Quy trình mới trải qua 3 bước chặt chẽ, gồm bước chuẩn bị, bước tiến hành kỷ luật (qua 2 hội nghị) và bước kết thúc.
Bước chuẩn bị
Mới đây, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường đã thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Quyết định 165 về Quy trình xem xét, thi hành kỷ luật đối với tổ chức đảng, đảng viên thuộc thẩm quyền Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Quyết định có hiệu lực thi hành từ ngày 6/6/2024 và thay thế Quyết định 174/2008 của Bộ Chính trị ban hành Quy trình xem xét, thi hành kỷ luật và giải quyết khiếu nại kỷ luật đảng của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Quyết định 195/2008 của Bộ Chính trị ban hành Quy trình Ban Chấp hành Trung ương xem xét, thi hành kỷ luật đối với đảng viên là Ủy viên Trung ương Đảng.
Theo nội dung Quyết định 165, Quy trình xem xét, thi hành kỷ luật đối với tổ chức đảng, đảng viên thuộc thẩm quyền Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư gồm 3 bước cụ thể: bước chuẩn bị, bước tiến hành kỷ luật (gồm 2 hội nghị) và bước kết thúc.
Với bước chuẩn bị, Ủy ban Kiểm tra Trung ương là cơ quan trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư (qua Văn phòng Trung ương Đảng) hồ sơ vụ việc gồm: Tờ trình, báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm và tài liệu liên quan.
Văn phòng Trung ương Đảng sao gửi hồ sơ vụ việc Ủy ban Kiểm tra Trung ương trình các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư; hồ sơ vụ việc Bộ Chính trị trình đến các Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng theo Quy chế làm việc.
Thường trực Ban Bí thư phân công Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư nghe đại diện tổ chức đảng, đảng viên vi phạm trình bày ý kiến trước khi tổ chức hội nghị xem xét kỷ luật.
Trong trường hợp đảng viên vi phạm là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư thì Tổng Bí thư hoặc Thường trực Ban Bí thư nghe đảng viên vi phạm trình bày ý kiến.
Tiến hành kỷ luật
Bước này gồm 2 hội nghị. Hội nghị đầu tiên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, quyết định kỷ luật, với sự tham dự gồm Bộ Chính trị hoặc Ban Bí thư; Đại diện lãnh đạo Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng.
Trong trường hợp cần thiết, có thể mời đại diện tổ chức đảng, đảng viên vi phạm và đại diện tổ chức đảng quản lý đảng viên.
Tại hội nghị, đại diện Ủy ban Kiểm tra Trung ương trình bày tờ trình, báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật. Sau đó, đại diện tổ chức đảng vi phạm, đảng viên vi phạm trình bày ý kiến, tổ chức đảng có đảng viên vi phạm phát biểu.
Trong trường hợp vắng mặt, đại diện lãnh đạo Văn phòng Trung ương Đảng trình bày báo cáo kiểm điểm của tổ chức đảng, đảng viên vi phạm và các ý kiến của tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có).
Phân công Ủy viên Bộ Chính trị hoặc Ủy viên Ban Bí thư gặp đại diện tổ chức đảng, đảng viên vi phạm trước khi họp xem xét kỷ luật báo cáo về kết quả cuộc gặp, trao đổi.
Tiếp đó, hội nghị sẽ thảo luận, biểu quyết quyết định hình thức kỷ luật hoặc biểu quyết đề nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, thi hành kỷ luật theo quy định.
Nếu Bộ Chính trị, Ban Bí thư đề nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, thi hành kỷ luật thì giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì, phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng chuẩn bị hồ sơ vụ việc để Bộ Chính trị trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
Nếu Bộ Chính trị, Ban Bí thư quyết định không kỷ luật thì Văn phòng Trung ương Đảng thông báo bằng văn bản đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương và tổ chức đảng, đảng viên liên quan được biết.
Hội nghị thứ hai là Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, quyết định kỷ luật. Thành phần tham gia hội nghị gồm Ban Chấp hành Trung ương Đảng; đại diện lãnh đạo Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Tổ chức Trung ương, các ban đảng liên quan.
Tại hội nghị, đại diện Bộ Chính trị đọc tờ trình, báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật. Đại diện tổ chức đảng, đảng viên vi phạm trình bày ý kiến (nếu đảng viên vi phạm là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tổ chức đảng vi phạm có người đứng đầu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng dự họp).
Hội nghị sau đó sẽ thảo luận, biểu quyết quyết định hình thức kỷ luật bằng phiếu kín. NếuBan Chấp hành Trung ương Đảng quyết định không thi hành kỷ luật thì Ủy quyền cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư thông báo bằng văn bản đến tổ chức đảng, đảng viên liên quan được biết.
Bước kết thúc
Ở bước cuối cùng, Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì, phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng tham mưu Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ra quyết định thi hành kỷ luật hoặc thông báo không kỷ luật.
Bộ Chính trị hoặc Ban Bí thư chịu trách nhiệm triển khai quyết định kỷ luật, thông báo không kỷ luật đến tổ chức đảng, đảng viên vi phạm và tổ chức, cá nhân liên quan.
Ủy ban Kiểm tra Trung ương sẽ hoàn chỉnh hồ sơ xem xét, thi hành kỷ luật và bàn giao Văn phòng Trung ương Đảng lưu trữ hồ sơ theo quy định.
Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên liên quan chấp hành quyết định thi hành kỷ luật.