Có thể thấy, những dấu hiệu cầu giảm trên thế giới đã ít nhiều phản ánh vào ngành sản xuất của Việt Nam.
Đơn hàng giảm, sản lượng giảm
Ngày 01/12/2022, S&P Global đã công bố báo cáo Chỉ số Nhà Quản trị Mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 11/2022.
Trong báo cáo nói trên, có 3 điểm nhấn đáng chú ý. Thứ nhất là sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới và việc làm giảm trở lại. Thứ hai là đồng tiền giảm giá khiến chi phí đầu vào tăng lên. Cuối cùng là giá bán hàng giảm trong bối cảnh nhu cầu giảm.
S&P Global nhận định, trong tháng 11, các điều kiện kinh tế thế giới xấu đi đã khiến ngành sản xuất Việt Nam suy giảm. Sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới, việc làm và hoạt động mua hàng đồng loạt giảm, song song với việc niềm tin kinh doanh cũng giảm mạnh.
Bên cạnh đó, đồng tiền giảm giá đã tác động đến các nhà sản xuất, khiến chi phí đầu vào tăng lên. Ngược lại, giá cả đầu ra đã giảm lần đầu tiên kể từ tháng 8/2020.
PMI ngành sản xuất Việt Nam giảm xuống dưới ngưỡng trung tính 50 điểm trong tháng 11, chấm dứt thời kỳ tăng trong suốt 13 tháng. Với mức 47,4 điểm so với 50,6 điểm của tháng 10, chỉ số PMI tháng 11 cho thấy các điều kiện kinh doanh đã suy giảm mạnh trong tháng.
Số lượng đơn đặt hàng mới giảm lần đầu tiên trong 14 tháng vào giữa quý cuối của năm, cho thấy nhu cầu trên thị trường quốc tế đang yếu đi.
Số đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã giảm nhanh hơn so với tổng số đơn đặt hàng mới. Kết quả khảo sát của S&P Global cho thấy, xuất khẩu giảm có liên quan đến ảnh hưởng của biến động tỷ giá bất lợi lên giá cả, và xung đột ở Ukraina.
Trong bối cảnh số lượng đơn đặt hàng mới giảm, các nhà sản xuất Việt Nam đã giảm sản lượng. Đây là lần giảm đầu tiên kể từ tháng 3. Tốc độ giảm mạnh và nhanh nhất kể từ tháng 9/2021. Các công ty sản xuất hàng hóa tiêu dùng và hàng hóa trung gian đều giảm sản lượng, trong khi các công ty sản xuất hàng hóa đầu tư cơ bản cũng có sản lượng tiếp tục giảm.
Niềm tin kinh doanh giảm mạnh
Trong tháng 11, việc làm và hoạt động mua hàng đã tiếp tục giảm. Đây là lần đầu tiên trong 8 tháng, việc làm được ghi nhận giảm. Có thể thấy, số lượng nhân viên giảm cũng phản ánh nỗ lực cắt giảm chi phí ở một số công ty.
Hoạt động mua hàng hóa đầu vào giảm đã chấm dứt thời kỳ tăng kéo dài 13 tháng và khiến tồn kho hàng mua giảm lần thứ hai liên tiếp. Hàng tồn kho sau sản xuất cũng giảm.
Dẫn báo cáo của S&P Global, VnEconomy cho biết, nhu cầu hàng hóa đầu vào giảm giúp một số nhà cung cấp tăng tốc độ giao hàng trong tháng 11. Tuy nhiên, tình trạng này bị lấn át bởi tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu và nhiên liệu. Từ đó, thời gian giao hàng bị kéo dài thêm lần đầu tiên trong 4 tháng.
Mặc dù chi phí đầu vào tăng với tương đối chậm trong kỳ khảo sát này, tốc độ tăng đã nhanh hơn so với mức trung bình trong 4 tháng. Theo các thành viên nhóm khảo sát, đồng tiền giảm giá so với USD là nhân tố chính dẫn đến tăng giá đầu vào.
Trong khi chi phí đầu vào tăng nhanh hơn, áp lực lạm phát vẫn ở mức nhẹ, giúp các nhà sản xuất có thể giảm giá để kích thích nhu cầu. Giá bán hàng đã giảm lần đầu tiên kể từ tháng 8/2020.
Do số lượng đơn đặt hàng mới giảm và những lo ngại về nhu cầu trên thị trường quốc tế, niềm tin kinh doanh đã giảm mạnh. Tâm lý kinh doanh giảm xuống mức thấp nhất trong 14 tháng. Một số công ty vẫn lạc quan về triển vọng sản lượng trong 12 tháng tới, với hy vọng nhu cầu sẽ phục hồi trong năm 2023.
Bức tranh u ám
Nói về kết quả khảo sát, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, cho biết trong báo cáo PMI tháng trước, đã có những dấu hiệu cầu giảm trên thế giới phản ánh vào ngành sản xuất của Việt Nam.
“Bức tranh đã tối hơn đáng kể trong tháng 11 khi số lượng đơn đặt hàng mới, xuất khẩu, sản lượng, việc làm và hoạt động mua hàng đều giảm. Với niềm tin kinh doanh cũng bị giảm, ngành sản xuất có vẻ như có một kết thúc khó khăn cho năm 2022”, ông Harker nhận định.
Việc đồng Việt Nam giảm giá so với USD thời gian qua đã làm tăng chi phí đầu vào và góp phần làm giảm số lượng đơn đặt hàng mới. Dù vậy, mức tăng chi phí vẫn tương đối nhẹ nên các công ty vẫn có thể giảm giá bán hàng để kích cầu.
S&P Global đã khảo sát các nhà quản trị mua hàng trong một nhóm gồm khoảng 400 nhà sản xuất để cho ra báo cáo PMI Ngành Sản xuất Việt Nam. Các nhóm khảo sát được phân chia theo lĩnh vực và quy mô lao động của công ty, dựa trên đóng góp vào GDP.
Các chỉ số có giá trị từ 0 đến 100. Kết quả trên 50 thể hiện một mức tăng tổng thể so với tháng trước. Ngược lại, chỉ số dưới 50 thể hiện một mức giảm tổng thể. Các chỉ số sau đó được điều chỉnh theo mùa.