Gạc Ma 1988, Đại tá Vũ Huy Lễ chỉ huy tàu HQ-505 chống quân Trung Quốc đã qua đời

Khi sinh thời, Đại tá Vũ Huy Lễ cho biết, dù trong thời khắc sinh tử, dù bị quân Trung Quốc bao vây, đe dọa, uy hiếp đầu hàng, nhưng ông và các chiến sĩ, đồng đội thề quyết hy sinh để giữ đảo vì đó là một phần máu thịt của Tổ quốc Việt Nam.

Ngày 19/8, chính quyền địa phương và người thân xác nhận, Đại tá Vũ Huy Lễ, chỉ huy tàu HQ-505 trong trận hải chiến Gạc Ma 1988 vừa từ trần, hưởng thọ 76 tuổi.

Ông Vũ Huy Lễ là Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân, người đã từng được đào tạo ở thành phố Leningrad (Liên xô cũ), đã cùng đồng đội nhận mật lệnh tiến ra Cô Lin để giữ đảo và tham gia trận Gạc Ma lịch sử năm 1988 để bảo vệ Trường Sa.

Trao đổi với báo chí, đại diện phường Đằng Hải, quận Hải An, thành phố Hải Phòng cho biết, thông tin từ phía người thân, gia đình Đại tá Vũ Huy Lễ đã xác nhận, người thuyền trưởng anh hùng của Hải quân Việt Nam trong trận hải chiến Gạc Ma 1988 đã trút hơi thở cuối cùng.

Theo người thân trong gia đình cho hay, Đại tá Vũ Huy Lễ qua đời ở nhà riêng lúc 9h50 phút sáng ngày 19/8.

Chính quyền xã Đằng Hải cho biết, hiện gia đình, người thân, bạn bè, đồng đội và địa phương đang chuẩn bị lo hậu sự, tang lễ cho Đại tá Vũ Huy Lễ.

Trên VTCNews dẫn lời vợ Đại tá Vũ Huy Lễ cho biết, trước đó, ông Lễ được điều trị tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Lễ nhập quan sẽ được gia đình tổ chức vào 9h sáng mai (20/8) cho vị thuyền trưởng tàu HQ-505.

Ông Vũ Huy Lễ sinh năm 1946, khi đang học tập tại Hải Phòng thì sự kiện Vịnh Bắc Bộ diễn ra. Năm đó, ông Lễ mới 22 tuổi.

Người thanh niên Vũ Huy Lễ xung phong đi bộ đội. Ông được phân công gia nhập “đội tàu không số” nổi tiếng, nay là Lữ đoàn 125 với nhiệm vụ vận chuyển vũ khí viện trợ từ miền Bắc vào miền Nam chống Đế quốc Mỹ.

Năm 1982, ông Vũ Huy Lễ được cử đi học tại thành phố Leningrad, Liên Xô cũ. Sau khi kết thúc chương trình đào tạo về nước, ông Lễ nhận nhiệm vụ làm thuyền trưởng tàu HQ-505.

Đầu năm 1988, sau khi Trung Quốc chiếm đóng trái phép một số đảo ngoài Trường Sa như đảo Đá Nhỏ, đảo Châu Viên, tàu HQ-505 mới vận chuyển hàng hóa từ cảng Hải Phòng vào quân cảng Cam Ranh.

Khi thuyền trưởng Vũ Huy Lễ huy động đồng đội, anh em chuẩn bị nhổ neo ra Bắc thì nhận nhiệm vụ phải đưa tàu ra chốt trực, giữ đảo Trường Sa bằng mọi giá.

Khi cho tàu đóng ở đảo Đá Lớn được hơn một tháng thì đến trưa ngày 13/3/1988, ông Vũ Huy Lễ đã nhận được mật lệnh đưa tàu ra đảo Cô Lin.

Đến 9h ngày 13 tháng 3 năm 1988, tàu HQ-604 do Đại úy Vũ Phi trừ làm truyền trưởng và tàu HQ-505 do thiếu tá Vũ Huy Lễ làm thuyền trưởng nhận lệnh từ đảo Đá Lớn tiến về phía Gạc Ma, Cô Lin.

Đến sáng sớm ngày 14/3/1988, hai tàu Trung Quốc bắn pháo 100 ly gây hỏng nặng tàu HQ-604 của Việt Nam rồi cho quân xông về phía tàu của các chiến sĩ Việt.

Đại úy - Thuyền trưởng tàu HQ-604 Vũ Phi Trừ đã bình tĩnh chỉ huy bộ đội trên tàu đánh trả quyết liệt chống lại lực lượng hải quân Trung Quốc. Trận đánh diễn ra mỗi lúc thêm ác liệt. Tàu Trung Quốc tiếp tục nã pháo dồn dập làm tàu Việt Nam bị thủng nhiều lỗ và chìm dần xuống biển.

Thuyền trưởng Vũ Phi Trừ, Phó Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 146 Trần Đức Thông cùng một số cán bộ, chiến sĩ tàu đã anh dũng hy sinh cùng tàu HQ-604 ở khu vực đảo Gạc Ma.

Trong khi đó tại Cô Lin, khoảng 6h ngày 14/3/1988, tàu HQ-505 đã cắm hai lá cờ lên đảo. Tuy nhiên sau khi tàu HQ-604 của Việt Nam bị chìm, thuyền trưởng tàu HQ-505 Vũ Huy Lễ ra lệnh nhổ neo ủi bãi.

