Từ những dòng sông lớn nhất như sông Hồng, sông Đà, đến những dòng sông dài và rộng lớn nhất như sông Sông Cửu Long, mỗi con sông mang trong lòng một di sản văn hóa sâu sắc và tài nguyên đa dạng.
Top 10 con sông dài nhất Việt Nam
• Sông Mê Kông
Sông Mê Kông là một trong những con sông lớn nhất thế giới, bắt nguồn từ cao nguyên Thanh Tạng và chảy qua nhiều quốc gia trước khi đổ vào Biển Đông ở Việt Nam. Với chiều dài 4.350km, sông này đứng thứ 12 trên thế giới và là sông có lưu lượng nước trung bình lớn thứ 10, đạt khoảng 13.200 m³/s.
Sông Mê Kông cũng được biết đến với các tên gọi như sông Hậu, sông Tiền, sông Lớn và sông Cái khi chảy qua Việt Nam. Sông này có tới 9 cửa ra biển, vì vậy được còn được gọi là sông Cửu Long - 'Cửu' có nghĩa là chín và 'Long' là con rồng.
Vùng lưu vực của sông là điểm thu hút du khách với sự đa dạng sinh học như cá úc, cá trê, cá đuối gai, và cũng là nơi phát triển mạnh mẽ dịch vụ du lịch câu cá.
sông Mê Kông
© Sputnik / Vladimir Akimov
Sông Mê Kông bắt nguồn từ vùng núi cao tỉnh Thanh Hải, trải qua Tây Tạng và suốt chiều dài tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), tiếp tục qua Myanmar, Thái Lan, Lào, và Campuchia trước khi nhập vào Việt Nam.
Sông Mê Kông (hay còn gọi là sông Cửu Long) là một nguồn tài nguyên vô cùng quan trọng và có ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và các nước lân cận. Thứ nhất, sông Mê Kông chịu trách nhiệm điều tiết lưu lượng nước, quản lý các nguồn nước trên lãnh thổ của nó. Việc điều tiết này giúp đảm bảo cung cấp nước đều đặn cho canh tác, nuôi trồng và đời sống của dân cư ở các vùng ven sông, đặc biệt là trong mùa khô.
Thứ hai, sông Mê Kông là một nguồn cung cấp hải sản đa dạng và phong phú cho người dân địa phương mà còn là nguồn xuất khẩu quan trọng mang lại thu nhập cho các nền kinh tế ven sông.
Thứ ba, nhờ vào mạng lưới sông ngòi dày đặc, sông Mê Kông đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Nó cung cấp năng lượng thủy điện và nước cho canh tác, nuôi trồng, đồng thời tạo điều kiện cho du lịch phát triển, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống của người dân địa phương.
• Sông Hồng
Sông Hồng, với chiều dài tổng cộng 1.149 km, bắt nguồn từ Trung Quốc và chảy qua Việt Nam trước khi đổ vào biển Đông, là một trong những dòng sông quan trọng của nước ta. Phần chảy trong lãnh thổ Việt Nam dài 510 km và là nền văn hóa lúa nước của đất nước.
Điểm đầu tiên mà sông Hồng tiếp xúc với Việt Nam là tại xã A Mú Sung (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai), nơi mà sông bắt đầu hành trình kỳ diệu trên đất nước này.
Sông Hồng không chỉ là nguồn nước quan trọng mà còn là biểu tượng của vùng đồng bằng nước ta. Lưu lượng nước lớn, lên đến 2.640 m³/s tại cửa sông, với tổng lượng nước chảy qua lên tới 83,5 tỷ m³. Tuy nhiên, lưu lượng này không phân bổ đều, giảm mạnh vào mùa khô và tăng cao đột ngột vào mùa mưa.
• Sông Đà
Sông Đà, hay còn được biết đến với tên gọi Sông Bờ, là đại lưu chính của sông Hồng. Với chiều dài khoảng 927 km (có tài liệu ghi khác nhau như 983 km hoặc 910 km), và diện tích lưu vực lên đến 52.900 km², Sông Đà chảy qua vùng núi Tây Bắc Việt Nam, tạo nên một cảnh quan hùng vĩ và quyến rũ.
Đoạn sông này, đặc biệt ở Việt Nam, nổi tiếng với tên gọi Nậm Tè, bắt nguồn từ núi Vô Lượng, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Sông Đà trải qua các tỉnh Tây Bắc như Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, và kết thúc tại ngã ba Hồng Đà, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
Vai trò của sông Đà là rất quan trọng và đa chiều trong phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường của Việt Nam. Đặc biệt, sông Đà là nguồn nước quan trọng cho nhiều dự án thủy điện lớn như thủy điện Hòa Bình, thủy điện Sơn La, và thủy điện Lai Châu. Những thủy điện này không chỉ cung cấp điện năng lượng mà còn điều tiết lưu lượng nước, hỗ trợ cho các hoạt động khai thác nông nghiệp và công nghiệp khắp vùng lưu vực sông Hồng. Nhờ hệ thống thủy điện và các công trình điều tiết khác trên sông Đà, nước được kiểm soát một cách hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ lũ quét và bảo vệ nông nghiệp, đời sống của cư dân ven sông.
