Việt Nam ngược thế giới: Ngân hàng Nhà nước tính toán gì khi hạ lãi suất?

Lãnh đạo các ngân hàng của Việt Nam đánh giá, động thái giảm lãi suất điều hành của NHNN mới đây là quyết định phù hợp và kịp thời để hỗ trợ cho khách hàng và cả các ngân hàng thương mại.

Chiều ngày 25/5, Ngân hàng Nhà nước lý giải về quyết định giảm lãi suất.

Theo Ngân hàng Nhà nước, việc tiếp tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành là “giải pháp linh hoạt, phù hợp” với điều kiện thị trường hiện nay để hỗ trợ quá trình phục hồi tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Quốc hội và Chính phủ, qua đó tiếp tục định hướng giảm mặt bằng lãi suất cho vay của thị trường, góp phần tháo gỡ khó khăn cho người vay vốn ngân hàng.

Ngân hàng Nhà nước cũng nhấn mạnh, việc điều chỉnh giảm trần lãi suất tiền gửi bằng VND các kỳ hạn từ 1 đến dưới 6 tháng cũng hỗ trợ các tổ chức tín dụng giảm chi phí đầu vào, từ đó có điều kiện thuận lợi giảm lãi suất cho vay, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Ngân hàng Nhà nước đánh giá, thị trường tiền tệ ổn định, thanh khoản hệ thống tổ chức tín dụng dồi dào và có dư thừa, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của nền kinh tế, thị trường ngoại tệ ổn định, thanh khoản thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Ngân hàng Nhà nước triển khai linh hoạt, đồng bộ nhiều biện pháp và công cụ chính sách tiền tệ để đảm bảo đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế.

Đáng chú ý, trong bối cảnh lạm phát mặc dù tăng nhưng có xu hướng chậm lại, tăng trưởng kinh tế còn nhiều khó khăn, để giảm lãi suất cho vay và thực hiện các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh giảm ba lần các mức lãi suất điều hành với tổng mức giảm 0,5-1,5%/năm.

Cùng với đó, trong tháng 5/2023, thực hiện chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng đã và đang có các biện pháp giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế phục hồi sản xuất kinh doanh.

Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước cho biết tiếp tục theo dõi sát diễn biến trong nước, quốc tế, dự báo lạm phát và lãi suất thị trường để điều hành lãi suất phù hợp; tiếp tục có giải pháp khuyến khích các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.

Phân tích thêm về quyết định điều chỉnh giảm lãi suất điều hành, NHNN cho biết, kinh tế toàn cầu phục hồi thiếu chắc chắn, lạm phát giảm chậm và đã qua đỉnh, rủi ro hệ thống ngân hàng phát sinh tại một số quốc gia lớn và nguy cơ suy thoái kinh tế khiến nhiều nân hàng trung ương điều chỉnh chậm lại đà tăng lãi suất.

Các tổ chức quốc tế hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2023: IMF (01/2023): 2,9%; WB (01/2023): 1,7%, trong khi dự báo lạm phát toàn cầu năm 2023 được điều chỉnh tăng: IMF (01/2023): 6,6% (trước đó dự báo 6,5%) và 4,3% năm 2024 (trước đó là 4,1%).

Đáng chú ý, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) phát tín hiệu có thể dừng tăng lãi suất sau lần điều chỉnh tăng ngày 2/5/2023. Trong nước, 4 tháng đầu năm 2023, một số chỉ số đại diện cho tăng trưởng kinh tế tăng thấp hơn cùng kỳ. Ví dụ như, GDP quý I/2023 tăng 3,32% là mức tăng thấp nhất của quý I trong vòng 10 năm trở lại đây (trừ quý I/2020 là thời điểm bắt đầu bùng phát dịch Covid-19). Chỉ số PMI giảm liên tiếp từ mức 51,2 trong tháng 2 xuống còn 47,7 trong tháng 3 và 46,7 trong tháng 4).

Một số tổ chức dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 là 5,8-6,8%, cụ thể như WB (1/2023): 6,3%; HSBC (2/2023): 5,8%; Ngân hàng UOB (01/2023): 6,6%; dự thảo báo cáo AREO của AMRO (2/2023): 6,8%.

