Theo các kịch bản đặt ra, đến năm 2040, Việt Nam sẽ vào nhóm các nước có thu nhập cao theo chuẩn Ngân hàng Thế giới (WB).
Việt Nam sẽ vào nhóm có thu nhập cao vào năm 2040
Tháng 9 năm nay, chuyên gia James Pomeroy của HSBC đã công bố nghiên cứu “Báo cáo Thị trường tiêu dùng châu Á năm 2030”, với đánh giá lạc quan về tốc độ gia tăng thu nhập của người dân các nước trong khu vực, đặc biệt là Việt Nam.
Cụ thể, tại Đông Nam Á, số người dân có thu nhập trên 20 USD/ngày của Việt Nam chỉ đứng sau Indonesia và Thái Lan. Đến năm 2030, sẽ có khoảng 48 triệu người Việt (tức khoảng 50% dân số) có thu nhập trên 20 USD/ngày, tính theo sức mua tương đương (PPP 2011).
Mức thu nhập này gấp hơn 3 lần thu nhập bình quân người Việt theo thống kê năm 2021. Như vậy, vào cuối thập niên này, Việt Nam sẽ vượt Thái Lan qua Thái Lan (với khoảng 38 triệu người đạt mức thu nhập nói trên).
Ở Philippines và Malaysia, con số này lần lượt là 43 triệu người và 20 triệu người. Tại châu Á, Việt Nam thuộc nhóm có mức tăng trưởng nhanh nhất về dân số kiếm được hơn 20 USD một ngày tính theo PPP không đổi. Các quốc gia khác cũng được xếp vào nhóm này là Bangladesh, Ấn Độ, Philippines và Indonesia.
Theo nghiên cứu, tầng lớp trung lưu cao ở Việt Nam (thu nhập từ 50 - 110 USD mỗi ngày) sẽ tăng trung bình 17% mỗi năm cho đến 2030.
Tất cả những yếu tố trên sẽ khiến mức tăng trưởng chi tiêu của thị trường Việt Nam chạm mốc gần 8% mỗi năm trong thập niên này.
Theo ông James Pomeroy, khi thu nhập tăng lên, mọi người sẽ có nhu cầu mua sắm thay đổi. Trong đó, chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu như thực phẩm và quần áo giảm. Ngược lại, chi tiêu cho y tế, nghỉ ngơi và giải trí tăng lên.
Trên thực tế, hoạt động thương mại và dịch vụ Việt Nam trong tháng 8 đã phục hồi ở tất cả các ngành, với mức tăng cao so với cùng kỳ năm trước.
Bộ Kế hoạch Đầu tư cũng đưa ra 2 kịch bản tăng trưởng GDP của Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 với các dự báo lạc quan.
Kịch bản 1, với tốc độ tăng trưởng GDP bình quân khoảng 6,34%/năm trong giai đoạn 2021-2030, GDP bình quân đầu người Việt Nam đạt khoảng 7.000 USD vào năm 2030. Nếu duy trì tốc độ tăng GDP bình quân 6,63%/năm giai đoạn 2031-2050, GDP bình quân đầu người năm 2050 sẽ đạt 25.000 USD/năm.
Phương án 2, với tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt 7,05%/năm trong giai đoạn 2021-2030, GDP bình quân đầu người sẽ đạt 7.500 USD vào năm 2030. Nếu tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng GDP bình quân nền kinh tế đạt 7,3%/năm giai đoạn 2031-2050, GDP bình quân đầu người năm 2050 sẽ đạt 32.000 USD.
Theo cả 2 kịch bản tăng trưởng này, đến năm 2040, Việt Nam sẽ vào nhóm các nước có thu nhập cao theo chuẩn của Ngân hàng Thế giới (WB).
Đột phá kinh tế
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo, đến năm 2025, quy mô nền kinh tế Việt Nam sẽ vươn lên vị trí thứ 3 khu vực Đông Nam Á với GDP 571,1 tỉ đô la Mỹ, xếp sau Indonesia (1.628,9 tỉ USD) và Thái Lan (632,4 tỉ USD).
Khi đó, quy mô nền kinh tế Việt Nam sẽ vượt qua Malaysia (556,2 tỉ USD), Philippines (523,5 tỉ USD) và cả Singapore (496,8 tỉ USD).
