Chuyến thăm nhuốm màu tuyệt vọng
Việc Tổng thống Ukraina xuất hiện qua video trong cuộc họp tại Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã được lên lịch trước vào ngày thứ Ba 5/12, nhưng sự kiện này đã bị hủy bỏ. Rất có thể là do lúc đó Thượng viện đang thảo luận về việc hỗ trợ Kiev và chưa đạt được thỏa thuận sơ bộ.
Zelensky đã sử dụng chiêu thức cuối cùng: đích thân đến Washington. Rõ ràng, ông ta muốn lợi dụng phản ứng cảm xúc trước việc ông đến vào giờ phút cuối cùng (ngày 15 tháng 12 bắt đầu kỳ nghỉ lễ Giáng sinh) vác các nghị sĩ vẫn có thể đưa ra một quyết định cần thiết cho Kiev. Hiệu quả thì ngược lại.
Một số nhà lập pháp, trước hết là các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, đã bày tỏ sự phẫn nộ.
Phát biểu trên truyền hình, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa James David Vance nói: “Tổng thống Ukraina tới Mỹ để xin hỗ trợ bằng tiền của người nộp thuế Mỹ. Tôi nghĩ điều đó thật đáng hổ thẹn”.
Đảng Cộng hòa quan ngại về vấn đề biên giới với Mexico hơn Ukraina. Chỉ khi có sự nhượng bộ về vấn đề này thì đảng con Voi mới sẵn sàng thỏa hiệp với đảng con Lừa. Nhà Trắng và Đảng Dân chủ nói chung đều phản đối phương án này.
Bài phát biểu của Zelensky không gây được nhiều ấn tượng với các nhà lập pháp.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Eric Schmitt nói: “Những thứ cũ giống nhau, không có gì mới”.
Ông nói thêm, thay vì thảo luận với Tổng thống Biden về biên giới Mỹ, chúng tôi phải nghe một câu chuyện về an ninh Ukraina. Kết quả là, trong ngày làm việc cuối cùng của các nhà lập pháp trước kỳ nghỉ lễ, viện trợ cho Kiev không nằm trong chương trình nghị sự.
Mấy triệu USD cuối cùng
Để làm dịu cơn đau, Joe Biden cam kết cung cấp thêm 200 triệu USD viện trợ quân sự khẩn cấp cho Ukraina từ quỹ của Bộ Quốc phòng không nằm trong tầm kiểm soát của Quốc hội.
Tại cuộc họp báo chung, ông đảm bảo rằng Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ Ukraina “miễn là chúng tôi có thể”. Giới truyền thông lưu ý đến sự thay đổi tinh tế nhưng đáng chú ý trong thông điệp công khai của Tổng thống Biden, người trước đây đã nói rằng Mỹ sẽ hỗ trợ Kiev “trong bao lâu cũng được”. “Người dân Mỹ có thể và nên vô cùng tự hào khi tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của Ukraina bằng cách cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự miễn là chúng tôi có thể” – đây là trích dẫn nguyên văn từ bài phát biểu của Biden.
Và cách hành xử của Tổng thống Mỹ thật đáng ngạc nhiên. Khi nghe bài phát biểu của Zelensky, Joe Biden đã lấy chiếc khăn tay ra và… xì mũi. Và khi trả lời câu hỏi về khả năng của Kiev giành chiến thắng, ông chỉ mỉm cười và không nói gì. Tuy nhiên, Biden đã nói rất nhiều về sự cần thiết phải đưa ra quyết định về vấn đề Ukraina để không tặng “món quà Giáng sinh” cho Matxcơva.
Ông nói: “Mối đe dọa đối với Mỹ, châu Âu và thế giới sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn nếu chúng ta không hành động. Và tôi có ý định hành động”.
Tạm dừng cho đến tháng Giêng
Hiện tại, Quốc hội Mỹ vẫn bế tắc về việc tiếp tục viện trợ Ukraina. Các thượng nghị sĩ yêu cầu cả Nhà Trắng và Kiev minh bạch về chi tiêu. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mike Rounds nhấn mạnh: cần có sự đảm bảo rằng số tiền sẽ được sử dụng đúng mục đích đã định. Zelensky đã hứa điều này. Tuy nhiên, đảm bảo bằng lời nói thôi là chưa đủ, cần phải thiết lập một cơ chế giám sát. Còn Thượng nghị sĩ James David Vance, người gọi chuyến thăm của Zelensky là điều đáng hổ thẹn, đã rời khỏi hội trường khi ông ta xuất hiện. Thượng nghị sĩ cho biết, ông đã nghe nói về một số thay đổi chiến lược, nhưng điều đó không làm thay đổi quan điểm của ông. Một số thượng nghị sỹ đảng Cộng hoà đã ủng hộ động thái công khai của Vance bày tỏ quan điểm của mình.
Các thượng nghị sỹ đảng Dân chủ đã cố gắng làm dịu tình hình. Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ, nghị sỹ đảng Dân chủ Chuck Schumer gọi chuyến thăm là “rất tốt đẹp và hiệu quả”. Ông cho rằng, cần phải giúp đỡ Ukraina để làm gương cho các đối tác châu Âu. Nếu không, ông nói, “Châu Âu và nhiều đồng minh khác” sẽ rất ngạc nhiên.
Thượng Nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ Jeff Merkley so sánh những người không ủng hộ Kiev với Thủ tướng Anh Neville Chamberlain và “chính sách nhân nhượng” của ông trước Thế chiến thứ hai. Nhưng, những so sánh lịch sử đầy tự phụ cũng không giúp được gì. Đối với các đảng viên của đảng Cộng hòa - ngay cả những người không phản đối viện trợ cho Ukraina - an ninh biên giới Mỹ là ưu tiên hàng đầu.
Ngoài ra, như Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mỹ Tommy Tuberville đã nói ngắn gọn: “Chúng tôi hết tiền rồi”.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson yêu cầu đảng Dân chủ làm rõ hơn về các mục tiêu của Mỹ ở Đông Âu.
"Chúng ta cần có sự trình bày rõ ràng về một chiến lược có thể giúp Ukraina giành chiến thắng. <...> Vấn đề này hiện thuộc về Nhà Trắng và Thượng viện, và tôi cầu xin họ hãy thực hiện công việc của mình, vì thời điểm đã đến".
Kỳ nghỉ lễ Giáng sinh kéo dài đến ngày 9 tháng 1. Rõ ràng, Nhà Trắng sẽ hối thúc vấn đề viện trợ cho Kiev. Chắc là, các cuộc thảo luận sẽ diễn ra sôi nổi. Và nhân vật Zelensky ngày càng trở nên độc hại đối với Biden: theo quan điểm của Đảng Cộng hòa, chính Tổng thống Ukraina đang ngăn cản Mỹ giải quyết những vấn đề cấp bách.