Việt Nam giới thiệu bà Nguyễn Thị Lan Anh ứng cử làm thẩm phán ITLOS

Đây là lần đầu tiên Việt Nam giới thiệu ứng viên thẩm phán ITLOS. Tòa án được thành lập theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), bao gồm 21 thẩm phán, bầu theo nhiệm kỳ 9 năm. Bản án mà ITLOS tuyên là cuối cùng, có giá trị bắt buộc thi hành, không được kháng cáo.

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao, từ ngày 10-14/6, tại trụ sở Liên Hợp Quốc, New York (Mỹ) đã diễn ra Hội nghị các nước thành viên Công ước Luật biển lần thứ 34.

TTXVN dẫn lời Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho biết, Việt Nam đã giới thiệu bà Nguyễn Thị Lan Anh, Viện trưởng Viện Biển Đông thuộc Học viện Ngoại giao, ứng cử vào vị trí thẩm phán Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) nhiệm kỳ 2026-2035.

Thông tin trên được Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ đưa ra tại sự kiện thuộc khuôn khổ Hội nghị các nước thành viên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) lần thứ 34 ở New York.

Được biết, đây là lần đầu tiên Việt Nam giới thiệu ứng viên thẩm phán ITLOS. Tòa án gồm 21 thẩm phán, được bầu chọn trong số những người có uy tín và năng lực cao nhất, cũng như được công nhận trong lĩnh vực luật biển.

Tòa án Quốc tế về Luật Biển có trụ sở tại Hamburg, Đức. ITLOS là tổ chức liên chính phủ, được thành lập bởi UNCLOS, ký ngày 10/12/1982 tại Vịnh Montego, Jamaica.

Các thẩm phán được bầu theo nhiệm kỳ 9 năm, với quốc tịch được phân bổ theo quy tắc đồng đều, gồm 5 đại diện từ châu Á, 5 đại diện từ châu Phi, 4 đại diện từ các nước Mỹ Latin và Caribe, 4 người từ Tây Âu và các nước khác, cùng 3 người đến từ Đông Âu.

Các thẩm phán được các quốc gia thành viên đề cử, sau đó bỏ phiếu để chọn ra 21 người. Hiện có 168 quốc gia, vùng lãnh thổ tham gia UNCLOS, trong đó có 27 quốc gia không giáp biển.

Điều 21 của Quy chế ITLOS nêu rõ, cơ quan này có thẩm quyền xét xử, hòa giải bất kỳ tranh chấp nào liên quan đến việc giải thích hoặc áp dụng UNCLOS. Các tranh chấp có thể là về việc phân định các vùng biển, hàng hải, bảo tồn và quản lý các nguồn tài nguyên sinh vật biển, bảo vệ và gìn giữ môi trường biển, cũng như nghiên cứu khoa học biển.

ITLOS tham gia phân xử tranh chấp giữa các quốc gia thành viên của Công ước. Trong một vài trường hợp, đương sự có thể là tổ chức quốc tế hoặc doanh nghiệp nhà nước và thực thể tư nhân.

Chưa hết, ITLOS còn có quyền đưa ra bất kỳ biện pháp tạm thời nào phù hợp để ngăn chặn tác hại nghiêm trọng với môi trường biển, trong khi chờ bản án được đưa ra. Bản án mà ITLOS tuyên là cuối cùng, có giá trị bắt buộc thi hành, không được kháng cáo.

Trong khuôn khổ hội nghị UNCLOS lần thứ 34, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ đã chủ trì Hội thảo quốc tế "Nước biển dâng tại khu vực Thái Bình Dương: thực trạng, các vấn đề pháp lý và đánh giá từ góc độ luật biển" và buổi gặp mặt thường niên Nhóm bạn bè UNCLOS, nhân kỷ niệm 30 năm ngày công ước có hiệu lực.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ cho biết, UNCLOS mang ý nghĩa lịch sử đối với phát triển luật pháp quốc tế, là "hiến pháp của đại dương". Đây là khuôn khổ pháp lý toàn diện nhất, điều chỉnh mọi hoạt động trên biển, tạo cơ sở để các nước cùng hợp tác quản lý các đại dương và biển trong một trật tự và bền vững.

Nhà ngoại giao khẳng định Việt Nam sẽ cùng 115 thành viên của Nhóm bạn bè UNCLOS tiếp tục thúc đẩy đối thoại và hợp tác đa phương trong thực thi, bảo vệ tính phổ quát của công ước này.

Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Lan Anh và PGS.TS Nguyễn Hồng Thao, thành viên Ủy ban Luật pháp quốc tế của Liên Hiệp Quốc, cũng đã có bài chia sẻ đánh giá từ góc độ của Việt Nam.

Là quốc gia ven biển chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, trong đó có nguy cơ nước biển dâng, Việt Nam đề nghị các bên tiếp tục tuân thủ, thực hiện đầy đủ các quy định của UNCLOS trong giải quyết các thách thức mới nổi lên trong quản trị biển và đại dương hiện nay, bao gồm vẫn đề ô nhiễm môi trường biển, biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng.

Cùng với đó, Việt Nam kêu gọi ủng hộ việc bảo toàn các đường cơ sở, ranh giới các vùng biển xác lập từ đường cơ sở và kết quả phân định biển đã được các nước thống nhất thông qua đàm phán hoặc xác lập theo phán quyết của cơ quan tài phán quốc tế, nhằm mục tiêu duy trì ổn định và trật tự pháp lý trên biển.