Trần tình về vấn đề này, trước đó, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng khẳng định “tỉnh không tự làm, không tự thắt cổ mình” vì chính sách là của Quốc hội nhưng khi Kiểm toán Nhà nước vào lại cho rằng địa phương làm không đúng, rồi cán bộ khựng lại hết nên dự án chậm tiến độ.
KTNN: Cần tính lại giá đất bồi thường dự án sân bay Long Thành
Theo đó, Ủy ban Kinh tế Quốc hội vừa có báo cáo gửi Quốc hội về tình hình triển khai các dự án thành phần thuộc Dự án sân bay quốc tế Long Thành.
Liên quan dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho sân bay Long Thành (gọi tắt là Dự án), Ủy ban Kinh tế Ủy ban Kinh tế cho biết, tới nay tỉnh Đồng Nai đã thu hồi 4.703,23 ha trên tổng số 4.946,45 ha, đạt 95,08%.
Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là, so với yêu cầu thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư phải hoàn thành trước năm 2021 thì tiến độ triển khai các công việc liên quan tới dự án được đánh giá là "rất chậm".
Ủy ban Kinh tế của Quốc Hội chỉ ra hàng loạt các khó khăn, vướng mắc mà dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho sân bay Long Thành gặp phải, trong đó, có nhắc về kết quả Kiểm toán cũng như kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước chính là một trong các "khó khăn, vướng mắc".
Cụ thể, về giá đất bồi thường giải phóng mặt bằng, báo Thanh niên dẫn lại Ủy ban Kinh tế cho hay, tại báo cáo kiểm toán ngân sách địa phương năm 2019 của tỉnh Đồng Nai, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo cơ quan chức năng tổ chức xây dựng, thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt lại giá bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
Kiểm toán Nhà nước đề nghị xem xét giá đất cụ thể để bồi thường, thu hồi đất của các hộ gia đình và cá nhân, giá đền bù, hỗ trợ khi thu hồi đất trồng cao su của Tổng công ty Cao su Đồng Nai), thu hồi chênh lệch (nếu có).
Tiếp đó, tại báo cáo kiểm toán Dự án, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức thẩm định lại giá đất cụ thể để đền bù khi thu hồi đất.
Lý do “tính lại” được lý giải là vì các chứng thư thẩm định giá được ban hành dựa trên cơ sở tham khảo giá đất chuyển nhượng thực tế trên thị trường, nhưng không được những người đã chuyển nhượng đất ký xác nhận thông tin về giá chuyển nhượng.
Đồng thời giá tham khảo này lại có chênh lệch lớn so với giá chuyển nhượng mà các bên đã ký hợp đồng công chứng và kê khai thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ.
Trước đó, vào hồi đầu tháng 10 vừa qua, tại cuộc làm việc với Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, UBND tỉnh Đồng Nai cũng đã nêu các kết quả, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước như một vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng cho sân bay Long Thành.
Khi đó, Chủ tịch UBND Cao Tiến Dũng cho hay tỉnh Đồng Nai áp dụng chính sách có lợi cho dân khi khảo sát thực tế thị trường để tính giá đất nhưng Kiểm toán Nhà nước cho rằng tỉnh làm không đúng, đề bù với giá cao hơn so với trong hợp đồng mua bán ở đơn vị tính thuế.
“Điều này khiến cán bộ thực hiện "khựng lại hết", nên gây chậm tiến độ”, theo Chủ tịch tỉnh Đồng Nai.
Do đó, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng đề nghị Quốc hội tháo gỡ vướng mắc này cho địa phương.
“Bất cập” giá bồi thường cho Tổng công ty Cao su Việt Nam
Bên cạnh giá đất, báo cáo của Ủy ban Kinh tế cũng cho thấy, Kiểm toán Nhà nước nêu một số kiến nghị khác như việc bồi thường, hỗ trợ vườn cây của Tổng công ty Cao su Đồng Nai, chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm, chính sách hỗ trợ ổn định đời sống sản xuất.
Trong đó, liên quan tới việc bồi thường, hỗ trợ vườn cây của Tổng công ty Cao su Đồng Nai, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, giá bồi thường, hỗ trợ vườn cây cao su của Tổng công ty Cao su Đồng Nai để thu hồi đất được UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt “còn một số bất cập”.
Cụ thể, đối với chi phí bồi thường vườn cây cao su, theo Kiểm toán Nhà nước, UBND tỉnh Đồng Nai bồi thường giá trị cây cao su cho cả phần diện tích cây cao su đã hết thời gian khai thác 1.578,63 ha/2.080,78 ha (đã đến thời hạn thanh lý cây), đồng thời chấp thuận cho doanh nghiệp tự thanh lý cây (với giá trị tương đối cao) là không phù hợp.
UBND tỉnh Đồng Nai cũng quyết định hỗ trợ 475 triệu đồng/ha cao su thu hồi (là giá trị thiệt hại kinh doanh 15 năm còn lại chưa khai thác) là “chưa phù hợp”.