Dù vậy, theo nhà điều hành, lạm phát của Việt Nam có dấu hiệu qua đỉnh, tăng chậm lại trong 4 tháng đầu năm 2023 do tổng cầu yếu và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Đồng thời, giá xăng dầu, nguyên vật liệu trong nước giảm theo xu hướng giá thế giới (bình quân 4 tháng năm 2023, xăng dầu trong nước giảm 12,22% so với cùng kỳ 2022, làm CPI chung giảm 0,44%). So với cùng kỳ, lạm phát giảm từ mức 4,89% trong tháng 1 xuống 2,81% trong tháng 4, bình quân 4 tháng đầu năm 2023 là 3,84%; lạm phát cơ bản giảm từ 5,21% tháng 1 xuống 4,56% tháng 4, bình quân 4 tháng đầu năm 2023 là 4,9%.

Các tổ chức quốc tế dự báo lạm phát bình quân năm 2023 khoảng 3-5,5% như IMF (4/2023): 5,0%; WB (3/2023): 4,5%; HSBC (4/2023): 4%; ADB (4/2023): 4,5%; Standard Chartered (2/2023): 5,5%; dự thảo báo cáo AREO của AMRO (2/2023): 3,0%.

Cùng với đó, thị trường tiền tệ ổn định, thanh khoản hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) dồi dào và có dư thừa, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của nền kinh tế. Thị trường ngoại tệ ổn định, thanh khoản thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ. Đến thời điểm hiện tại, về cơ bản mặt bằng lãi suất đã ổn định, lãi suất phát sinh mới có xu hướng giảm dần trong tháng đầu năm 2023.

Lãi suất tiền gửi bình quân phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức khoảng 6,3%/năm, giảm 0,18%/năm so với cuối năm 2022. Lãi suất cho vay bình quân VND phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức khoảng 9,3%/năm giảm 0,65%/năm so với cuối năm 2022.

Ông Lê Quang Vinh, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cho biết, thời gian qua Vietcombank luôn theo sát các chỉ đạo điều hành về chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

“Chúng tôi thấy đây là một quyết định đúng đắn, cũng đúng thời điểm”, ông Vinh nói.

Từ đầu năm đến nay, Vietcombank đã 2 lần giảm lãi suất rất lớn, một là từ 1/1 – 30/4 Vietcombank giảm đồng loạt 0,5% trên số lượng khách hàng được giảm lãi suất là 130.000 khách hàng, với số tiền lãi suất được giảm tương đương 800.000 tỷ đồng. Ngay sau khi đợt 1 kết thúc, Vietcombank đã triển khai tiếp đợt 2, từ 1/5 – 31/7 với số lượng khách hàng được giảm lãi suất khoảng 110.000 khách hàng, quy mô dư nợ được hạ lãi suất là khoảng 700.000 tỷ.

Trong khi đó, ông Phạm Như Ánh, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) thì cho rằng đây là thời điểm thích hợp giúp các ngân hàng hạ lãi suất huy động và từ đó tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay.

Với thị trường hiện đang hấp thu vốn rất yếu và kinh tế rất khó khăn như hiện nay thì việc giảm lãi suất điều hành giảm được rất nhiều khó khăn cho khách hành và cả các ngân hàng trong thời gian tới.

Cùng với việc giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước, theo ông Phạm Như Ánh ngân hàng MB cũng đã liên tục đưa ra các gói lãi suất ưu đãi cho khách hàng, giảm lãi suất cho nhóm khách hàng khó khăn, khách hàng ưu tiên.

Từ đầu năm đến nay MB đã tung ra 120.000 tỷ các gói tín dụng lãi suất thấp để phục vụ các nhu cầu của khách hàng và hỗ trợ khách hàng trong giai đoạn khó khăn. Trong thời gian vừa rồi MB cũng đã giảm lãi suất hỗ trợ cho khách hàng với số tiền lên tới 500 tỷ đồng cho nhóm khách hàng khó khăn, khách hàng ưu tiên theo yêu cầu của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước.

Theo Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Tiên phong (TPBank) Nguyễn Hưng, động thái giảm lãi suất điều hành của NHNN là khá phù hợp.

Quyết định của NHNN cũng gửi tín hiệu đến thị trường cho thấy nhà điều hành mong muốn lãi suất của thị trường hạ xuống.

Lãnh đạo nhiều ngân hàng đồng tình với quyết định của NHNN và nhấn mạnh, trong thời gian qua NHNN đã chỉ đạo kênh chính sách tiền tệ rất kinh hoạt, kịp thời, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại có thể hỗ trợ nhiều hơn cho khách hàng tốt hơn. Lãi suất thấp hơn, đương nhiên, doanh nghiệp và người dân sẽ dễ tiếp cận nguồn vốn hơn.