Mặc dù vậy, nhưng đặt trong bối cảnh chung các thị trường khác, thì khối lượng này cũng không quá lớn.
Kỷ lục xuất khẩu thép Việt Nam gọi tên Thổ Nhĩ Kỳ
Theo số liệu của Tổng Cục Hải quan, xuất khẩu thép sang Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng mạnh trong 2 tháng đầu năm. Trong tháng 1, lượng thép xuất khẩu sang quốc gia này đạt 63.605 tấn, gấp 63 lần so với cả năm 2022. Trong tháng 2, lượng xuất khẩu giảm xuống 40.729 tấn, nhưng vẫn gấp 40 lần so với cả năm 2022.
Tổng cộng, trong 2 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu tổng cộng 104.335 tấn thép từ Thổ Nhĩ Kỳ, chiếm 7,3% trong tổng số thị trường tiêu thụ thép của Việt Nam. Tỷ trọng này thậm chí còn cao hơn cả Mỹ (6,7%).
Bà Trang Thị Thu Hà, Chánh văn phòng Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) đã giải thích với Doanh nghiệp và Kinh doanh rằng, mặc dù lượng xuất khẩu thép sang Thổ Nhĩ Kỳ tăng mạnh nhưng trong bối cảnh chung các thị trường, khối lượng này cũng không quá lớn so với những thị trường khác như Italy (190.640 tấn) hay Campuchia (203.647 tấn).
“Cả năm ngoái lượng xuất khẩu thép sang thị trường này chỉ hơn 1.000 tấn nhưng năm nay lại tăng xuất khẩu được hơn chục nghìn tấn trong 2 tháng đầu năm nên xét tương đối tăng mạnh nhưng con số tuyệt đối thì lại không quá nhiều so với các thị trường khác”, - bà Hà nói.
Bà Hà cũng cho biết, việc tỷ trọng thép xuất khẩu sang Thổ Nhĩ Kỳ vượt Mỹ một phần là do hoạt động bán hàng tại các thị trường truyền thống giảm.
Trong khi đó, việc xuất khẩu sang Mỹ và EU đều gặp khó khăn. Lượng thép xuất khẩu sang Mỹ trong 2 tháng đầu năm giảm sâu 48% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 91.152 tấn. Kim ngạch xuất khẩu giảm 72% xuống 72 triệu USD. Trong khi đó, EU đang đẩy mạnh phòng vệ thương mại, và có thể sẽ đưa Việt Nam vào diện nhập khẩu thép theo hạn ngạch trong tương lai.
Về cơ cấu thị trường xuất khẩu sản phẩm thép Việt Nam, VSA nhận định rằng việc phát triển đa dạng xuất khẩu sản phẩm là một mặt, nhưng cơ cấu thị trường xuất khẩu sản phẩm thép Việt Nam cũng đang thay đổi. Điều này cho thấy sự linh hoạt thích ứng của các doanh nghiệp thép Việt Nam.
Có phải do động đất?
Hai trận động đất kép 7,7 độ và 7,6 độ đã xảy ra trong tháng 2 vừa qua, làm rung chuyển 10 tỉnh phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 6/2 và cướp đi mạng sống của hơn 43,5 nghìn người tại nước này. Hậu quả của động đất gây phá hủy 164 nghìn tòa nhà và 520 nghìn căn hộ.
Một số ý kiến cho rằng lượng thép xuất khẩu sang Thổ Nhĩ Kỳ tăng mạnh do nước này cần lượng thép lớn để tái thiết cơ sở hạ tầng sau hai trận động đất. Tuy nhiên, động đất xảy ra từ đầu tháng 2 trong khi hoạt động xuất khẩu thép đã tăng từ tháng 1, nên không thể kết luận rằng động đất là nguyên nhân chính khiến lượng thép xuất khẩu sang Thổ Nhĩ Kỳ tăng mạnh.
Bà Hà đặt vấn đề, trong bối cảnh khó khăn hiện tại, các doanh nghiệp đang tìm kiếm các thị trường xuất khẩu mới thay vì quá tập trung vào các thị trường truyền thống trước đây.
Tuy nhiên, để đánh giá Thổ Nhĩ Kỳ có phải là điểm sáng trong năm 2023 hay không, và liệu rằng việc xây dựng lại nhà cửa, cơ sở hạ tầng sau động đất có khiến nhu cầu nhập khẩu thép Việt Nam của nước này tăng mạnh hay không, thì cũng cần ít nhất 1-2 quý nữa mới có thể đánh giá được.
“Chưa kể, bản thân Thổ Nhĩ Kỳ cũng là nhà sản xuất thép lớn trên thế giới và thị phần của Việt Nam cũng quá nhỏ”, - bà Hà nhận định.
Hải quan Thổ Nhĩ Kỳ ghi nhận, trong tháng 1, Nga và Trung Quốc là hai nguồn cung thép nhập khẩu lớn cho nước này, chiếm lần lượt là 15% và 11%. Trong khi đó, thị phần của Việt Nam chỉ khoảng 0,003%. Năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ đã chi 28,4 tỷ USD cho nhập khẩu thép, tăng 3% so với năm 2021 nhưng tăng gần gấp đôi so với giai đoạn 2020 - 2021.
Bình luận về vấn đề này bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Phân tích CTCP Chứng khoán VNDirect đánh giá:
“Đặt trong bối cảnh chung ngành thép, tầm ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ rất ít. Trong khi đó, theo một số dự báo tổng nhu cầu thép của các thị trường chính của Việt Nam như EU có thể giảm 5%. Do đó, ngay cả khi chúng ta có điểm sáng tại Thổ Nhĩ Kỳ nhưng trong bức tranh tổng thể thì tác động của việc tăng trưởng của thị trường này cũng không quá lớn”.
Tuy nhiên, bà Hiền cho rằng, những khó khăn nhất của ngành thép đã qua và hàng tồn kho giá cao của các doanh nghiệp thép giảm mạnh vào cuối quý IV.
Vấn đề là, để xác định ngành thép khi nào phục hồi thì còn phụ thuộc vào nhiều biến số, bao gồm diễn biến thị trường bất động, tốc độ giải ngân đầu tư công hay nhu cầu ở các thị trường xuất khẩu.