Việt Nam siết chặt hành vi trốn thuế bất động sản

Việc người tham gia chuyển nhượng bất động sản kê khai sai giá để trốn thuế là vi phạm pháp luật, để lại những hậu quả lâu dài trong quá trình sử dụng sau này và làm cho thị trường thiếu đi tính minh bạch.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc mới đây đã có Công văn số 48 gửi Bộ Công an, Bộ Tư pháp và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư về việc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công an chỉ đạo công an các địa phương phối hợp với cục thuế tiến hành điều tra, xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế, qua đó truy thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Tư pháp, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các sở tư pháp phối hợp với các cục thuế địa phương yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán.

Việc kê khai này là để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật, tránh thất thu ngân sách nhà nước.

Bộ cũng giao Tổng cục Thuế chỉ đạo các cục thuế địa phương phối hợp với ngành công an, sở tư pháp để đấu tranh xử lý hành vi trốn thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Trước đó, ngày 15/12/2021, Bộ Tài chính đã gửi văn bản đến UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Tổng cục Thuế về việc chống thất thu thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Trong đó, Bộ cảnh báo các trường hợp chuyển nhượng bất động sản với giá kê khai trên hợp đồng thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế.

Đây là hành vi vi phạm pháp luật về thuế, sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Tháng 7/2021, Cục Thuế Hà Nội từng đưa ra cảnh báo về việc kê khai sai giá bất động sản để trốn thuế.

Theo đó, Cục Thuế Hà Nội có thư ngỏ gửi đến các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân về việc chấp hành pháp luật khi thực hiện thủ tục mua, bán, đăng ký nhà và chuyển quyền sử dụng đất trên địa bàn thành phố.

Theo cơ quan thuế, bất động sản đất đai, nhà cửa là tài sản lớn, gắn liền với đời sống của gia đình, cá nhân. Về mặt pháp luật, tài sản này phải được đăng ký sở hữu và quyền sử dụng đất, do đó, khi mua bán chuyển nhượng thì hồ sơ cần phải đầy đủ, chính xác, rõ ràng.

Trong thư, Cục nhấn mạnh hành vi kê khai sai giá để trốn thuế tiềm ẩn nhiều rủi ro, ảnh hưởng xấu đến các nội dung pháp lý trong quá trình sử dụng bất động sản nếu nảy sinh các tình huống như khiếu nại, kiện cáo, tố cáo, đền bù…

Những hậu quả xấu về sau có thể ảnh hưởng lâu dài tới tất cả bên mua - bán và liên quan.

Trong khi đó, Chi cục Thuế quận 10 TP.HCM cũng phát hiện nhiều vụ mua bán căn hộ có giá trị chuyển nhượng lên tới 4 - 5 tỉ đồng nhưng chỉ kê khai giá trị bằng 1/5 (khoảng 1 tỉ đồng) khi nộp thuế. Những trường hợp trên đã bị chuyển hồ sơ cho cơ quan công an để điều tra làm rõ.

Về phần mình, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM Lê Hoàng Châu cho biết, việc mua bán có tiền chênh ngoài hợp đồng bằng cách kê khai 2 giá khi bán hàng là vi phạm pháp luật về thuế của doanh nghiệp.

Dù vậy, người mua nhà vẫn chấp nhận điều đó để “né” khoản thuế từ số tiền ngoài hợp đồng. Điều này đã tiếp tay cho chủ đầu tư trốn thuế.

Khi làm như vậy, cả khách hàng và doanh nghiệp đều chỉ thấy cái lợi trước mắt mà không thấy cái hại lâu dài, bởi nó sẽ góp phần làm cho thị trường bất động sản thiếu minh bạch.

Theo nội dung điều 17 Thông tư 92/2015/TT-BTC, cá nhân phải nộp thuế thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản là 2%. Ngoài ra, người tham gia chuyển nhượng còn phải nộp nhiều loại phí, lệ phí khác.

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp cũng quy định doanh nghiệp có thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản phải đóng thuế theo mức thuế suất 20% trên thu nhập.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy người nộp thuế thường kê khai giá chuyển nhượng trong hợp đồng công chứng thấp hơn so với giá chuyển nhượng thực tế trên thị trường.

Ngoài ra, còn có hiện tượng ký 2 hợp đồng ghi giá khác nhau nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế với nhà nước.

Nếu bị phát hiện, người vi phạm có thể bị truy thu, xử phạt hành chính, thậm chí xử lý hình sự về tội trốn thuế theo quy định tại điều 200 bộ luật Hình sự năm 2015.