Tóm lại, sông Đà không chỉ đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng điện và nguồn nước cho sản xuất, mà còn đóng góp tích cực vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của khu vực lưu vực sông Hồng.
• Sông Đồng Nai
Sông Đồng Nai, với chiều dài ấn tượng lên đến 568 km, đứng đầu trong danh sách những dòng sông dài nhất tại Việt Nam, là một biểu tượng quan trọng trong hệ thống sông ngòi nước của đất nước. Sông bắt nguồn từ cao nguyên Langbiang của tỉnh Lâm Đồng, nơi nổi tiếng với thiên nhiên hoang sơ và vẻ đẹp hùng vĩ. Sông Đồng Nai không chỉ có chiều dài ấn tượng mà còn là sông dài nhất tại Việt Nam, chảy qua nhiều tỉnh thành lớn từ Lâm Đồng, Đắk Nông, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu cho đến thành phố Hồ Chí Minh. Sông Đồng Nai mang theo lịch sử và văn hóa đặc trưng của từng vùng miền và chảy theo hai hướng chính từ Tây Bắc và Đông Nam ở phần thượng lưu đến Đông Bắc – Tây Nam ở phần trung và hạ lưu, tạo thành một mạng lưới sông ngòi nước phong phú và đa dạng.
Mặc dù sông Đồng Nai có chiều dài đáng kinh ngạc, nhưng nó vẫn phải "nhường ngôi" cho sông Mê Kông, con sông toàn cầu với chiều dài lên đến 4.350 km. Sông Mê Kông, bắt nguồn từ cao nguyên Thạch Tạng của Trung Quốc và chảy qua nhiều quốc gia như Lào, Thái Lan, Myanmar, và Campuchia trước khi đổ ra biển Đông, là con sông lớn nhất của Việt Nam và cũng là một trong những con sông lớn nhất trên thế giới. Tại Việt Nam, sông Mê Kông được biết đến với hai tên gọi chính là sông Ba Thắc (Hậu Giang) và sông Mê Kông (Tiền Giang), chảy qua vùng đồng bằng châu thổ ở Nam Bộ của nước ta.
• Sông Mã
Sông Mã, với chiều dài ấn tượng lên đến 512 km, là một trong những dòng sông quan trọng và thiêng liêng của đất Thanh Hóa. Sông này được xếp vào danh sách top 10 các con sông dài nhất Việt Nam, không chỉ mang giá trị về địa lý mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người dân địa phương. Sông Mã chảy qua cả lãnh thổ của Lào và Việt Nam, với tổng chiều dài lên đến 512 km, trong đó có 410 km tại Việt Nam.
Sông Mã không chỉ là một phần quan trọng của cảnh quan tự nhiên mà còn mang lại nhiều lợi ích quan trọng. Nó đóng vai trò chủ yếu trong việc cung cấp năng lượng thủy điện cho khu vực này và là nguồn cung cấp điện quan trọng cho cư dân. Sông Mã cũng là niềm tự hào của Việt Nam và đặc biệt là người dân miền Bắc, là biểu tượng về môi trường tự nhiên và sự phát triển bền vững của vùng đất này.
• Sông SêrêPôk
Sông SêrêPôk (hay Srêpôk) là một phụ lưu quan trọng của sông Mekong, bắt nguồn từ vùng đất của tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông của Việt Nam, sau đó chảy qua tỉnh Ratanakiri và Stung Treng ở Campuchia. Sông SêrêPôk được biết đến là một trong những dòng sông chảy ngược, vì nó không đổ thẳng ra Biển Đông mà chảy ngược lên thượng nguồn, qua Campuchia, trước khi hợp vào dòng Mekong và xuôi về miền Tây Nam Bộ Việt Nam, cuối cùng mới đổ ra biển. Sông chảy qua tỉnh Gia Lai và thành phố Buôn Ma Thuột.
Sông SêrêPôk có tổng chiều dài là 406 km, trong đó khoảng 126 km chảy trong lãnh thổ Việt Nam và là một nguồn tài nguyên quan trọng cho khu vực. Sông này không chỉ cung cấp nước cho các hoạt động nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày của người dân, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển du lịch và điện lực thủy điện.
Với cảnh quan hữu tình và nhiều điểm đẹp, sông SêrêPôk thu hút du khách đến tham quan và khám phá. Người dân địa phương kể về những thác nước nổi tiếng như “Nàng thơ” Dray Nur, một trong những thác nước hùng vĩ và đẹp nhất ở đây.
