Đại diện VinaCapital cho biết, xu hướng sụt giảm xuất khẩu và sản xuất sắp kết thúc, tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ phục hồi lên 6,5% trong năm 2024.
Xu hướng sụt giảm xuất khẩu và sản xuất sắp kết thúc
Chuyên gia Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital vừa công bố báo cáo những điểm nổi bật về kinh tế Việt Nam.
Trong đó, VinaCapital dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ chậm lại từ 8% vào năm 2022 xuống còn 4,7% vào năm 2023.
Một trong những lý do là xuất khẩu và sản xuất sụt giảm trong năm nay do nhu cầu đối với các sản phẩm “Made in Vietnam” giảm đi.
Trong 9 tháng năm 2023, xuất khẩu của Việt Nam giảm gần 10% so với cùng kỳ, chủ yếu là do xuất khẩu sang Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam giảm gần 20%.
“Tuy nhiên, xu hướng này sắp kết thúc và sẽ tạo đà cho sự phục hồi kinh tế của Việt Nam vào năm tới”, - ông Michael Kokalari nhấn mạnh.
Trong khi đó, VinaCapital lưu ý, tăng trưởng tiêu dùng trong nước gần như không thay đổi so với cùng kỳ năm 2022, không bao gồm chi tiêu của khách du lịch, so với tốc độ tăng trưởng thông thường 8-9% trước COVID-19.
“Tâm lý thị trường đã bị ảnh hưởng bởi những thách thức đang diễn ra trên thị trường bất động sản và do xuất khẩu của Việt Nam sụt giảm, dẫn đến tình trạng một số nhà máy có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cắt giảm nhân công”, - báo cáo lưu ý.
Ngược lại, lượng khách du lịch nước ngoài đã phục hồi tới gần 70% so với mức trước COVID-19 trong năm nay. Điều này hỗ trợ tăng trưởng GDP năm 2023 của Việt Nam, vì du lịch nước ngoài trước đây đã đóng góp khoảng 10% GDP, nhưng hầu như không đóng góp gì cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2022.
VinaCapital kỳ vọng tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ phục hồi lên 6,5% trong năm 2024 nhờ sự phục hồi về xuất khẩu.
Điều này sẽ đi kèm với sự phục hồi sản lượng ngành sản xuất của Việt Nam từ mức không tăng trưởng trong năm 2023, lên tăng trưởng từ 8-9% vào năm 2024 – so với mức tăng trưởng trung bình dài hạn 12% của ngành này trước COVID-19.
Lý do khiến hàng xuất khẩu của Việt Nam bị sụt giảm trong năm 2023
Đánh giá lạc quan của VinaCapital về phục hồi tăng trưởng GDP của Việt Nam vào năm 2024 nhờ vào sản xuất có căn cứ từ việc phân tích nguyên nhân gây ra các vấn đề của ngành sản xuất năm 2023.
Theo ông Kokalari, lý do khiến hàng xuất khẩu của Việt Nam bị sụt giảm trong năm 2023 là vì các nhà bán lẻ Mỹ và các công ty tiêu dùng khác đã tích lũy quá nhiều hàng hóa vào năm 2022 (hàng tồn kho tăng hơn 20% so với cùng kỳ vào cuối năm 2022).
Những công ty này đã đặt hàng quá mức trong thời gian gián đoạn chuỗi cung ứng do COVID-19 vào năm 2021 và kỳ vọng bùng nổ chi tiêu sau COVID-19 đã không diễn ra như mong đợi.
Thay vì mua nhiều sản phẩm hơn khi lệnh phong tỏa COVID được dỡ bỏ, người tiêu dùng lại đổ tiền vào các dịch vụ như du lịch và ăn uống ở ngoài.
Do vậy, các công ty ở Mỹ đã phải giải quyết lượng hàng tồn kho này trong suốt năm 2023, mức tồn kho sụt giảm với tốc độ nhanh nhất trong gần 10 năm.
