Sai phạm của cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang cùng các bị can liên quan đến bê bối trong vụ mua nguyên liệu sản xuất thuốc Tamiflu và thuốc có hoạt chất Oseltamivir phosphate phòng chống dịch cúm A/H5N1 vào năm 2006.
Ông Cao Minh Quang bị đề nghị truy tố
Ngày 13/5, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 8 bị can trong vụ án Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, xảy ra tại Bộ Y tế, Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long và các đơn vị liên quan.
C03 đã chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đề nghị truy tố ông Cao Minh Quang, cựu Thứ trưởng Bộ Y tế về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Cùng với ông Cao Minh Quang, C03 cũng đề nghị truy tố hai cựu lãnh đạo cấp vụ thuộc Bộ Y tế gồm: Dương Huy Liệu (nguyên Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính) và Nguyễn Nam Liên (nguyên Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính), Bộ Y tế, Phạm Minh Nga, nguyên chuyên viên Vụ kế hoạch Tài Chính, nguyên Uỷ viên kiêm Kế toán trưởng Ban quản lý thực hiện kế hoạch phóng chống dịch cúm A (H5N1), Bộ Y tế, cùng về hành vi Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Trước đó, riêng ông Nguyễn Nam Liên đã bị khởi tố, bắt tạm giam trong vụ Công ty Việt Á.
Ngoài ra, Cơ quan điều tra Bộ Công an còn đề nghị truy tố đối với 3 bị can gồm Lương Văn Hoá, nguyên tổng giám đốc Công ty Dược Cửu Long; Nguyễn Thanh Tòng, nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty Dược Cửu Long và Ngô Hữu Hiếu Nghĩa, nguyên giám đốc Chi nhánh tại TP. HCM kiêm Giám đốc Xuất Nhập khẩu Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long.
Vụ biển thủ hơn 3,4 triệu USD tiền ngân sách
Theo C03, hành vi của cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang cùng các bị can liên quan đến bê bối trong vụ mua nguyên liệu sản xuất thuốc Tamiflu và thuốc có hoạt chất oseltamivir phosphate phòng chống dịch cúm A/H5N1 hồi năm 2016.
Kết luận điều tra cho thấy, ông Quang cùng đồng phạm đã không kiểm tra, không đánh giá việc thực hiện điều khoản đàm phán giảm giá mua nguyên liệu khi thanh lý hợp đồng đặt hàng sản xuất thuốc Oseltamivir với Công ty dược phẩm Cửu Long.
Vì hành vi thiếu trách nhiệm này của cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang và đồng phạm mà các cơ quan chức năng của Bộ Y tế đã không phát hiện việc công ty này được giảm giá mua nguyên liệu số tiền hơn 3,848 triệu USD để thu hồi về Bộ, gây thiệt hại tài sản nhà nước.
Cáo trạng cho thấy, năm 2005, trước tình hình dịch cúm H5N1 diễn biến phức tạp cũng như yêu cầu phục vụ phòng chống dịch cúm A này, Bộ Y tế đã đặt hàng Công ty dược phẩm Cửu Long và các doanh nghiệp sản xuất thuốc Oseltamivir, giá mua được xác định trên cơ sở giá nguyên liệu đàm phán với nhà cung cấp nước ngoài.
Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Y tế triển khai việc mua, sản xuất dự trữ thuốc Tamiflu, phối hợp với Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá sản xuất trong nước Oseltamivir phòng chống cúm A H5N1 để mua theo kế hoạch.
Trong trường hợp doanh nghiệp đàm phán được giảm giá nguyên liệu thì cơ quan chức năng sẽ xem xét điều chỉnh giá.
Cáo trạng nêu, để thực hiện kế hoạch tự sản xuất thuốc theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã thành lập Hội đồng thẩm định cơ sở do ông Cao Minh Quang, khi đó đang là Cục trưởng Cục quản lý Dược, làm Chủ tịch Hội đồng để thẩm định, lựa chọn các doanh nghiệp tham gia sản xuất thuốc Oseltamivir.
Căn cứ kết quả thẩm định, Bộ Y tế đã phê duyệt, lựa chọn 4 doanh nghiệp, trong đó có Công ty Dược Cửu Long do Lương Văn Hoá làm Tổng giám đốc tham gia kế hoạt sản xuất thuốc Oseltamivir.
