Để dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 hoàn thành vào năm 2025, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ chỉ đạo tỉnh Đồng Nai, các bộ ngành phối hợp giải quyết các vấn đề tồn đọng về vốn, giao chủ đầu tư.
Tiến độ dự án sân bay Long Thành rất chậm, nhiều vướng mắc
Được biết, diện tích thu hồi đất làm sân bay Long Thành là gần 5.400 ha. Tại Nghị quyết 53, Quốc hội đã giao hoàn thành thu hồi, bồi thường và hỗ trợ tái định cư trước năm 2021. Tuy nhiên, việc thực hiện kéo dài sau năm 2021 nên Kho bạc Nhà nước buộc phải dừng giải ngân khi niên độ dự án kết thúc (2017-2021).
Trong báo cáo gửi Quốc hội, Ủy ban Kinh tế cho biết, nhằm hoàn thành thu hồi đất và bàn giao mặt bằng giai đoạn 1, tỉnh Đồng Nai tạm ứng ngân sách để tiếp tục chi trả kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người có đất bị thu hồi.
Trong quá trình thực hiện có một số thay đổi so với Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án (khu tái định cư, tổng mức đầu tư...). Do đó, tỉnh đã kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh dự án.
Ngoài ra, các tuyến giao thông kết nối T1, T2 với sân bay Long Thành thuộc khuôn khổ dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 1, được phê duyệt tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Tuy nhiên, đến nay các hộ dân có đất bị thu hồi thuộc hai tuyến đường này vẫn chưa được xác định vị trí để bố trí tái định cư.
Theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, UBND huyện Long Thành đã dừng tính toán hỗ trợ cho một số đối tượng để chờ hướng dẫn xử lý. Điều này làm phát sinh nhiều đơn thư kiến nghị, khiếu nại. Trong khi đó, người dân tại khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn vẫn thiếu các tiện ích công cộng như chợ, trường học.
Đến thời điểm này, dự án đã thu hồi được trên 4.882 ha trong tổng diện tích đất phải thu hồi, đạt 98,7%. Tỉnh Đồng Nai đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ. Trên 1.000 hộ đã duyệt tái định cư nhưng không đủ điều kiện, còn lại 285 hộ chưa xét duyệt. Theo kế hoạch, dự án được phân bổ hơn 22.855 tỷ đồng. Đến hết năm 2022, đã giải ngân 16.697 tỷ đồng, đạt hơn 73%.
Ủy ban Kinh tế nhận xét, tiến độ của dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1 là rất chậm, còn gặp nhiều vướng mắc.
Dự án thành phần 1, gồm các công trình trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước, chỉ mới có Trụ sở đại diện Cảng vụ hàng không miền Nam và Trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ công an) đã bố trí vốn và phê duyệt chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, việc bố trí vốn của các Bộ và tỉnh Đồng Nai còn chậm.
Cũng theo Ủy ban Kinh tế, dự án thành phần 2 (gồm các công trình phục vụ quản lý bay) và dự án thành phần 3 (gồm các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không), về cơ bản đảm bảo tiến độ theo dự kiến.
Riêng dự án thành phần 4, bao gồm các công trình khác, mới được UBND tỉnh Đồng Nai hoàn thành giải phòng mặt bằng và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Cảng vụ hàng không miền Nam.
Kiến nghị của Ủy ban Kinh tế
Sân bay Long Thành có công suất 100 triệu hành khách, 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Toàn bộ vốn đầu tư dự án vào khoảng 336.630 tỷ đồng (khoảng 16 tỷ USD). Trong đó, giai đoạn một đầu tư 114.450 tỷ đồng (tương đương 5,45 tỷ USD).
Để dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 hoàn thành vào 2025, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ chỉ đạo tỉnh Đồng Nai, các bộ ngành phối hợp giải quyết các vấn đề tồn đọng về vốn, giao chủ đầu tư.
Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu, ban hành chính sách phù hợp giúp các chủ đầu tư có thể chủ động cân đối dự toán, xây dựng kế hoạch giải ngân phù hợp, giảm thiểu tối đa tác động của giá nhiên liệu và nguyên vật liệu tới chi phí đầu tư xây dựng các dự án thành phần.
Đầu tháng 8, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, cho phép điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53 để có cơ sở giải ngân và triển khai các bước tiếp theo. Các nội dung cần điều chỉnh bao gồm giảm tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian thực hiện và bổ sung nội dung về bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào Khu dân tái định cư Lộc An - Bình Sơn.
Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế, điều này là cần thiết, nhưng đề nghị Chính phủ chỉ trình Quốc hội xem xét 2 nội dung, gồm thời gian và vốn bố trí cho dự án. Các đề xuất điều chỉnh còn lại thuộc thẩm quyền của Chính phủ.
Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng, đảm bảo hiệu quả dự án, lợi ích Nhà nước và quyền lợi của người dân sinh sống trong khu vực chịu ảnh hưởng dự án. Cần kiểm tra, rà soát làm rõ việc điều chỉnh và thực hiện các nội dung của dự án khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định.
"Nếu có tiêu cực, tham nhũng, tư lợi hoặc giảm hiệu quả dự án, lãng phí nguồn lực, đề nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật", cơ quan thẩm tra của Quốc hội nhấn mạnh.
Tại kỳ họp thứ 6 khai mạc sáng mai ngày 23/10, Quốc hội dự kiến sẽ xem xét, quyết định điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53 về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.