Kết quả khảo sát với những con số “biết nói” đã cho thấy những khó khăn mà người lao động đang gặp phải trong bối cảnh hiện nay.
Tổng LĐLĐ Việt Nam khuyến nghị các bộ ngành, địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh, có biện pháp kiềm chế lạm phát, bình ổn giá, nhất là giá điện, xăng dầu và thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu của người lao động.
Thu nhập thấp
Sáng 8/8, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam đã công bố kết quả khảo sát tình hình đời sống, việc làm, tiền lương của người lao động năm 2023.
Tổng LĐLĐ Việt Nam ghi nhận, chỉ có hơn 24% người lao động có tiền lương và thu nhập vừa đủ đáp ứng chi tiêu cơ bản.
Trong khi đó, có tới 75,5% người lao động thu nhập không đáp ứng nhu cầu, thậm chí có người thu nhập chỉ đáp ứng 45% nhu cầu.
Khảo sát do Ban Chính sách - pháp luật và Viện Công nhân - công đoàn (Tổng LĐLĐ Việt Nam) phối hợp thực hiện trong tháng 4/2023 tại 6 tỉnh, thành trên cả nước, bao gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Phú Thọ, TP.HCM, Bình Dương, An Giang.
TS. Phạm Thị Thu Lan, Phó viện trưởng Viện Công nhân - công đoàn, cho biết khảo sát lấy ý kiến của hơn 3.000 công nhân tại 157 doanh nghiệp và 174 công đoàn cơ sở.
Kết quả cho thấy, tiền lương cơ bản hàng tháng của của người lao động (không bao gồm tiền làm thêm giờ) nhận được trung bình là khoảng 6 triệu đồng/tháng (tăng 8,4% so với khảo sát hồi tháng 3 năm 2022).
Mức lương cơ bản này cao hơn tiền lương tối thiểu từ 37,5% đến 51,9% (tùy theo từng vùng). Còn lại, có khoảng 3,5% người lao động nhận được mức lương cơ bản thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
Thu nhập trung bình của các lao động được khảo sát đạt hơn 7,8 triệu đồng/tháng, trong đó tiền lương cơ bản chỉ chiếm 76,7% thu nhập hàng tháng của họ. Còn lại, có 23,3% thu nhập đến từ tiền làm thêm giờ và các khoản trợ cấp, phụ cấp của doanh nghiệp.
Theo bà Lan, chỉ có 24,5% người lao động trả lời có thu nhập đáp ứng nhu cầu chi tiêu; còn lại 75,5% người trả lời không đáp ứng đủ nhu cầu, thậm chí có người cho biết thu nhập chỉ đáp ứng 45% nhu cầu.
Kết quả khảo sát cho thấy, chỉ có 8,1% người lao động có tích lũy từ tiền lương và thu nhập. Trong khi đó, có 11,2% số người được hỏi cho biết không thể đủ sống và phải làm thêm việc khác để kiếm thêm.
Chỉ 26,2% người lao động có điều kiện để ăn thịt, cá hàng ngày
Đáng lo ngại, có khoảng 17,3% lao động cho biết phải thường xuyên vay nợ, dẫn đến việc 3,1% lao động thường xuyên bị đe dọa, khủng bố và 45,2% người vay nợ có tâm trạng lo lắng, bất an.
Những khó khăn như mức lương thấp, tình trạng thiếu việc làm thêm đã tác động đến cuộc sống gia đình, chăm sóc con cái, dinh dưỡng hàng ngày… của người lao động.
Kết quả khảo sát cho thấy, tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình của 53,7% người lao động và quyết định sinh con của 72,0% người lao động.
"Chỉ có 26,2% người lao động có điều kiện để ăn thịt, cá trong các bữa ăn hàng ngày; 10,3% người lao động cho biết với thu nhập hiện nay họ ít khi (1 lần/tuần) có điều kiện để ăn thịt, cá trong bữa ăn tại gia đình. Đặc biệt, có tới 46,5% người chỉ đủ tiền để mua một số loại thuốc cơ bản để chữa bệnh", nữ cán bộ Tổng LĐLĐ Việt Nam chia sẻ.
Về nhà ở, người lao động phải dùng 23,6% tiền lương và 17,9% thu nhập hàng tháng để trả tiền thuê nhà. Số tiền người lao động phải bỏ ra ở vùng 1 trung bình là 1,8 triệu đồng/tháng (bao gồm cả điện nước), chiếm 23,6% tiền lương và 17,9% thu nhập hàng tháng.
Khảo sát cũng ghi nhận, có khoảng 12,3% người lao động đã từng rút BHXH một lần, số lần rút trung bình là 1,13 lần, trong đó người rút nhiều nhất là 4 lần và người rút thấp nhất là 1 lần.
Tổng LĐLĐ kiến nghị giải pháp
Dựa trên kết quả khảo sát này, Tổng LĐLĐ Việt Nam khuyến nghị các bộ ngành, địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh, nhất là về nguồn hàng, đơn hàng, vốn, ưu đãi thuế, thủ tục hành chính cho các doanh nghiệp, từ đó tạo việc làm ổn định và thu nhập bền vững cho người lao động.
Đồng thời, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị cần có ngay các giải pháp quyết liệt để kiềm chế lạm phát, bình ổn giá, nhất là giá điện, xăng dầu và các mặt hàng thực phẩm, tiêu dùng thiết yếu của người lao động.
Nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình, các công đoàn cơ sở kiến nghị mức điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng năm 2024 tăng 11,34%, cũng như cân nhắc thời điểm điều chỉnh để giảm tác động đến người lao động và doanh nghiệp.