Theo Kiểm toán, UBND tỉnh Đồng Nai xác định thời gian bình quân khai thác còn lại của vườn cây cao su bị thu hồi là 15 năm là thời gian khai thác bình quân còn lại của toàn bộ diện tích cây cao su hiện có của Tổng công ty Cao su Đồng Nai trên địa bàn tỉnh Đồng Nai (55.310,56 ha) mà không tính theo thời gian khai thác bình quân còn lại của phần diện tích cao su bị thu hồi (2.080,78 ha) thấp hơn rất nhiều so với thời gian khai thác bình quân còn lại của toàn bộ vườn cây.
Đối với chi phí liên quan trực tiếp đầu tư vào vườn cây, UBND tỉnh Đồng Nai còn tính toán hỗ trợ cho phần dự phòng phí 10% là không phù hợp với quy định về quyết toán chi phí đầu tư (vì chi phí dự phòng không tính vào giá trị tài sản hình thành qua đầu tư).
Kiểm toán cũng lưu ý, việc UBND tỉnh Đồng Nai xác định mức hỗ trợ 10,319 triệu đồng/ha chi phí mất việc làm cho người lao động thuộc Tổng công ty Cao su Việt Nam là không có cơ sở, không phù hợp.
Tổng chí phí UBND tỉnh Đồng Nai đã hỗ trợ theo phương án bồi thường cho 2.080,78 ha tổng diện tích vườn cây thu hồi là 21,471 tỷ đồng.
Do đó, Kiểm toán Nhà nước đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai nghiên cứu, giải quyết các kiến nghị của cơ quan Kiểm toán Nhà nước đối với khoản chênh lệch giá trị đền bù, hỗ trợ khi thu hồi đất trồng cây cao su của Tổng công ty Cao su Việt Nam.
Kiểm toán đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra, rà soát, trình UBND tỉnh Đồng Nai quyết định điều chỉnh lại những nội dung đền bù, hỗ trợ chưa đúng quy định.
Trên cơ sở đó, Kiểm toán cho rằng, cần tính toán lại toàn bộ giá trị bồi thường và hỗ trợ khi thu hồi đất của Tổng công ty Cao su Việt Nam, thu hồi số chênh lệch đã thanh toán thừa (nếu có) nộp trả về ngân sách Nhà nước.
Lãnh đạo Đồng Nai: “Tỉnh có tự thắt cổ mình đâu”
Trước các kiến nghị Kiểm toán Nhà nước, Ủy ban Kinh tế Quốc hội đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai tiếp tục giải trình rõ và đề xuất giải pháp cụ thể để tháo gỡ các vướng mắc còn tồn tại hiện nay.
Tỉnh cần nghiên cứu, giải quyết các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước về việc tổ chức thẩm định lại giá đất cụ thể để đền bù khi thu hồi đất, chỉ đạo rà soát, khắc phục các tồn tại, bất cập trong việc phê duyệt lại giá đất cụ thể dẫn đến tình trạng giá đền bù chưa bảo đảm cơ sở pháp lý.
Trước đó, đầu tháng 10 khi họp với Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, trần tình về việc Kiểm toán Nhà nước vào kiểm tra, cho rằng tỉnh làm không đúng, Chủ tịch tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng cho biết, chính sách giải phóng mặt bằng Sân bay Long Thành được Quốc hội thông qua, tỉnh không thể tự làm.
Ông Dũng thông tin, Đồng Nai đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng hơn 95% diện tích, người dân có đất bị thu hồi cơ bản đồng thuận chủ trương thu hồi đất, chưa xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người, phức tạp.
“Khi đang áp dụng các chính sách thì Kiểm toán Nhà nước vào kiểm tra, cho rằng tỉnh làm không đúng. Mà chính sách này là của Quốc hội đã thông qua. Tỉnh có tự làm, tự thắt cổ mình đâu?”, Chủ tịch tỉnh Đồng Nai nói và cho biết, điều này khiến cán bộ khựng lại hết và làm chậm tiến độ.
Lãnh đạo Đồng Nai cũng dẫn câu chuyện tính giá đền bù đất cho dân, tỉnh vận dụng chính sách có lợi cho dân và đã xin ý kiến Bộ Tài nguyên và Môi trường.
“Tỉnh đã khảo sát thực tế để áp giá đất sát thị trường nhưng kiểm toán lại lấy giá hợp đồng mua bán ở đơn vị thuế để tính. Trong khi hợp đồng ở đơn vị thuế thường hạ rất thấp so với giá trị thực mua bán. Từ đó kiểm toán cho rằng đền bù chưa đúng nên rất khó cho tỉnh”, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai nói.
Từ vướng mắc này, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai kiến nghị Quốc hội có ý kiến để gỡ khó cho địa phương về vấn đề này.