Kỳ án Vi Văn Phượng giết mẹ, vì sao phải điều tra lại?

VKS cho rằng, động cơ gây án mà toà sơ thẩm đã nêu là chưa rõ ràng, bởi Phượng được người nhà, hàng xóm nhận định là người hiếu thảo, chăm lo gia đình, sống hòa thuận với mẹ.

Ngày 23/5, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã mở phiên phúc thẩm xét xử bị cáo Vi Văn Phượng (sinh năm 1968, ở Lục Nam, Bắc Giang) về tội "Giết người".

Đây là lần thứ 4 ông Phượng hầu tòa, sau 3 lần bị tuyên án tử hình vì cáo buộc giết mẹ đẻ là bà Nguyễn Thị Vui (sinh năm 1926). Phiên toà được mở theo đơn kêu oan của bị cáo.

Trước đó, ngày 19/8/2019, TAND tỉnh Bắc Giang đã tuyên phạt bị cáo Vi Văn Phượng án tử hình về tội Giết người.

Theo cáo buộc trước đó, bà Vui bị mù lòa và sống chung với gia đình Vi Văn Phượng. Năm 2009, bị cáo và vợ vay 1,5 chỉ vàng của bà Vui để cho con trai đi xuất khẩu lao động. Đến tháng 8/2011, do con về nước trước thời hạn, Vi Văn Phượng chưa trả nợ được cho mẹ là bà Vui.

Năm 2011, Phượng tiếp tục vay tiền của một số người thân quen và Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Lục Nam để cho vợ là chị Nguyễn Thị Mai đi xuất khẩu lao động.

Khi đó, cả 4 người con lớn của bị cáo Phượng đều đi làm ăn và đi học xa nên ở nhà chỉ còn bị cáo, người mẹ mù lòa cùng đứa con trai út. Từ tháng 7/2012, bà Vui đã nhiều lần đòi con trai trả nợ nhưng Phượng chưa trả được.

Tháng 9/2012, bà Vui biết con dâu gửi tiền về để trả nợ nên nhiều lần đòi tiền con trai. Nhà chức trách cáo buộc, bị cáo Phượng bức xúc vì tiền vợ gửi về còn chưa đủ trả nợ người khác, trong khi mẹ liên tục đòi 1,5 chỉ vàng.

Do hoàn cảnh kinh tế khó khăn, lại phải chăm sóc mẹ đẻ bị mù lòa nhiều năm và bị bà Vui đòi nợ nên bị cáo Phượng nảy sinh ý định giết mẹ.

Khoảng 11h ngày 5/10/2012, sau khi ăn cơm tại nhà người quen, bị cáo Phượng về nhà. Thấy bà Vui nằm trên giường, bị cáo lấy dao quắm để ở góc phòng, chém nhiều nhát vào cổ, vai bà Vui, khiến bà tử vong.

Ông Lăng Đức Mạnh, một nhân chứng quan trọng của vụ án khi ở cùng bị cáo hầu như toàn bộ thời gian trước khi vụ án xảy ra, lại có các lời khai thiếu đồng nhất tại các phiên xét xử bị cáo Vi Văn Phượng.

Theo đó, trong các phiên xử trước đây, ông Mạnh cho biết khi đi làm cùng bị cáo vào sáng 5/10/2012, Phượng chỉ mặc một áo màu xanh bộ đội, bên trong không rõ có mặc áo hay không. Tuy nhiên, nhân chứng này sau đó lại khai là thấy ông Phượng mặc 2 áo, áo trong màu trắng đục.

Tại phiên tòa hôm nay, ông Mạnh cho biết bản thân thấy Phượng mặc 2 áo, áo ngoài màu xanh, áo bên trong màu "cháo lòng".

HĐXX sau đó chất vấn về chiếc áo màu trắng dính máu, được vắt trên thang tại hiện trường. Thẩm phán nhiều lần cho bị cáo, nhân chứng được xem ảnh chiếc áo trong hồ sơ nhằm xác nhận đó chính xác là tang vật mà cơ quan điều tra thu giữ.

Sau khi xem xong, bị cáo Phượng phủ nhận một chiếc áo trong hồ sơ là của mình. Một nhân chứng khác cũng nói tương tự, cho biết chiếc áo được đưa đi giám định trong hồ sơ không giống với áo mà người này nhìn thấy tại hiện trường.

HĐXX đặt câu hỏi với một nhân chứng khác là ông Vi Văn Thắng, người đầu tiên đến hiện trường, về thời điểm ông được báo về vụ án.

Khoảng 5 phút sau, ông Thắng có mặt tại nhà của Phượng.

Khi đó, ông thấy bị cáo đang đứng ở hiên nhà với thái độ bình tĩnh, tay cầm điện thoại, mặc áo màu xanh. Tuy nhiên, nhân chứng không thấy vết máu ở bất kỳ phần cơ thể nào trên người Phượng cũng như quần của bị cáo.

Từ đó, ông Thắng nhận định, cái chết của bà Vui rất có thể đã xảy ra từ trước đó khá lâu.

Tại phiên xét xử, vợ của bị cáo cũng được triệu tập đến phiên tòa và được yêu cầu lên bục khai báo. Trước tòa, vợ bị cáo Phượng đã kể lại về món vay 1,5 chỉ vàng.

