Nền kinh tế Việt Nam đã rất kiên cường và tích cực trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu tác động đến mọi mặt của đời sống.
Một năm 2023 đầy thách thức
Báo Chính phủ dẫn lời ông Andrea Coppola, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, cho biết suy thoái kinh tế toàn cầu đã tác động đến nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam, biến năm 2023 thành một trong những năm thách thức nhất của thế kỷ 21, sau hai năm 2020 và 2021 vô cùng khó khăn vì dịch Covid-19.
Theo ông, Việt Nam là một trong những nền kinh tế mở nhất trên thế giới, và quan hệ thương mại mạnh mẽ với thế giới là nguồn sức mạnh đã tạo nên sự thành công của Việt Nam trong thời gian qua.
Sự phụ thuộc vào nhu cầu từ các đối tác thương mại đã đưa Việt Nam vào thế khó trong năm 2023. Tăng trưởng kinh tế ở Hoa Kỳ là khoảng 2,5% vào năm 2023, trong khi đó tại khu vực đồng euro, tăng trưởng kinh tế thậm chí còn yếu hơn, chỉ ở mức khoảng 0,5%.
Suy thoái kinh tế toàn cầu ảnh hưởng lớn đến nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam, tác động đến rất nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh hàng hóa xuất khẩu. Nhiều công nhân trong ngành sản xuất rơi vào cảnh mất việc làm và thu nhập bị ảnh hưởng.
Tình hình khó khăn mà nhiều lao động Việt Nam gặp phải đã khiến tiêu dùng nội địa giảm tốc, vừa ảnh hưởng đến các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, vừa tác động đến nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực khác của nền kinh tế.
Tiêu dùng tư nhân là động lực chính
"Bất chấp những thách thức toàn cầu, Việt Nam vẫn có thể tiếp tục tăng trưởng với tốc độ tương đối nhanh. Giai đoạn cuối năm 2023, chúng ta đã thấy có dấu hiệu phục hồi kinh tế. Đầu tư công đã tăng khoảng 35% so với năm trước, giúp duy trì tăng trưởng kinh tế", báo Chính phủ dẫn lời chuyên gia kinh tế trưởng WB.
Theo ông Andrea Coppola, có 3 yếu tố chính thúc đẩy sự phục hồi này. Thứ nhất là nhu cầu bên ngoài đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam đang phục hồi. Hoạt động xuất nhập khẩu giảm xuống thấp nhất vào giữa năm 2023, sau đó được cải thiện trong nửa cuối năm.
Yếu tố thứ hai là việc thúc đẩy giải ngân đầu tư công, với con số tăng đáng kể so với năm 2022. Đầu tư công là yếu tố then chốt hỗ trợ tăng trưởng kinh tế cả trong ngắn hạn và dài hạn. Vậy nên, cải thiện hơn nữa quản lý đầu tư công phải là ưu tiên của Việt Nam thời gian tới.
Và cuối cùng, bất chấp cú sốc mạnh đánh vào nền kinh tế, tiêu dùng tư nhân vẫn phục hồi tốt. Doanh số bán lẻ, một chỉ số nói lên tiêu dùng cá nhân, tăng trưởng ổn định ở mức khoảng 7,5% kể từ tháng 8. Tốc độ này tuy chậm hơn đáng kể so với trước dịch, nhưng vẫn là một động lực chính cho tăng trưởng kinh tế.
Đặc biệt, Việt Nam thu hút nhiều sự chú ý quốc tế trong năm 2023. Báo chí truyền thông toàn cầu đã đăng tải nhiều bài viết nhấn mạnh thành tích và tiềm năng của Việt Nam và chuyến thăm của các nguyên thủ thế giới tới Việt Nam càng thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế.
Việt Nam cũng được xem là điểm đến hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư nhờ sự ổn định về kinh tế, chính trị và khả năng hội nhập với nền kinh tế toàn cầu.
"Tôi nhớ lại một bài báo đăng trên tờ Financial Times vào tháng 7 đã chỉ ra những cơ hội cho nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh như vậy, điều quan trọng đối với Việt Nam là tiếp tục củng cố môi trường kinh doanh và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tư nhân để tận dụng tối đa tác động của diễn biến địa chính trị toàn cầu đối với đầu tư và thương mại quốc tế", ông Andrea Coppola nói.
Người dân là nguồn lực lớn nhất
Năm 2024, trong bối cảnh quốc tế vẫn còn nhiều thách thức trong năm 2024, tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ giảm tốc hơn nữa vào năm 2024, bao gồm cả với các đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam như Mỹ.
Trong năm tới, rủi ro chính có thể kể đến bao gồm rủi ro địa chính trị, tác động của các cuộc xung đột lên giá năng lượng, căng thẳng tài chính liên quan đến sự gia tăng lãi suất dài hạn, cũng như hoạt động kinh tế yếu hơn dự kiến tại Trung Quốc.
Chuyên gia WB khuyến nghị Việt Nam cần giảm thiểu khả năng dễ bị tổn thương trước các cú sốc bên ngoài, tận dụng sức mạnh nội tại và năng suất trong nước để hỗ trợ nền kinh tế.
"Các nhà chức trách có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế thông qua chính sách tài khóa, bằng cách đẩy nhanh việc thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng và dự án đầu tư công mang tính chuyển đổi trạng thái, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn và dài hạn", ông Andrea Coppola nói.
Theo ông, người dân Việt Nam là nguồn nội lực lớn nhất của đất nước. Công nhân và doanh nhân Việt Nam đã giúp nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng gấp 7 lần trong 30 năm qua. Việt Nam cần tiếp tục thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân và nâng cao năng suất hơn nữa để phát huy nguồn lực này.
Việt Nam cũng cần tập trung phát triển nguồn nhân lực để nâng cao trình độ lực lượng lao động; phát triển vốn vật chất thông qua đầu tư công vào cơ sở hạ tầng giao thông và năng lượng, thúc đẩy khả năng cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam.
Chuyên gia WB hy vọng, nhu cầu xuất khẩu đối với hàng Việt Nam từ phần còn lại của thế giới sẽ phục hồi vào năm 2024. Đồng thời, cần tận dụng hết các yếu tố thuận lợi để biến những thách thức do suy thoái kinh tế toàn cầu gây ra thành cơ hội tăng trưởng kinh tế.