cân bằng cung-cầu đối với các phương tiện chuyên chở năng lượng. Khi năng lượng thay thế không thể đáp ứng được, thì nội lực để khai thác nhiên liệu truyền thống lại không đủ. Hệ quả là giá dầu, khí đốt, than đá đều tăng vọt.
Cuối cùng, khủng hoảng năng lượng có sự kích hoạt bằng thực tế vượt qua cuộc khủng hoảng trước đó do đại dịch COVID-19 gây ra. Ngành công nghiệp của một số nước, trong đó có Trung Quốc, bắt đầu phục hồi rất nhanh. Nhưng do khoảng «bình phục» của thế giới sau trận COVID-19 diễn ra không đồng đều, các chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn bị hạn chế nghiêm trọng. Gián đoạn nguồn cung, thiếu hụt container, tàu thủy, thậm chí cả không đủ tài xế xe tải - tất cả những điều này làm phức tạp tình hình, trong đó có khâu cung cấp nhiên liệu.
Như vậy, mùa thu năm nay, Trung Quốc phải đối mặt với tình trạng thiếu điện trầm trọng. Tại nhiều vùng đã đưa ra định mức tiêu thụ năng lượng. Các doanh nghiệp buộc phải giảm khối lượng sản xuất, chuyển sang hoạt động vào ban đêm để tránh quá tải lưới điện, thậm chí ngừng sản xuất hoàn toàn. Bây giờ tình hình đã được ổn định. Các biện pháp tích cực của Chính phủ nhằm hợp lý hóa giá năng lượng, chống hoạt động đầu cơ và tăng sản lượng khai thác than trong nước đã phát huy tác dụng.
Tuy nhiên, Tổng công ty Điện lưới Nhà nước Trung Quốc vẫn phải cảnh báo về tình trạng cân bằng cung-cầu năng lượng cực kỳ mong manh trong mùa sưởi ấm này. Có vẻ là trong thập kỷ tới, Trung Quốc sẽ không thể giảm mức lệ thuộc vào than với nhịp độ đã tính toán trước đây, - ông Hoàng Hiểu Dũng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Năng lượng Quốc tế của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội CHND Trung Hoa cho biết trong cuộc phỏng vấn của Sputnik.
Đường ống "Sức mạnh của Siberia"
© Sputnik / Aleksey Nikolskyi
Đa dạng hóa nguồn năng lượng
Ngoài than đá, Trung Quốc đang tăng cường nhập khẩu các nguồn năng lượng khác. Nguồn cung cấp khí đốt của Nga cho Trung Quốc thông qua đường ống «Sức mạnh Siberia» trong tháng 1-9 lên tới 7,1 tỷ mét khối khí đốt, tức là vượt cao hơn các cam kết ban đầu về mức cung cấp «nhiên liệu xanh» hàng ngày. Nhìn chung, khối lượng cung cấp khí đốt cho Trung Quốc trong tháng 1-10 tăng 22,3% hàng năm và lên tới 99 triệu tấn. Trung Quốc cũng dành chú ý cho việc tăng mua LNG. Tuần trước, Sinopec đã ký hợp đồng 20 năm với công ty Mỹ Venture Global LNG để cung cấp 4 triệu tấn LNG mỗi năm. Theo lời chuyên gia Hoàng Hiểu Dũng, tỷ lệ khí đốt theo thời gian sẽ chỉ tăng thêm.
«Trong cơ cấu tiêu thụ năng lượng của Trung Quốc hiện tại, hệ số tiêu thụ khí đốt tự nhiên đứng thứ ba, chỉ sau than đá và dầu mỏ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tiêu thụ khí đốt tự nhiên tiếp tục tăng trong ngắn hạn và trung hạn. Không cần nghi ngờ gì, khí tự nhiên chắc chắn sẽ thay thế một phần than trong tương lai, nhưng quá trình này sẽ không nhanh như vậy. Ngoài ra, cũng có dự kiến phát triển các nguồn năng lượng thay thế khác, bao gồm điện mặt trời và phong điện».
Trung Quốc đã cam kết trách nhiệm đạt thành tựu phát thải mức cao nhất trước năm 2030 và đạt trung hòa carbon vào năm 2060. Tất nhiên, trong trường hợp này, ưu tiên hàng đầu phải là từ bỏ than và chuyển sang các nguồn năng lượng sạch. Bởi Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào than, chiếm tới 52% trong cân bằng năng lượng. Kế hoạch 5 năm hiện tại, tính đến năm 2025, quy định giảm tỷ trọng than và tăng tỷ trọng nhiên liệu phi hóa thạch trong cán cân năng lượng lên 20%. Là một trong ba «trận chiến cam go» cùng với đấu tranh chống đói nghèo và rủi ro tài chính, đấu tranh chống ô nhiễm môi trường đang là ưu tiên hàng đầu của ban lãnh đạo đất nước. Do đó, không loại trừ khả năng là Trung Quốc sẽ buộc phải cậy nhờ vào nhập khẩu nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu nội tại.