Sau khi phát hiện thấy tàu Việt Nam cơ động lên bãi, hai tàu của Trung Quốc quay sang tấn công nã pháo vào tàu HQ-505.

Tàu HQ-505 do bị trúng đạn vào buồng máy bên phải, hỏng máy trôi ra xa đảo Cô Lin gần 1 hải lý. Tất cả các khoang máy đều bốc cháy dữ dội, điện tắt tối om, nước tràn, dầu lênh láng. Tàu có xu hướng nghiêng, khả năng chìm trên vùng biển sâu 1.000 m.

Đến 8h15 ngày 14/3/1988, bộ đội trên tàu HQ-505 vừa dập lửa cứu tàu, bảo vệ đảo, vừa đưa xuồng đến cứu vớt cán bộ, chiến sĩ của tàu HQ-604 vừa bị Trung Quốc đánh chìm. Cán bộ, chiến sĩ của tàu HQ-505 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền ở đảo Cô Lin.

Ngay trong thời khắc sinh tử, Đại tá Vũ Huy Lễ nhận định rằng, nếu tàu HQ-505 bị chìm, toàn bộ chiến sĩ có thể hy sinh, tàu mất và đảo không giữ được, do đó, dưới sự chỉ huy tài ba, anh hùng, ông cùng đồng đội quyết tâm bằng mọi giá phải giữ được tàu.

Ông Vũ Huy Lễ đã yêu cầu anh em kỹ thuật tập trung sửa máy, đến khi xong thì cho lệnh chạy cả hai máy để mũi tàu hướng về Cô Lin. Khi gần đến đảo, ông hạ lệnh mở hết tốc lực cho tàu HQ-505 tiến thẳng lên đảo và nằm gác 1/3 thân trên đảo, trở thành pháo đài kiên cố giữ đảo.

Theo các tư liệu về trận đánh, trong thời khắc lịch sử ấy, thuyền trưởng Vũ Huy Lễ đã nhanh trí lên kế hoạch, nếu phía Trung Quốc đánh tàu, chiếm đảo, bộ đội Việt Nam dùng súng bộ binh để chiến đấu quyết giữ đảo.

Ngay sau khi đưa 5 chiến sĩ trên tàu bị thương lên đảo Cô Lin để cấp cứu, thuyền trưởng Lễ cùng nhiều đồng đội khác đưa xuồng cứu sinh quay lại đảo Gạc Ma để cứu vớt đồng đội. Dù bị lính Trung Quốc dùng súng AK bắn trước mũi xuồng ngăn cản, nhưng thuyền trưởng Vũ Huy Lễ vẫn anh dũng cùng anh em cứu trợ đồng đội.

Suốt cả buổi sáng, tất cả thuyền viên tàu HQ-505 vớt được 44 thương binh và tử sĩ rồi đưa về đảo Sinh Tồn để cứu chữa, mai táng những đồng đội đã hy sinh.

Đến tối ngày 14 tháng 3 năm 1988, thuyền trưởng Vũ Huy Lễ cùng 9 người khác ở lại tàu, giữ đảo, luôn đặt trong trạng thái chiến đấu đến giọt máu cuối cùng. Theo lời kể của những nhân chứng sống từ trận chiến sinh tử năm 1988, không chỉ thiếu thức ăn, nước uống, khó được tiếp tế, các chiến sĩ Việt Nam luôn phải thường trực trong tình trạng phải “trực chiến” bởi quân Trung Quốc quấy nhiễu thường xuyên, thường đem quân, vũ khí đe dọa, kêu gọi yêu cầu đầu hàng, nhưng các chiến sĩ Việt Nam đã không khuất phục.

Đáng nói, dù có thể rút về đảo Sinh Tồn để nghỉ ngơi, nhưng thuyền trưởng Vũ Huy Lễ cùng đồng đội quyết bám trụ đảo Cô Lin đến tận tháng 6 năm 1988 khi chủ quyền đối với Cô Lin của Việt Nam được bảo toàn.

Sau này, quyết định dùng chính con tàu HQ-505 dài gần 100m, rộng 38m làm pháo đài để giữ đảo Cô Lin được đánh giá là quyết định táo bạo và chính xác của thiếu tá Vũ Huy Lễ trong lúc “ngàn cân treo sợi tóc”.

Đến năm 1989, Tập thể tàu HQ-505 cùng thuyền trưởng Vũ Huy Lễ được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân. Nhiều chiến sĩ khác được thưởng huân chương chiến công các hạng vì những cống hiến, hy sinh vì Tổ quốc.

“Thà hy sinh chứ không chịu mất đảo” – tinh thần chiến đấu của các chiến sĩ Hải quân Việt Nam, kể cả những người đã nằm lại trong trận chiến Gạc Ma lịch sử đến nay vẫn được gìn giữ và phát huy.

Ông Vũ Huy Lễ từng nói khi còn sinh thời rằng, chúng tôi muốn các thế hệ mai sau không bao giờ quên ngày 14/3/1988, không bao giờ quên những người đã ngã xuống vì quê hương, không bao giờ quên Gạc Ma, một phần máu thịt của Tổ quốc Việt Nam.