Đồng thời, người vợ cũng khẳng định, chồng mình trong mắt người nhà, hàng xóm là người hiếu thảo, chăm lo gia đình, đặc biệt mối quan hệ giữa Phượng và bà Vui rất tốt, hòa thuận.

Bảo vệ quyền lợi cho bị cáo, luật sư mời một bác sĩ có khoảng 40 năm công tác trong lĩnh vực pháp y để phân tích về cơ chế đông máu, biến đổi màu máu từ khi máu chảy ra khỏi cơ thể. Đây là một trong những bằng chứng ngoại phạm của bị cáo Vi Văn Phượng.

Được HĐXX chấp nhận cho trình bày, bác sĩ này cho biết không có tài liệu nào khẳng định việc máu biến đổi sang màu thâm đen sẽ diễn ra trong bao lâu, vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, trong điều kiện bình thường thì máu sẽ thâm đen sau khoảng 30 phút đến 1 giờ đồng hồ.

Trước khi kết thúc phần xét hỏi, luật sư xác nhận lại với Phượng về hành trình của bị cáo trước khi về nhà. Theo đó, Phượng cho biết trên đường về có đi qua một trường học, gặp nhiều học sinh đang tan trường. Đi qua cổng trường, bị cáo dừng ở quán tạp hóa mua mì tôm. Khi về đến nhà, bị cáo đã thấy mẹ tử vong.

Đáp lại câu hỏi này, bị khẳng định "thà bị tử hình chứ không thừa nhận giết mẹ".

Tháng 4/2013, TAND tỉnh Bắc Giang mở phiên xử sơ thẩm, tuyên tử hình bị cáo Vi Văn Phượng vì tội "Giết người". Bốn ngày sau, Phượng kháng cáo kêu oan. Tòa cấp phúc thẩm sau đó bác kháng cáo kêu oan của bị cáo, tuyên y án sơ thẩm.

Viện trưởng VKSND Tối cao sau đó đã kháng nghị bản án hình sự phúc thẩm ngày 28/8/2013 của TAND Tối cao tại Hà Nội, đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy bản án hình sự phúc thẩm và sơ thẩm.

Ngày 7/11/2016, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao tổ chức phiên xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tuyên hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm để điều tra lại.

VKSND Tối cao nhận định, động cơ giết mẹ của bị cáo chưa thuyết phục vì bị cáo được hàng xóm, bạn bè đánh giá là sống tình cảm, có hiếu với mẹ. Dù bà Vui mù lòa nhiều năm, nhưng con trai vẫn chăm sóc, không ngược đãi. Việc vay vàng bị cáo đã trả cho mẹ trước ngày bà Vui chết. Cần làm rõ hơn động cơ, mục đích gây án của bị cáo...

Tại phiên xử ngày 19/8/2019, bị cáo Vi Văn Phượng một lần nữa không thừa nhận hành vi giết mẹ. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng, động cơ gây án của bị cáo là do nợ nần nên tuyên án tử hình đối với Vi Văn Phượng.

Hôm nay, tại phiên xử phúc thẩm, đại diện VKS nhận định, chưa có đủ căn cứ buộc tội bị cáo Vi Văn Phượng có hành vi giết mẹ đẻ.

Cơ quan tố tụng nhận định, tòa sơ thẩm cáo buộc ông Phượng giết mẹ với 2 chứng cứ là chiếc áo trắng dính máu với con dao quắm là hung khí. Tuy nhiên, nhiều nhân chứng đã khai rằng ông Phượng không mặc chiếc áo đó vào hôm xảy ra vụ án.

Về con dao quắm tang vật, nếu hung thủ dùng công cụ này chém bà Vui khi nạn nhân đang nằm trên giường sẽ để lại dấu vết trên giường, chiếu. Tuy nhiên, hồ sơ vụ án lại không thể hiện vấn đề này. Các nhân chứng cũng cho rằng, không thấy vết máu trên người bị cáo khi tới hiện trường.

Đại diện VKS dẫn chứng thêm, tòa sơ thẩm xác định động cơ phạm tội của bị cáo là do mâu thuẫn liên quan vay mượn 1,5 chỉ vàng và "cuộc sống khó khăn mẹ lại không thông cảm".

Thế nhưng, thời điểm vụ việc xảy ra, kinh tế gia đình ông Phượng đã ổn định, vợ vừa gửi 50 triệu đồng từ nước ngoài về. Anh trai và hàng xóm cũng nói ông Phượng "là con có hiếu", chăm sóc mẹ nhiều năm nên động cơ gây án này chưa rõ.

Ngoài ra, còn có mâu thuẫn về thời gian nạn nhân tử vong, cần làm rõ. Bị cáo từng khai giết mẹ vào 9h sáng rồi lại đi làm cùng mọi người. Tuy nhiên, lời khai này bị các nhân chứng bác bỏ. Theo nhân chứng, họ làm cùng ông Phượng cả buổi sáng rồi ăn trưa với nhau, bị cáo chỉ ra về sau 11h trưa.

Đại diện VKS cho biết, bị cáo Phượng có nhiều lời khai không nhất quán, lúc nhận tội, lúc không. Do đó, VKS đề nghị HĐXX tuyên hủy bản án sơ thẩm quy kết Vi Văn Phượng giết mẹ mù lòa để điều tra lại.