Mặc dù mục tiêu chính của diễn đàn này là thảo luận về các vấn đề kinh tế, nhưng lần này cũng không thiếu các đánh giá về tình hình chính trị ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, nhà phân tích Piotr Tsvetov của Sputnik cho biết trong bài viết của mình.
Mỹ tiếp tục tăng cường hiện diện quân sự
Ý kiến chung là bày tỏ lo ngại về cuộc đối đầu đang diễn ra ở Tây Thái Bình Dương. Mặc dù không phải tất cả các diễn giả đều nêu tên các quốc gia đang tranh chấp với nhau, nhưng rõ ràng đây là cuộc xung đột giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Các đại diện của Trung Quốc tại Diễn đàn châu Á Bác Ngao đưa ra những cáo buộc chống Mỹ với tư cách là quốc gia triển khai lực lượng vũ trang với quy mô ngày càng tăng ở Biển Đông. Theo các chuyên gia Trung Quốc, trong năm 2022 vừa qua, máy bay quân sự Mỹ đã thực hiện hơn 1.000 chuyến bay do thám trên Biển Đông, 8 lần nhóm tác chiến tàu sân bay của Hải quân Mỹ tiến vào Biển Đông, 12 lần tàu ngầm hạt nhân Mỹ đi qua vùng Biển Đông. Kết quả là, như giám đốc Viện Nghiên cứu Biển Đông của Trung Quốc Wu Shicun đã nói, “mùi thuốc súng ở Biển Đông ngày càng nồng nặc hơn”.
Không chỉ các chuyên gia Trung Quốc chỉ ra sự nguy hiểm của tình hình đã phát triển ở khu vực này trên thế giới. Giáo sư Đại học Johns Hopkins kiêm chuyên gia về Trung Quốc David Lampton cho rằng khối lượng vật liệu quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc và Hoa Kỳ trong khu vực có thể dẫn đến sự cố. Theo ông, tình hình hiện nay rất khó quản lý.
Đúng vậy, chuyên gia Mỹ không giải thích lý do tại sao các quân nhân Hoa Kỳ coi việc rời khỏi bờ biển quê hương của họ và nhận vai trò hiến binh Biển Đông là hợp pháp.
Từ bỏ kiểu tư duy khối
Nhiều diễn giả tại Diễn đàn Bác Ngao cho rằng có thể và cần phải thoát khỏi tình trạng nguy hiểm này bằng cách từ bỏ kiểu tư duy khối thời Chiến tranh Lạnh.
Theo Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, điều này chủ yếu áp dụng cho các nhà lãnh đạo của Trung Quốc và Hoa Kỳ. Lãnh đạo Singapore cho rằng chính hai cường quốc này phải chịu gánh nặng trách nhiệm lớn nhất đối với tình hình trong khu vực. “Chúng tôi hy vọng rằng Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ ổn định quan hệ của họ, thiết lập bầu không khí tin cậy, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác trong các lĩnh vực cùng quan tâm,” ông Lý Hiển Long nói tại Diễn đàn Bác Ngao.
Các đại diện của Trung Quốc tại diễn đàn đã tích cực thúc đẩy nền tảng hòa bình của họ. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với các quốc gia Đông Nam Á để chống lại sự đối đầu theo kiểu Chiến tranh Lạnh. Phát biểu tại diễn đàn, người đứng đầu chính phủ Trung Quốc Lý Cường lưu ý rằng đất nước của ông ủng hộ giải quyết xung đột bằng các biện pháp hòa bình. Đồng thời, Bắc Kinh cho rằng các nước cần nỗ lực chung để duy trì ổn định và hòa bình.
Không thể không chú ý đến những đánh giá được thể hiện tại Diễn đàn Bác Ngao của các nhà lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á về cái gọi là nguy cơ đe dọa của Trung Quốc. Giới cầm quyền Hoa Kỳ, Nhật Bản và các nước NATO đề cập đến điều này khi họ đang cố gắng tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đông. Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết Malaysia không coi Trung Quốc là mối đe dọa đối với mình. Còn ông Lý Hiển Long thì kêu gọi các nước khác chấp nhận thực tế rằng Trung Quốc đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế và chính trị toàn cầu, chứ không phải chống lại điều đó.
Có thể coi phát biểu của Chủ tịch Hội đồng quản trị Diễn đàn châu Á Bác Ngao, nguyên Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon là tinh hoa của cách tiếp cận hợp lý đối với cuộc thảo luận về tình hình chính trị căng thẳng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Ông Ban Ki-moon nói như sau:
"Chúng ta đừng lãng phí thời gian hạn chế và quý báu của chúng ta vào sự cạnh tranh địa chính trị, đối đầu ý thức hệ và sự phân mảnh địa kinh tế, mà hãy đoàn kết lại để giải quyết các vấn đề chung và dài hạn của chúng ta."
Thật vậy, có nhiều vấn đề khác trong khu vực không cần đối đầu quân sự, tốt hơn hết là cùng nhau giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, chứ không phải từ quan điểm bạo lực.