Theo Công ty CP sản xuất Sô Đa Chu Lai, khi vận hành thử nghiệm đã xảy ra lỗi thiết bị của nhà thầu Trung Quốc không đạt tiêu chuẩn, thêm vào đó, sau sự cố giàn khoan HD 981 (Haiyang Shiyou 981) khiến một số nhà thầu phụ của tổng thầu EPC đã bỏ về và không trở lại Việt Nam, gây khó khăn cho việc vận hành.
Sô Đa Chu Lai chịu hậu quả liên đới từ sự kiện giàn khoan HD 981
Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam đã nhận được công văn của Công ty cổ phần sản xuất Sô Đa Chu Lai (đóng tại xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành) giải trình việc chậm nộp tiền nợ thuế.
Cơ quan này cũng đã chuyển công văn giải trình chậm nộp thuế của nhà máy Sô Đa Chu Lai đến Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế tỉnh để đề nghị nghiên cứu tham mưu giải quyết theo thẩm quyền.
Điểm đáng chú ý nhất trong báo cáo giải trình của Sô Đa Chu Lai chính là những hậu quả, hệ luỵ nặng nề mà công ty Việt Nam này phải chịu liên đới với nhà thầu Trung Quốc, đặc biệt là sau sự cố giàn khoan Hải Dương 981ở Biển Đông hồi năm 2014 (sự kiện giàn khoan HD 981 từng gây căng thẳng trong quan hệ Việt Nam – Trung Quốc).
Như đã biết, nhà máy Sô Đa Chu Lai được Công ty CP sản xuất Sô Đa Chu Lai xây dựng vào tháng 4/2010 trên diện tích 20 héc-ta tại xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam với tổng vốn đầu tư khi đó là trên 100 triệu USD, công suất thiết kế 200.000 tấn/năm.
Trong văn bản giải trình, Công ty CP sản xuất Sô Đa Chu Lai cho hay, năm 2010 bắt đầu triển khai đầu tư xây dựng đã thuê nhà thầu Trung Quốc làm nhà thầu EPC thiết kế, mua sắm, xây dựng công trình nhà máy.
Đến năm 2014 và 2015, nhà thầu EPC đã lắp đặt thiết bị, vận hành thử nghiệm để bàn giao nhà máy cho công ty. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành thử nghiệm đã xảy ra lỗi thiết bị của nhà thầu EPC không đạt tiêu chuẩn như hợp đồng đã cam kết.
“Mặt khác, do sự cố giàn khoan 981 xảy năm 2014, một số nhà thầu phụ của tổng thầu đã bỏ về không quay trở lại Việt Nam”, - Sô Đa Chu Lai cho biết.
Cùng với đó, nhà thầu EPC không mời được chuyên gia kỹ thuật Trung Quốc sang bàn giao vận hành, một số thiết bị không đồng bộ, dẫn đến thời gian đầu tư đã vượt thời gian dự kiến đưa nhà máy vào vận hành để thu hồi vốn. Chính tình trạng này đã gây khó khăn cho nhà máy Việt Nam.
“Từ những nguyên nhân bất khả kháng trên, nhà thầu EPC không mời được chuyên gia kỹ thuật Trung Quốc sang bàn giao vận hành, một số thiết bị không đồng bộ… Chúng tôi đã làm việc với nhà thầu EPC nhưng cũng chưa đạt được thỏa thuận vì nhà thầu chưa có thầu phụ, chưa thiện chí hợp tác”, - đại diện nhà máy Sô Đa Chu Lai phân trần.
Nhấn mạnh rằng, phía Sô Đa Chu Lai khẳng định đã cố gắng bằng nguồn tài chính tự huy động của các cổ đông đưa nhà máy vào vận hành nhưng cũng chưa đạt tiêu chuẩn dẫn đến khi hoạt động đã bị ô nhiễm môi trường, vượt tiêu chuẩn cho phép, bị Bộ Tài nguyên và Môi trường ra quyết định xử phạt và UBND tỉnh Quảng Nam ra quyết định dừng hoạt động nhà máy từ năm 2016.
