Tranh luận với ý kiến này, các đại biểu cho rằng quy định hiện tại phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền trẻ em mà Việt Nam là nước thành viên. Ngoài ra, xã hội càng phát triển càng phải nhân văn, tuổi chịu trách nhiệm hình sự càng phải tăng lên.
Đề nghị từ 12 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự
Sáng 8/6, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên. Tại tổ Hà Nội. Tại buổi làm việc, nhiều đại biểu đã tranh luận về độ tuổi trẻ vị thành niên phải chịu trách nhiệm hình sự.
Theo Điều 12 BLHS, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà BLHS có quy định khác.
Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được quy định tại 28 điều của BLHS (mức cao nhất của khung hình phạt từ trên 7 năm tù đến 20 năm tù, chung thân hoặc tử hình).
Báo PLO dẫn ý kiến của đại biểu Nguyễn Anh Trí tại buổi thảo luận, đề nghị hạ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự xuống từ 12 tuổi.
“Tôi không hiểu vì sao lại là 14 tuổi, mà không phải 12. Cơ sở để lấy độ tuổi này là tâm lý, hay sinh lý, tôi thấy chưa được rõ lắm. Bây giờ trẻ em lớn khôn nhanh lắm, trưởng thành về mặt tâm lý, sinh lý, hiểu biết”, - ông Trí đề nghị.
Từ đó, ông Nguyễn Anh Trí cho rằng nên quy định độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự là từ 12 tuổi trở lên.
Càng phát triển, càng phải nhân văn
Tranh luận về vấn đề này, Chánh án TAND TP. Hà Nội Nguyễn Hữu Chính cho rằng, quy định hiện nay của BLHS phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền trẻ em mà Việt Nam là nước thành viên.
“Hiện pháp luật Việt Nam đang quy định hai nhóm tuổi chưa thành niên là từ 14-16 tuổi và từ 16-18 tuổi. Cả hai nhóm này, mức hình phạt đều áp dụng cho người chưa thành niên, khác với quy định đối với người trưởng thành”, - ông Chính thông tin.
Về phần mình, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà thừa nhận xã hội càng phát triển thì khả năng nhận thức của người chưa thành niên càng sớm. Tuy nhiên, ông Hag cho rằng, việc xử lý người chưa thành niên phạm tội cũng đồng thời thể hiện chính sách hình sự của một nhà nước.
“Chính sách hình sự của nhà nước thì không chỉ căn cứ vào khả năng nhận thức của người chưa thành niên”, - ông Hà nói.
Theo ông, chính sách hình sự của nhà nước phải thể hiện quan điểm nhân văn, nhân đạo của nhà nước đó. Nhà nước càng phát triển, chính sách hình sự càng nhân văn, nhân đạo. Do đó, tuổi chịu trách nhiệm hình sự lại càng phải tăng lên.
Ông Đỗ Đức Hồng Hà dẫn chứng, dưới thời phong kiến, Bộ luật Hồng Đức (thời Lê sơ) quy định 7 tuổi đã bị xử hình sự rồi. Đến thời nhà Nguyễn, Bộ Luật Gia Long lại nâng thêm, phải trên 7 tuổi.
“Càng thời sau này, chúng ta cứ nâng dần độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự lên. Trước đây, BLHS 1985, BLHS 1999 quy định 14 tuổi, chúng ta xử hình sự và xử gần như hết các tội. Đến BLHS 2015, chúng ta vẫn xử hình sự người chưa thành niên ở độ tuổi 14, nhưng chỉ thu hẹp còn 28 tội. Tức là tuổi chịu trách nhiệm hình sự càng ngày càng thu hẹp, chứ không phải càng ngày càng giảm xuống tuổi thấp hơn”, - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp lưu ý.