“Kỷ nguyên mới” của quan hệ Mỹ - ASEAN có gì mới?

Phát biểu trước các Trưởng phái đoàn ASEAN, Tổng thống Biden tuyên bố: “Chúng ta đang bắt đầu một kỷ nguyên mới trong quan hệ Hoa Kỳ - ASEAN”. Ông nói rằng "kỷ nguyên" này là trong 50 năm tới, nhưng không nói rõ "mới" có nghĩa là gì.

Chúng ta hãy thử tự mình tìm ra điều đó. Văn kiện được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh, với tên gọi là "Tuyên bố tầm nhìn Chung" "Joint Vision Statement" bao gồm một danh sách dài các nghĩa vụ mà các bên - Hoa Kỳ và ASEAN — sẽ thực hiện. Điều này bao gồm cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của các nước Đông Nam Á, kích thích đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng, hỗ trợ thương mại, cải thiện khả năng an ninh mạng và thúc đẩy khả năng hiểu biết kỹ thuật số. Nó trông khá hiện đại, làm thế nào khác được. Sẽ là vô lý nếu các bên thảo luận về việc chuyển đổi từ máy xay gạo cơ khí sang máy xay hơi, hoặc việc thay thế cuốc bằng máy kéo. Ngày nay, các nước ASEAN có thể nêu ra và giải quyết những vấn đề như vậy mà không cần sự tham gia của Mỹ. Có thể mới là Biden hứa sẽ phân bổ 150 triệu USD cho các dự án mà người Mỹ sẽ thực hiện ở Đông Nam Á? Nhưng vào tháng 11 năm ngoái, ông ta, Biden, đã hứa trả 102 triệu USD cho cùng một mục đích. Đây có phải là một điều mới lạ, và nó có tính lịch sử như thế nào?

Về vấn đề cấp bách của biến đổi khí hậu, các bên sẽ làm việc cùng nhau để tuân thủ các Đóng góp do quốc gia xác định (NDC) mà cộng đồng toàn cầu đã đạt được đồng thuận tại hội nghị Glasgow năm ngoái.

Liên quan đến việc mở rộng kết nối giữa mọi người, văn kiện chung hứa hẹn sẽ chăm sóc các nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội châu Á - thanh niên, phụ nữ, người tàn tật. Nhưng ngay cả dưới thời Tổng thống Obama, chẳng hạn, Sáng kiến ​​lãnh đạo trẻ ASEAN (YSEALI) đã được khởi động, mà chính quyền Biden hứa hẹn sẽ tiếp tục.

Tuyên bố chung cũng đề cập đến các dự án như Đối tác Mekong-Hoa Kỳ (MSUP), Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN (MPAC), cũng đã có tuổi đời mấy năm.

Và ở các nước ASEAN và các nước khác, tất nhiên, họ chú ý đến phần liên quan đến tình hình Biển Đông.

Rõ ràng ở đây đang nói về các diễn đàn như ARF, EAS, cũng đã hơn chục năm tuổi.

Chắc chắn, các cam kết cam kết về tự do hàng hải và hàng không, cũng như việc phi quân sự hóa các đảo đã được đón nhận một cách tích cực. Điều cuối này thật khó tin, vì hầu hết các quốc gia trong khu vực và Hoa Kỳ đang gia tăng sức mạnh quân sự của họ trong khu vực. Và Washington hứa hẹn sẽ tăng cường điều các tàu tuần duyên đến khu vực. Một điểm mới trong lĩnh vực này có thể được ghi nhận là chỉ định mục tiêu của quân đội Mỹ - nhằm chống lại việc đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định ở Biển Đông.

Việc Hoa Kỳ hoan nghênh việc sớm ký Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông cũng không có gì đáng ngạc nhiên, như họ đã nhiều lần tuyên bố.

Không nghingờ rằng Joe Biden muốn tăng cường ý nghĩa của hội nghị thượng đỉnh với ASEAN càng nhiều càng tốt, vì vậy tất cả các biểu hiện của ông đều nêu bằng giọng điệu nhiệt tình, mặc dù bài phát biểu của tổng thống Mỹ khá bối rối. Tính mới và một giai đoạn mới sẽ xuất hiện nếu hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN thường kỳ vào tháng 11 năm nay khẳng định mối quan hệ của họ đã trở thành quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Nhưng thuật ngữ ''quan hệ đối tác chiến lược'' quá mơ hồ nên người ta không nên mong đợi điều gì đáng kể từ nó.

Nhiều thành viên châu Á tham gia hội nghị thượng đỉnh thất vọng rời khỏi Washington. Tổng thống Biden đã không cung cấp cho họ những gì họ muốn. Do đó, nhìn chung, nhiều chuyên gia đánh giá kết quả của hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ở Washington là một thất bại trong chính sách của đội ngũ Biden theo hướng châu Á.