“Đây là yếu tố chính gây sụt giảm xuất khẩu và sản lượng sản xuất của Việt Nam trong năm nay. Tuy nhiên, rất nhiều dữ liệu cho thấy, hiện tượng này sắp kết thúc và các đơn hàng xuất khẩu của Việt Nam đang phục hồi”, - chuyên gia nhấn mạnh.
Đại diện VinaCapital cũng cho rằng, tăng trưởng Việt Nam có thể sẽ hưởng lợi, nhờ dòng vốn FDI được thúc đẩy sau khi mối quan hệ ngoại giao Việt-Mỹ được nâng tầm lên “Đối tác chiến lược toàn diện”.
Theo chuyên gia VinaCapital: “Mối quan hệ Việt - Mỹ vừa nâng tầm sẽ thúc đẩy đầu tư của Mỹ vào Việt Nam tăng mạnh, thay vì hiện chỉ chiếm dưới 3% tổng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam”.
Ông Michael Kokalari nhận định, làn sóng đầu tư sắp tới của Mỹ vào Việt Nam dường như sẽ tập trung vào các ngành công nghệ cao, bao gồm cả các thiết bị bán dẫn, dựa trên nhiều thỏa thuận được ký kết trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Biden.
Nhìn chung, sự kiện này có thể sẽ tác động lớn đến quỹ đạo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới theo hướng tích cực hơn.
NHNN phải kích hoạt biện pháp bảo vệ khi VND giảm quá 3%
Về chính sách điều hành, ông Michael Kokalari dự báo, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ phải tăng cường các biện pháp bảo vệ giá trị tiền VND khi mức tỷ giá giảm đã đạt ngưỡng 3%.
Đại diện VinaCapital lưu ý, các nhà hoạch định chính sách Việt Nam dường như đang hướng tới việc duy trì tỷ giá VND/USD ở mức ổn định để thúc đẩy môi trường kinh tế vĩ mô bình ổn, có lợi cho ổn định tăng trưởng GDP và giúp thu hút dòng vốn FDI.
“Thông thường, Ngân hàng Nhà nước luôn cố gắng giữ tỷ giá VND/USD biến động không quá 2-3% mỗi năm”, - chuyên gia lưu ý do đó, khi đạt tới ngưỡng nhất định, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thường sẽ đưa ra quyết định duy trì sự ổn định.
Cuối năm ngoái, giá trị USD/DXY Index tăng gần 20% so với đầu năm, điều này buộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải tăng lãi suất vào thời điểm đó.
“Động thái này rõ ràng nhằm mục đích ổn định tiền VND, trong bối cảnh lạm phát lúc đó chỉ ở mức 3%. Hành động của Ngân hàng Nhà nước đã giúp hạn chế tiền VND mất giá ở mức 3% vào năm ngoái”, - ông Kokalari nhận định.
Sang năm 2023, tăng trưởng GDP của Việt Nam chậm lại dẫn đến Ngân hàng Nhà nước phải mạnh tay cắt giảm lãi suất. Việc giảm lãi suất quyết liệt này là nhờ vào việc tỷ giá VND/USD ổn định trong 6 tháng đầu năm 2023, phần lớn nhờ thặng dư thương mại của Việt Nam tăng mạnh, đạt mức khoảng 7% GDP trong năm nay.
Tuy nhiên, việc Ngân hàng Nhà nước cắt giảm lãi suất điều hành vào thời điểm Fed liên tục tăng khiến cho lãi suất ngắn hạn ở Việt Nam hiện thấp hơn đáng kể so với USD.
Độ chênh lệch khoảng 400 điểm cơ bản so với lãi suất USD, tức lãi suất ngắn hạn USD ở mức khoảng 5% so với lãi suất ngắn hạn VND ở mức 1%, khiến VND mất giá khoảng 3% trong năm nay.
Do đó, một lần nữa, Ngân hàng Nhà nước lại phải tăng cường các biện pháp bảo vệ giá trị tiền VND khi mức giảm của tiền đồng đã đạt ngưỡng 3%.