Sô Đa Chu Lai: 3 đợt vận hành thử lỗ 80 tỷ và nợ tiền thuế
Theo công ty Sô Đa Chu Lai, do nhà thầu EPC Trung Quốc không quay trở lại và không bàn giao nhà máy dẫn đến công ty phải ghi nợ thuế với cơ quan thuế.
Đến tháng 12/2020, công ty Sô Đa Chu Lai đã sửa chữa thay thế thiết bị, xây dựng đầu tư khu xử lý nước thải, chất thải rắn, khí thải theo quy chuẩn, hợp tác với Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Tân Tiến xin phép tỉnh Quảng Nam và các sở, ban, ngành cho nhà máy sô đa Chu Lai đi vào hoạt động trở lại.
Ngày 24/3/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường có văn bảnsố 639/STNMT-BVMT cho phép cho phép công ty được vận hành thử nghiệm, ngày 10/4 công ty bắt đầu đưa nhà máy Sô Đa đi vào vận hành, đến ngày 6/6 thì kết thúc.
Trong thời gian này, công ty đã vận hành được 3 đợt sản xuất, trong khi điều kiện bắt buộc vận hành, chạy thử nhà máy phải có lãi mới tiếp tục được duy trì, đối với nhà máy là phải hoạt động liên tục ít nhất 3 tháng để đảm bảo nâng công suất tối đa.
Tuy nhiên, do công ty đang thiếu vốn nên không thể cung cấp nguồn nguyên liệu liên tục để vận hành, hoạt động. Trong quá trình vận hành chạy máy đã xảy ra sự cố đường điện khiến điện vào nhà máy gặp sự cố sụt áp, dẫn đến tê liệt hoàn toàn các thiết bị, mưa trên diện rộng gây sét đánh làm đứt đường dây điện nên nhà máy phải tạm dừng sản xuất.
Doanh nghiệp này cho biết, nhà máy hoạt động gián đoạn, mỗi đợt sản xuất nhiều nhất chỉ được 24 ngày nên công suất mới đạt 50%, chất lượng sản phẩm giai đoạn này chưa đạt theo tiêu chuẩn.
Thêm vào đó, công ty Sô Đa rất khó tuyển dụng lao động có tay nghề cao để vận hành nhà máy, thiếu chuyên gia nước ngoài có kinh nghiệm điều hành nhà máy dẫn đến 3 đợt vận hành sản xuất lỗ khoảng 80 tỷ đồng.
“Vì những điều kiện bất khả kháng nêu trên, chúng tôi hiện đang rất khó khăn, chưa có nguồn thu bù đắp để trả lương cho công nhân và thực hiện trả nợ thuế theo cam kết”, - công ty Sô Đa Chu Lai cho biết.
Do đó, doanh nghiệp mong UBND tỉnh, Cục Thuế tỉnh xem xét, chấp thuận phương án lùi việc nộp tiền nợ thuế nhà thầu theo kế hoạch. Cụ thể từ tháng 10/2022 đến tháng 10/2023, mỗi tháng công ty nộp 2 tỷ đồng, tháng 11, 12/2023, thanh toán hết tiền nợ thuế nhà thầu.
Đối với số lãi phát sinh công ty xin được miễn giảm phần phạt thuế chậm nộp do nhà máy ngừng hoạt động. Được biết đến nay công ty này nợ tiền thuế hơn 70 tỷ đồng, nợ tiền điện hơn 3 tỷ đồng suốt thời gian dài.
Sau khi nhận được giải trình này của Công ty CP Sô Đa Chu Lai, theo quy chế làm việc của UBND tỉnh Quảng Nam, ngày 15/9, Văn phòng UBND tỉnh có Công văn số 997/VPUBND-KTTH gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế tỉnh nghiên cứu tham mưu giải quyết theo thẩm quyền, đảm bảo đúng quy định.