• Sông Lô
Sông Lô là một phụ lưu cấp 1 của sông Hồng, chảy từ Trung Quốc qua các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang và Phú Thọ ở Việt Nam. Đoạn sông Lô chảy qua Việt Nam có chiều dài khoảng 274 km (các nguồn khác nhau ghi từ 264 km đến 277 km), là một trong năm con sông dài nhất ở miền Bắc Việt Nam (bao gồm sông Hồng, sông Đà, sông Lô, sông Cầu, và sông Đáy).
Sông Lô có một đoạn dài khoảng 156 km từ ngã ba Việt Trì đến cảng Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, nơi các loại tàu thuyền có tải trọng từ 100 đến 150 tấn có thể hoạt động được quanh năm. Từ thành phố Tuyên Quang đến thành phố Hà Giang, các tàu thuyền có tải trọng nhỏ có thể tham gia vận tải vào mùa mưa. Sông Lô cũng là nguồn tài nguyên quan trọng cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp và thủy sản của khu vực, đồng thời cung cấp nước cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của người dân địa phương.
• Sông Lam
Sông Lam, còn được biết đến với các tên gọi khác như Ngàn Cả, sông Cả, Nậm Khan, Thanh Long Giang, là một trong hai con sông lớn nhất ở Bắc Trung Bộ Việt Nam. Sông bắt nguồn từ cao nguyên Xiengkhuang ở Lào. Phần chính của sông chảy qua tỉnh Nghệ An, và phần cuối của sông Lam hợp lưu với sông La từ Hà Tĩnh, tạo thành ranh giới tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, trước khi đổ ra biển tại cửa Hội. Tổng chiều dài của sông theo Bách khoa toàn thư Việt Nam khoảng 512 km, trong đó có khoảng 361 km chảy trong nội địa Việt Nam.
Diện tích lưu vực của sông Lam là 27.200 km², trong đó có 17.730 km² thuộc lãnh thổ Việt Nam. Sông Lam có độ cao trung bình của triền sông là 294 m, độ dốc trung bình là 18,3%, và mật độ sông suối là 0,60 km/km². Từ biên giới Việt - Lào đến Cửa Rào, lòng sông có nhiều ghềnh thác, với hơn 100 điểm ghềnh thác. Từ Cửa Rào trở về xuôi, tàu thuyền nhỏ có thể đi lại được trên sông vào mùa nước. Tổng lượng nước của sông là 21,90 km³, tương ứng với lưu lượng trung bình hàng năm là 688 m³/s và mô đun dòng chảy năm là 25,3 l/s.km². Mùa lũ từ tháng 6 đến tháng 11 cũng là mùa mưa, chiếm khoảng 74-80% tổng lượng nước trong năm.
Sông Lam không chỉ là nguồn nước quan trọng cho các hoạt động nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày của người dân, mà còn có cảnh quan hữu tình và nhiều điểm đẹp thu hút du khách. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong văn hóa và đời sống của cộng đồng dân cư ven sông.
• Sông Thái Bình
Sông Thái Bình, còn được gọi là sông Hàm Giang hay sông Phú Lương, là một con sông lớn trong hệ thống sông ở miền Bắc Việt Nam, cùng với hệ thống sông Hồng là hai hệ thống sông chính của đồng bằng sông Hồng. Mặc dù tên gọi của sông trùng với tên tỉnh Thái Bình nhưng sông không chảy qua tỉnh này. Thái Bình chỉ có chiều dài gần 5km, là một đoạn rất ngắn so với chiều dài qua các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương và Hải Phòng.
Sông Thái Bình có chiều dài khoảng 100km và đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của miền Bắc. Sông này cung cấp nguồn nước quan trọng cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp và thủy sản của địa phương, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa và du lịch. Sông Thái Bình cũng là một trong những con sông bị ngập lụt nhiều nhất do phù sa bồi đắp nhiều, lòng sông rộng, ít dốc và đáy bằng phẳng.
• Sông Hồi Xuân
Dòng Sông Hồi Xuân là một nhánh chảy quan trọng ở phía trên sông Hồng, bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang và Phú Thọ ở Việt Nam. Chiều dài của đoạn sông Hồi Xuân trong lãnh thổ Việt Nam dao động từ 264 km đến 277 km, được xếp vào danh sách của năm con sông dài nhất ở miền Bắc Việt Nam (bao gồm sông Hồng, sông Đà, sông Lô, sông Cầu và sông Đáy).
Phần đoạn sông dài 156 km từ ngã ba Việt Trì đến cảng Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, là nơi các loại tàu thuyền có tải trọng từ 100 đến 150 tấn có thể hoạt động quanh năm. Từ thành phố Tuyên Quang đến thành phố Hà Giang, các tàu thuyền có tải trọng nhỏ có thể tham gia vận tải trong mùa mưa. Sông Hồi Xuân là nguồn tài nguyên quan trọng cho sản xuất nông nghiệp và thủy sản trong khu vực này, đồng thời cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất của người dân địa phương.