Hồi năm 2019, Nikkei Asia Review dẫn báo cáo của DBS Bank (Ngân hàng Phát triển Singapore) cho rằng, nền kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng 6,5% trong 10 năm tới và đến năm 2029 sẽ vượt qua Singapore về quy mô. Như vậy, Việt Nam có thể chỉ mất 6 năm, thay vì 10 năm, để làm được điều này.
Theo chuyên gia kinh tế Huỳnh Thanh Điền, những dự báo trên là có cơ sở, và cơ hội tăng trưởng kinh tế của Việt Nam là rất lớn trong giai đoạn tới.
Các nền kinh tế lớn, đang phát triển hiện nay đều bộc lộ nhiều bất cập về kinh tế vĩ mô, dần đi đến bão hòa. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương có nền kinh tế trẻ nên sớm muộn các hoạt động sản xuất sẽ dịch chuyển qua khu vực này.
Việt Nam lại sở hữu vị trí thuận lợi để thu hút đầu tư. Nếu những chính sách điều hành vĩ mô duy trì được sự linh hoạt, hiệu quả như thời gian qua thì Việt Nam hoàn toàn hiện thực hoá các dự báo nói trên.
Tuy nhiên, TS, Phạm Thế Anh lưu ý, quy mô kinh tế tăng nhưng GDP bình quân đầu người là tính chung cả phần làm ra của khối doanh nghiệp nước ngoài. Trên thực tế, thu nhập bình quân đầu người/tháng của Việt Nam còn rất thấp, thua cả những nước có quy mô kinh tế nhỏ hơn.
Theo ông Điền, Chính phủ cần có thêm các chính sách hỗ trợ thúc đẩy hoạt động của các doanh nghiệp Việt tại thị trường nội địa. Đang có hiện tượng định hướng tìm mọi cách thu hút “đại bàng” vào Việt Nam nhưng nếu không cẩn thận, lại để lấn át các doanh nghiệp trong nước.
Khi doanh nghiệp nước ngoài được ưu ái quá nhiều, doanh nghiệp trong nước phải chuyển sang những vùng yếu thế thì đời sống người dân rất khó để cải thiện bền vững.
Chuyên gia cho rằng, cần rà soát lại danh mục thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm thuế không chỉ cho các doanh nghiệp FDI mà áp dụng với cả doanh nghiệp nội để tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
Đặc biệt, cần nhanh chóng kiện toàn quy hoạch hệ thống cơ sở hạ tầng để thu hút vốn đầu tư có hàm lượng giá trị gia tăng cao. Hiện nay, có tình trạng rất nhiều quy hoạch hạ tầng của Việt Nam đề ra 20 - 30 năm nhưng vẫn chưa làm xong.
“Hệ thống logistics yếu kém gây cản trở rất lớn dòng vốn đầu tư nước ngoài cũng như hoạt động kinh tế trong nước. Các dự báo lạc quan đưa ra ở trên đều dựa theo các quy hoạch, với điều kiện chúng ta đảm bảo đúng quy hoạch mới kéo theo kinh tế phát triển. Nếu triển khai không được như vậy thì mục tiêu tăng thu nhập cho người dân có thể cũng không đạt”, chuyên gia Huỳnh Thanh Điền lưu ý.
Liên quan vấn đề này, nguyên Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên cũng nhấn mạnh, muốn doanh nghiệp Việt bứt phá thì phải ra sức khuyến khích, đảm bảo được môi trường cạnh tranh tự do hơn, doanh nghiệp tư nhân được tiếp cận thuận lợi với nhiều cơ hội hơn.
Khi doanh nghiệp Việt đã lớn mạnh hơn thì khuyến khích họ tham gia nhiều vào các chuỗi sản xuất, kinh doanh từ khu vực FDI với tầm nhìn trung hạn chứ không chỉ hô hào bằng những chính sách ngắn hạn.
Đồng thời, phải kiến thiết những chuỗi kinh tế do các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Việt Nam làm chủ. Có như vậy mới tăng thêm cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tiếp cận.
“Nếu cứ để khu vực nội địa yếu, đẳng cấp thấp thì rất khó”, chuyên gia Trần Đình Thiên cảnh báo.