Ngày 19/6, bộ phận phân tích Ngân hàng HSBC cho biết năm 2023 là một năm khó khăn đối với nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh nhiều rủi ro gia tăng làm chậm tăng trưởng, NHNN đã quyết định tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ.
Quyết định giảm lãi suất điều hành 4 lần liên tiếp trong quý 2 cho thấy vai trò chủ chốt của tín dụng đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Thông qua giảm lãi suất điều hành, NHNN nước muốn giảm chi phí tài trợ vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình; từ đó, khuyến khích môi trường kinh doanh và hỗ trợ tâm lý người tiêu dùng.
Sau khi tốc độ tăng trưởng của Quý 1/2023 giảm mạnh xuống còn có 3,3% so với cùng kỳ năm trước, HSBC dự báo Việt Nam tiếp tục chuẩn bị cho những khó khăn lớn hơn. Mặc dù các chỉ số mới nhất cho thấy tình hình không đến nỗi xấu đi, nền kinh tế Việt Nam vẫn chưa có dấu hiệu "chạm đáy" để bật trở lại.
Theo đó, rủi ro lớn nhất với tăng trưởng lúc này việc xuất khẩu tính từ đầu năm đến nay đã giảm hơn 10% so với cùng kỳ năm trước, với sự suy yếu thể hiện trong nhiều ngành hàng.
Ở chiều ngược lại, ngành dịch vụ vẫn tiếp tục là một điểm sáng. Tuy nhiên, có sự khác biệt lớn giữa những mặt hàng giá trị cao, ví dụ như ô tô và dịch vụ liên quan đến du lịch. Tính bình quân 3 tháng, doanh thu bán ô tô giảm hơn 40% so với cùng kỳ năm trước. Điều đó cho thấy những suy yếu của lĩnh vực bên ngoài đã ngấm vào bên trong, tác động đến tiêu dùng cá nhân.
Trong chưa đầy 3 tháng, NHNN đã 3 lần giảm lãi suất điều hành, mỗi lần 50 điểm cơ bản. Trong đó, lần gần nhất có hiệu lực từ 19/6, đưa lãi suất tái cấp vốn giảm xuống còn 4,5%. Quyết định này giúp hỗ trợ tăng trưởng thông qua kênh tín dụng.
"Đây là động thái tiếp theo nhằm giảm chi phí tài trợ vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình, từ đó khuyến khích môi trường kinh doanh và hỗ trợ tâm lý người tiêu dùng", báo cáo của HSBC bình luận.
Ngoài ra, động thái này cũng phản ánh 2 điểm. Một là NHNN vẫn duy trì tâm thế "lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát". Thực tế, lạm phát đã liên tục dịu xuống, gần đây đã xuống dưới 3% so với cùng kỳ năm trước. Hai là khả năng ổn định tiền tệ. Bất chấp USD mạnh lên gần đây, VND vẫn duy trì tương đối ổn định nhờ tình hình tài khoản vãng lai được cải thiện.
“Việc tăng giá bán lẻ điện bình quân 3% hồi đầu tháng 5, vốn thường tác động lên lạm phát sau một tháng, cũng tạo ra rủi ro tăng lạm phát nhưng trong tầm quản lý được. Trước những diễn biến gần đây, chúng tôi giảm dự báo lạm phát năm 2023 xuống 2,6%, trước đây là 4%,” chuyên gia HSBC cho biết.
Cũng theo HSBC, một vấn đề khác NHNN cân nhắc chính là ổn định tiền tệ. Bất chấp đồng USD mạnh lên gần đây, đồng VND vẫn duy trì tương đối ổn định nhờ tình hình tài khoản vãng lai được cải thiện. Trong khi Việt Nam phải hứng chịu những "cơn gió ngược" trong thương mại, tình hình nhập khẩu còn suy giảm nặng hơn xuất khẩu do bản chất ngành sản xuất thiên về nhập khẩu.
Theo đó, thặng dư thương mại bình quân một tháng trong năm 2023 đã tăng gấp đôi lên 2 tỷ USD. Mặc dù vậy, chuyên gia HSBC khuyến cáo diễn biến của cặp tỷ giá USD-VND vẫn cần theo dõi sát sao vì FED nhiều khả năng chưa hoàn tất chu kỳ thắt chặt.
Điều đáng mừng là lượng khách du lịch nhập cảnh vào Việt Nam có chiều hướng tích cực. Việt Nam đã đón gần 1 triệu du khách trong vòng hai tháng qua, tương đương 70% mức của năm 2019. Có hai nguồn khách du lịch cần lưu ý. Du khách Hàn Quốc đã phục hồi tới 80% của mức trước đại dịch trong khi tỷ lệ này mới chỉ đạt 35% đối với du khách Trung Quốc. May mắn là những nút thắt đang tiếp tục được tháo gỡ.
Việt Nam đã phục hồi các chuyến bay trực tiếp với Trung Quốc đạt khoảng 40% mức của năm 2019, cao thứ nhì trong các nước thuộc ASEAN, chỉ sau Singapore (53%).
Trong khi đó, Quốc hội cũng đang xem xét việc nới lỏng các hạn chế về thị thực vốn được mong đợi từ lâu. Với những nỗ lực thúc đẩy du lịch, Việt Nam nhiều khả năng sẽ chứng kiến một cú hích mạnh hơn trong quý 4/2023, mặc dù hơi trễ so với ước tính ban đầu của HSBC.
Dự báo chung cho cả năm 2023, nhà băng này cho rằng GDP có thể đạt 5%, điều chỉnh nhẹ so với dự báo cũ là 5,2% do tác động của suy giảm thương mại kéo dài.
Có khả năng NHNN sẽ tiến hành thêm một đợt cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản - khả năng trong quý này - nhằm hỗ trợ thêm cho tăng trưởng. Trường hợp này sẽ không xảy ra nếu nền kinh tế bật trở lại sớm hơn kỳ vọng, theo các chuyên gia HSBC.