Cuối năm 2005, Bộ Y tế quyết định thành lập ban quản lý thực hiện kế hoạch phòng chống dịch cúm H5N1, do ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó vụ trưởng Vụ trang thiết bị và Công trình y tế, làm trưởng ban. Còn ông Nguyễn Nam Liên làm Phó ban, bà Phạm Thị Minh Nga làm uỷ viên kiêm Kế toán trưởng.
Đầu năm 2006, tình hình dịch cúm H5N1 được khống chế, Bộ Y tế đã báo cáo đề xuất, được Thủ tướng Chính phủ đồng ý điều chỉnh giảm cơ số thuốc Oseltamivir dự trữ.
Đến tháng 1/2006, Bộ Y tế quyết định giao cho 4 doanh nghiệp sản xuất 20 triệu viên nang Oseltamivir, trong đó Công ty Dược Cửu Long sản xuất 5 triệu viên.
Thực hiện nhiệm vụ phân công của Bộ Trưởng Bộ Y tế, các ông bà Dương Huy Liệu; Nguyễn Nam Liên và Phạm Thị Minh Nga đã trực tiếp soạn thảo hợp đồng, thống nhất dự thảo hợp đồng với Công ty Dược Cửu Long.
Sau đó, Dương Huy Liệu cùng với Nguyễn Nam Liên đại diện cho Bộ Y tế ký hợp đồng kinh tế đặt hàng Công ty Dược Cửu Long sản xuất 5 triệu viên Oseltamivir, đơn giá gần 28 ngàn đồng/viên, tổng giá trị gần 146 tỷ đồng.
Trong đó, điều 1, Hợp đồng và phụ lục có quy định rằng, công ty Dược Cửu Long tiếp tục đàm phán với nhà cung cấp để được giảm giá nguyên liệu Oseltamivir. Trường hợp đàm phán sẽ báo cáo Bộ Y tế và Bộ Tài Chính để liên Bộ xem xét điều chỉnh giá thành sản xuất và tổng giá trị hợp đồng.
Từ ngày 20/2/2006 đến 29/4/2009, Công ty Dược Cửu Long đã nhập 520 kg nguyên liệu Oseltamivir, tổng giá trị 9,1 triệu USD đã thanh toán cho Công ty Mambo (nhà cung cấp nguyên liệu, trụ sở ở Singapore) số tiền hơn 5,2 triệu USD.
Còn lại hơn 3,8 triệu USD đã được Công ty Mambo cho giảm giá nhưng công ty Dược Cửu Long không báo cho Bộ Y tế biết.
Ban quyển lý thực hiện kế hoạch phòng, chống dịch H5N1 đã 5 lần tạm ứng, thanh toán cho Công ty Dược Cửu Long gần 144 tỷ đồng (chưa bao gồm phí gia công phần nguyên liệu chưa sản xuất).
Tài liệu cơ quan điều tra thu thập thể hiện, bị can Hóa đã chỉ đạo cấp dưới hợp thức hóa các báo cáo, tài liệu kinh doanh để che giấu việc này và để ngoài sổ sách số tiền hơn 3,8 triệu USD.
“Mặc dù đã được giảm giá mua nguyên liệu hơn 3,8 triệu USD nhưng lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao, bị can Hóa đã chỉ đạo Nguyễn Thanh Tòng, Nguyễn Văn Thanh Hải không thông báo cho Bộ Y tế biết mà giữ lại, hạch toán giảm dần trái nguyên tắc kế toán để hưởng lợi tập thể…”, kết luận điều tra nêu.
Các bị can còn hợp thức hóa hồ sơ để báo cáo sai sự thật với Bộ Y tế với mục đích giữ lại hơn 3,8 triệu USD. Hành vi này bị cơ quan điều tra cáo buộc gây thiệt hại tài sản nhà nước.
Đầu năm 2007, để thanh quyết toán kinh phí phòng chống dịch, Nguyễn Nam Liên tiếp tục giao cho Phạm Thị Minh Nga rà soát, đối chiếu để thanh lý hợp đồng với các công ty sản xuất.
Thế nhưng, cả 3 bị can nêu trên đã không rà soát, đánh giá việc thực hiện điều khoản đàm phán hợp đồng giảm giá trong hợp đồng, không phát hiện Công ty Dược Cửu Long đã được giảm giá hơn 3,8 triệu USD.
