Việc người dân tích trữ vàng để vừa là phương tiện đầu cơ, vừa là phương tiện trú ẩn đã khiến cho một khối lượng lớn vàng "nằm chết" trong khu vực người dân, lên tới khoảng 400 tấn, theo cổng TTĐT Chính phủ dẫn ý kiến của chuyên gia.
Cần bỏ độc quyền vàng SJC
Ngày 25/1, Cổng TTĐT Chính phủ đã tổ chức buổi tọa đàm 'Giải pháp phát triển thị trường vàng an toàn và bền vững'.
Chia sẻ tại toạ đàm, ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, cho rằng quốc tế coi vàng là hàng hóa, gồm vàng vật chất (thỏi, miếng, đồng tiền vàng và trang sức) và phi vật chất (vàng tài khoản và chứng chỉ), được giao dịch thông dụng trên thị trường.
Tuy nhiên, nội dung nghị định 24 quản lý hoạt động kinh doanh vàng hiện nay mới chỉ đề cập vàng vật chất, vàng miếng được chọn là thương hiệu quốc gia và Nhà nước sản xuất, độc quyền kinh doanh vàng miếng.
"Việc duy trì độc quyền SJC sẽ tạo sự chênh lệch rất lớn trong khi ở nước ngoài, ngân hàng trung ương không trực tiếp quản lý vàng", - ông Nguyễn Thế Hùng nói.
Từ đó, chuyên gia đề nghị cần xem xét lại cách thức quản lý thị trường vàng nếu cho rằng đây là loại hàng hóa thông thường.
Về phần mình, Phó Tổng Giám đốc TP Bank Nguyễn Việt Anh cho biết, thị trường vàng thời gian qua bị tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau, như tâm lý, chính trị, vĩ mô và biến động của lạm phát, cũng như yếu tố bong bóng.
Theo ông Việt Anh, người dân không nên vội vã chạy theo biến động mạnh của giá vàng. Lý do, thực tế khi giá vàng tăng mạnh, người dân mua vàng nhiều đẩy giá tăng, nhưng chỉ sau công điện của Thủ tướng, giá vàng đã giảm ngay lập tức.
"Nếu thị trường thanh khoản ít, nguồn cầu nhiều mà cung ít tạo ra yếu tố tăng giá mạnh khi chỉ có người mua mà không có người bán. Đó là cơ chế hình thành bong bóng, giá tăng một cách vô lý. Vì vậy, việc điều hành giá vàng cần điều hành cả tâm lý người dân trước biến động giá vàng", - ông Việt Anh phân tích.
Trong khi đó, GS.TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội, ủy viên Ủy ban Tài chính Ngân sách, cho rằng việc Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và vàng nguyên liệu, lấy thương hiệu vàng SJC là thương hiệu quốc gia là không phù hợp.
Theo ông Cường, người dân vốn có tâm lý tích trữ vàng để đảm bảo an toàn, phòng tránh rủi ro, và thường ưu tiên lựa chọn SJC. Tình trạng mất cân đối cung cầu như vậy đã tạo ra sự không bình đẳng giữa các thương hiệu vàng bốn số 9 so với vàng SJC.
Đó là chưa kể giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch càng làm cho tình trạng nhập lậu, buôn lậu vàng do lợi nhuận cao. Việc quản lý không tốt thị trường vàng dẫn tới thất thu thuế, không tạo ra cạnh tranh, minh bạch và bình đẳng, không cân đối được ngoại tệ để quản lý tỉ giá.
GS.TS Hoàng Văn Cường đề nghị cần sửa đổi nghị định 24 về quản lý kinh doanh vàng miếng. Theo đó, không nhất thiết độc quyền nhà nước về thương hiệu vàng, nhằm đáp ứng nhu cầu người dân. Đặc biệt, cần xem xét lại về việc duy trì vàng thương hiệu quốc gia để trả lại cho vàng là loại hàng hóa thông thường.
400 tấn vàng trong dân
Chuyên gia này cũng đề nghị thành lập sàn giao dịch vàng, vì vàng là loại hàng hóa đặc biệt, từ xưa đến nay có chức năng tích trữ, bảo toàn rất cao. Ngoài ra, cần sử dụng công cụ phái sinh, bán vàng theo hợp đồng và tương lai, nhập khẩu vàng theo thị trường.
GS.TS Trần Thọ Đạt, Chủ tịch hội đồng khoa học và đào tạo, Trường đại học Kinh tế quốc dân, cho rằng thực tế biến động giá vàng năm qua chỉ 5-6%, nếu đặt lên bàn cân so sánh với lãi suất thì thấp hơn nhiều.
Tuy nhiên, việc người dân lựa chọn tích trữ vàng để vừa là phương tiện đầu cơ, vừa là phương tiện trú ẩn đã khiến cho một khối lượng lớn vàng "nằm chết" trong khu vực người dân, lên tới khoảng 400 tấn.
Vì vậy, ông Đạt cho rằng cần phải thay đổi tư duy về cách quản lý thị trường vàng. Nhà điều hành cần nghiên cứu, xây dựng chiến lược với thị trường vàng như là bộ phận hữu cơ của thị trường tài chính, mang tính hội nhập và liên thông với thế giới.
"Nhiều nước cho phép huy động vốn thông qua chứng chỉ chứng nhận vàng do Nhà nước - Ngân hàng Nhà nước phát hành để đảm bảo an toàn. Việc mua bán chứng chỉ chứng nhận vàng phải tuân theo quy luật chặt chẽ", - ông Đạt đề xuất.
Theo ông, cần nghiên cứu cho phép sở giao dịch hàng hóa được giao dịch mặt hàng vàng thông qua các hợp đồng kỳ hạn, quyền chọn. Các thành viên tham gia phải đáp ứng tiêu chuẩn chặt chẽ.
Đặc biệt, cần thành lập quỹ tín thác bằng vàng để phát huy vai trò như quỹ bình ổn, góp phần làm kinh tế vĩ mô ổn định.