Các tín hiệu cho thấy tăng trưởng kinh tế có thể tích cực hơn nữa trong quý 2. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều lo âu trong bối cảnh khó khăn chung của thế giới và khu vực.
Kinh tế ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực
Sáng ngày 3/6, phát biểu tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương và Phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 5/2023, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu tháng 5 tiếp tục ghi nhận chuyển biến so với tháng 4 và cả quý 1/2023.
“Đây là tín hiệu cho thấy tăng trưởng kinh tế có thể tích cực hơn trong quý II”, - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.
Theo đó, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động phức tạp, ngay từ đầu năm, Chính phủ và Thủ tướng đã ban hành nhiều chính sách, giải pháp, chỉ đạo quyết liệt, kịp thời. Nhờ đó, các tổ chức quốc tế đều đánh giá tích cực về triển vọng kinh tế Việt Nam. Đặc biệt, Việt Nam đã lọt vào nhóm 10 thị trường logistics mới nổi của thế giới.
Trong tháng 5, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu đều chuyển biến so với tháng 4 và quý 1. Các tín hiệu cho thấy tăng trưởng kinh tế có thể tích cực hơn trong quý 2. Tuy nhiên, do những khó khăn, thách thức chung của thế giới, sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là về dòng tiền, thị trường và đơn hàng; nhiều dự án đầu tư, dự án bất động sản bị đình trệ, chậm triển khai,…
"Đây là thách thức lớn, cần tập trung hỗ trợ, tháo gỡ để củng cố, thúc đẩy các xu hướng chuyển biến tích cực của nền kinh tế, tạo điều kiện phấn đấu thực hiện các mục tiêu tăng trưởng và phát triển năm 2023", - người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.
Trong tháng 5, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch điện VIII, khơi thông nguồn lực đối với các dự án năng lượng điện tái tạo, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Thủ tướng cũng ban hành Công điện số 469/CĐ-TTg, số 470/CĐ-TTg, trong đó chỉ đạo thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thị trường bất động sản;
Thủ tướng còn ban hành Công điện số 436/CĐ-TTg về việc đôn đốc xử lý đề xuất, kiến nghị của địa phương, bộ, ngành; Công điện số 397/CĐ-TTg về việc chủ động ứng phó với nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; Chỉ thị số 15/CT-TTg chỉ đạo đẩy mạnh tiến độ công tác quy hoạch,…
Dù kết quả chung của 5 tháng đã được cải thiện nhưng trong thời gian tới, vẫn cần có các giải pháp chỉ đạo, điều hành quyết liệt, chủ động, phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ hơn.
Trong báo cáo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ, dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, sát sao của Chính phủ, tình hình kinh tế vĩ mô tiếp tục được giữ ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 5 tháng tăng 3,55% so với cùng kỳ, tiếp tục xu hướng giảm (4 tháng tăng 3,84%), kể cả khi đã điều chỉnh tăng giá điện 3% từ ngày 4/5/2023. Bên cạnh đó, lạm phát cũng chuyển biến tích cực.
Thị trường tiền tệ cơ bản ổn định; lãi suất cho vay giảm; ổn định tỉ giá phù hợp với diễn biến thị trường; bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng. Thu ngân sách nhà nước 5 tháng đạt 48% dự toán, trong đó thu nội địa đạt 48,4% dự toán.
Kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu, nhập khẩu tháng 5 ước tính lần lượt tăng 5,3%, 4,3% và 6,4% so với tháng trước (tháng 4 lần lượt giảm 7,7%, 7,3% và 8,1%). Tính chung 5 tháng xuất siêu ước đạt 9,8 tỷ USD (cùng kỳ năm 2022 là 0,24 tỷ USD).
FDI đăng ký tháng 5 đạt gần 2 tỷ USD, gấp 2,2 lần cùng kỳ năm ngoái. Luỹ kế 5 tháng đạt 10,86 tỷ USD, bằng 92,7% so với cùng kỳ năm 2022 (4 tháng chỉ bằng 82,1% so với cùng kỳ).
Các hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục chuyển biến tích cực. Sản xuất nông nghiệp ổn định; sản lượng nuôi trồng thủy sản 5 tháng tăng 2,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 5 ước tăng 2,2% so với tháng trước, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 2,9%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 5 ước tăng 11,5% so với cùng kỳ năm trước, tính chung 5 tháng tăng 12,6%. Đây là tốc độ tăng cao nhất so với cùng kỳ trong giai đoạn từ 2015 trở lại đây.
Các vấn đề tồn đọng, vướng mắc dần được tháo gỡ, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản đã có chuyển biến tích cực, giải ngân vốn đầu tư công được đẩy nhanh. Kết quả trên đã hỗ trợ tích cực, từng bước khơi thông dòng tiền cho doanh nghiệp, nâng cao khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế.
Khó khăn và giải pháp
Mặc cho những kết quả đã đạt được, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, những khó khăn, thách thức lớn của thế giới và khu vực sẽ tiếp tục có nhiều ảnh hưởng đến doanh nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất khẩu, thu hút đầu tư,... trong nước.
"Đây là vấn đề chung của các quốc gia, các nền kinh tế đang phải đối mặt, không thể có chuyển biến rõ rệt ngay trong"một sớm, một chiều", trong khi áp lực điều hành kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng trong nước tăng cao", - Bộ trưởng lưu ý.
Đáng lo ngại, khả năng chịu đựng của các doanh nghiệp trong nước sau dịch Covid-19 đã đến mức tới hạn. Chính vì vậy, cần có các giải pháp chỉ đạo, điều hành quyết liệt, chủ động, phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ hơn nữa từ Chính phủ đến các bộ, ban, ngành và địa phương.
Đồng thời, phát huy kết quả đã đạt được, tranh thủ mọi nguồn lực, cơ hội, tận dụng thời gian để phục hồi kinh tế, thực hiện các giải pháp trong trung và dài hạn như tăng trưởng xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn...
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng kiến nghị các giải pháp trọng tâm, bao gồm tập trung theo dõi tình hình thế giới, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân.
Kiến nghị Bộ Tài chính quản lý chặt chẽ nguồn thu, triệt để tiết kiệm chi. Bên cạnh đó, sớm đề xuất chính sách tài khóa, giảm thuế, phí, gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ, đẩy nhanh hoàn thuế giá trị gia tăng và tạo thuận lợi các thủ tục xuất nhập khẩu. Có giải pháp khả thi, xử lý dứt điểm vướng mắc, hạn chế của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước điều hành, giảm mặt bằng lãi suất; giữ ổn định thị trường ngoại tệ, tỷ giá và rà soát các gói tín dụng với các điều kiện cho vay kịp thời, thuận lợi.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiến hành rà soát các quy định về điều kiện kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành, kiến nghị cụ thể phương án sửa đổi, thay thế, bãi bỏ và sửa đổi cơ chế, chính sách thu hút FDI.