Tháng 5/2008 thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng chính Phủ và Bộ Tài chính, thay mặt Bộ Y tế, ông Cao Minh Quang đã quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra tình hình mua, bảo quản sử dụng thuốc Tamiflu, nguyên liệu Oseltamivir.
Sau khi kiểm tra, Đoàn Kiểm tra xác định Công ty Dược Cửu Long chưa thanh toán 3,8 triệu USD còn lại cho nhà cung cấp nguyên liệu.
Trên cơ sở đó, ông Cao Minh Quang ký duyệt kết quả kiểm tra, dự thảo báo cáo Thủ tướng đã không kiến nghị tiếp tục kiểm tra số tiền 3,8 triệu USD Công ty Dược Cửu Long giữ lại và cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang cũng không có ý kiến chỉ đạo kiểm tra, làm rõ.
Tài liệu điều tra nhấn mạnh, sau khi Bộ Tài chính có công văn tiếp tục kiểm tra làm rõ, ông Cao Minh Quang vẫn không chỉ đạo thực hiện kiểm tra để thu hồi tài sản cho Nhà nước số tiền hơn 3,8 triệu USD Công ty Dược Cửu Long đã được giảm giá mua nguyên liệu, gây thiệt hại cho nhà nước.
Theo kết luận, mặc dù đến nay bị can Hóa và Nghĩa đều không thừa nhận việc được giảm giá mua nguyên liệu, tuy nhiên căn cứ vào tài liệu, chứng cứ thu thập được, cơ quan điều tra xác định nhóm cựu lãnh đạo Công ty dược phẩm Cửu Long đã biển thủ hơn 3,8 triệu USD và chi sai quy định.
Do đó cơ quan điều tra đề nghị truy tố nhóm bị can này về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
“Bận nhiều việc” nên bỏ qua số tiền 3,8 triệu USD?
Như vậy, có thể thấy được vai trò của cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang trong vụ án này.
Ông Quang đã được Bộ Y tế giao làm trưởng ban chỉ đạo giải quyết những vấn đề liên quan thuốc Tamiflu, nguyên liệu và thuốc Oseltamivir.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, sau khi kiểm tra các vấn đề liên quan, cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang rõ ràng đã phát hiện Công ty dược phẩm Cửu Long còn nợ nhà cung cấp số tiền hơn 3,8 triệu USD nhưng ông không chỉ đạo tiếp tục kiểm tra làm rõ.
Đáng nói hơn, kể cả khi Bộ Tài chính có công văn đề nghị tiếp tục kiểm tra làm rõ, Cao Minh Quang vẫn không chỉ đạo thực hiện kiểm tra để thu hồi lại cho Nhà nước số tiền Công ty dược phẩm Cửu Long đã được giảm giá mua nguyên liệu, gây thiệt hại tài sản nhà nước trong vụ thuốc Tamiflu và Oseltamivir này.
Ngoài ra, ở thời điểm ký báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang đã không chỉ đạo cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Y tế kiểm tra lại việc thanh toán tiền mua nguyên liệu của Công ty dược phẩm Cửu Long để làm rõ số tiền hơn 3,8 triệu USD.
Trình bày tại cơ quan điều tra, cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang cho biết, việc kiểm tra tài chính là của thứ trưởng phụ trách tài chính chứ không thuộc nhiệm vụ của ông.
Cựu Thứ trưởng cũng khai “do bận nhiều việc quá” nên không đề xuất hay giao đơn vị chức năng kiểm tra tiếp vụ việc.
Đối với vấn đề này, ông Cao Minh Quang thừa nhận có thiếu sót khi không thực hiện kiến nghị của Bộ Y tế nên không biết Công ty dược phẩm Cửu Long đã được giảm giá mua nguyên liệu số tiền hơn 3,8 triệu USD và xin tự nguyện khắc phục hậu quả.
Cơ quan điều tra đánh giá hành vi của ông Cao Minh Quang đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao, phạm vào tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, ông Cao Minh Quang thừa nhận hành vi phạm tội, thành khẩn khai báo nên C03 Bộ Công an đề nghị giảm nhẹ trách nhiệm hình sự khi truy tố, xét xử đối với cựu Thứ trưởng Bộ Y tế.