Theo Cục Điều tiết điện lực Bộ Công Thương, EVN không còn độc quyền nắm giữ toàn bộ nguồn điện và khâu sản xuất điện của Việt Nam như trước năm 2006, trong bối cảnh nguồn điện tư nhân ngày càng tăng.
Hệ thống điện Việt Nam đang đứng đầu ASEAN. Hai nguồn điện nền cơ bản quan trọng nhất vẫn là nhiệt điện và thủy điện, trong đó, công suất điện than vẫn chiếm lớn nhất 33% trong tổng cơ cấu nguồn điện.
EVN không còn độc quyền điện ở Việt Nam
Thông tin được kênh truyền hình Quốc hội cũng như VTC thuộc Đài tiếng nói Việt Nam dẫn từ Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương cho biết, cơ cấu nguồn điện của Việt Nam đã có sự thay đổi lớn.
Cụ thể, với tổng số gần 80.000MW nguồn điện toàn hệ thống (theo công suất đặt) năm 2023, hệ thống điện Việt Nam đang đứng đầu ASEAN.
Bộ Công Thương cũng cho biết, tỷ lệ sở hữu, trực tiếp quản lý nguồn điện của các doanh nghiệp năng lượng nhà nước gồm Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) hiện chỉ nắm giữ khoảng 47% công suất đặt.
Trong số này, EVN hiện nắm giữ trực tiếp và gián tiếp chỉ 37% (gần 11% trực tiếp và 26% gián tiếp qua các công ty phát điện).
Như vậy, theo Cục Điều tiết điện lực, EVN đã không còn độc quyền nắm giữ toàn bộ nguồn điện và khâu sản xuất điện như trước năm 2006.
Trong khi đó, Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam nắm chiếm 2% chủ yếu là nhiệt điện.
Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) nắm 8% chủ yếu là điện khí và thủy điện nhỏ.
Đáng chú ý, số còn lại thuộc các nhà đầu tư tư nhân chiếm 42% và các dự án BOT chiếm khoảng 10%, nguồn điện nhập khẩu và nguồn khác chiếm khoảng 1%.
Trong 11% công suất điện EVN đang nắm giữ trực tiếp, Bộ Công Thương cho biết, hầu hết tập trung chủ yếu tại các nhà máy thủy điện đa mục tiêu quan trọng của Việt Nam như Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Trị An.
Đối với 26% còn lại trong nguồn điện của EVN đến từ 3 tổng công ty phát điện (Genco 1, Genco 2 và Genco3) thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Cục Điều tiết điện lực nhấn mạnh, các công ty này đang trong quá trình cổ phần, do vậy, tỷ lệ nắm giữ của EVN đang giảm dần khi có đa dạng các thành phần kinh tế tham gia.
Riêng đối với nguồn điện tư nhân, có sự thay đổi lớn. Theo dữ liệu của Cục Điều tiết điện lực, trước năm 2012, tư nhân sở hữu chưa đến 10% nhưng nay tỷ lệ này tăng nhanh, nhờ sự bùng nổ của năng lượng tái tạo sau khi có cơ chế khuyến khích của Chính phủ.
Trước đó, như Sputnik đã thông tin, vừa qua, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã đề xuất kỷ luật khiển trách đối với nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Dương Quang Thành, Tổng giám đốc Trần Đình Nhân, Phó tổng giám đốc Ngô Sơn Hải và 3 Giám đốc, Phó giám đốc Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia do để xảy ra tình trạng gián đoạn cung cấp điện trên diện rộng tại khu vực miền Bắc, gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng đến đời sống của người dân và gây tổn hại cho nền kinh tế.
Điện than vẫn chiếm tỷ trọng lớn
Thống kê từ Cục Điều tiết điện lực Bộ Công Thương cũng cho thấy, hiện cơ cấu nguồn điện chia theo các loại hình nguồn ở Việt Nam bao gồm: thủy điện, nhiệt điện than, nhiệt điện khí, nhiệt điện dầu, năng lượng tái tạo, nguồn nhập khẩu và nguồn khác.
Theo Bộ Công Thương, có hai nguồn điện nền cơ bản, quan trọng nhất của Việt Nam hiện vẫn là nhiệt điện và thủy điện.
Đáng chú ý, tính đến cuối năm 2022, công suất điện than tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn nhất đạt 33% (25.820 MW); thủy điện chiếm 28% (22.349 MW); năng lượng tái tạo (không gồm thủy điện) chiếm 26% (20.670 MW); điện khí chiếm 11% (8.977 MW); còn lại là các nguồn khác.
Về huy động nguồn điện, Bộ Công Thương cho biết, lũy kế 9 tháng năm 2023, sản lượng toàn hệ thống đạt 209,9 tỷ kWh, tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó tỷ lệ huy động từ nhiệt điện than vẫn ở mức cao nhất với 97,2 tỷ kWh, chiếm 46,3%.
Các nguồn khác như thủy điện đạt 58,05 tỷ kWh, chiếm 27,7%; năng lượng tái tạo huy động đạt 29,13 tỷ kWh, chiếm 13,9% (trong đó điện mặt trời đạt 20,45 tỷ kWh, điện gió đạt 8.01 tỷ kWh).
Các tua bin khí huy động được 20,82 tỷ kWh, chiếm 9,9%; điện nhập khẩu đạt 3,1 tỷ kWh, chiếm 1,5%; nhiệt điện dầu huy động 1,23 tỷ kWh, chiếm 0,6%.
Theo Cục Điều tiết điện lực, công suất đặt của nguồn năng lượng tái tạo xếp thứ ba trong hệ thống, xấp xỉ 21.000MW, tuy nhiên, sản lượng điện huy động lại chỉ chiếm gần 14% (trong 9 tháng đầu năm 2023 này) sản lượng toàn hệ thống do những yếu tố đặc thù của nguồn năng lượng sạch.