Việt Nam hướng tới tương lai hạt nhân với sự hỗ trợ của Nga

Bước tiến vượt bậc

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực này chia sẻ với Sputnik, lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu 10 MW được đề cập xây dựng trong thỏa thuận là loại lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu. So sánh với lò nghiên cứu Triga Mark II được xây dựng từ năm 1963 và khôi phục cải tiến năm 1983 hiện đang vận hành ở Đà Lạt, đây là một bước tiến vượt bậc.

"Với mục tiêu nghiên cứu, đào tạo nhân lực và sản xuất dược phẩm, lò phản ứng mới sẽ đáp ứng được nhiều hơn các thí nghiệm phức tạp về cả chất lượng và số lượng", chuyên gia cho biết.

Dự án này mở ra cánh cửa cho Việt Nam tiếp cận nhiều công nghệ hạt nhân tiên tiến như công nghệ xây dựng vận hành lò phản ứng thế hệ mới, công nghệ chu trình nhiên liệu khép kín, thử nghiệm các kỹ thuật mới về xử lý và quản lý chất thải phóng xạ.

Nga giúp Việt Nam xây lò phản ứng hạt nhân mới ở Đồng Nai

4 Tháng Bảy, 22:19

Đồng thời, với ứng dụng công nghệ phi điện, lò phản ứng công suất cao còn có thể giúp tiến hành các thí nghiệm phúc tạp về nghiên cứu chiếu xạ vật liệu, bao gồm việc thiết kế chế tạo các vật liệu biến tính, vật liệu hấp thụ phóng xạ, các cấu trúc nhiên liệu mới.

“Đáng chú ý,về mặt sản xuất dược phẩm hạt nhân, chủ yếu cho hoạt động chẩn đoán và điều trị ung thư, nếu như lò Đà Lạt với công suất 0.5 MW chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu trong nước thì với lò phản ứng công suất 10MW với 20-25 kênh khai thác neutron, việc đáp ứng 100% nhu cầu, thậm chí xuất khẩu loại dược phẩm đáng quý này là điều hoàn toàn khả thi”, chuyên gia trên chỉ ra.

Nga và Việt Nam bắt đầu triển khai dự án Trung tâm Y học hạt nhân

20 Tháng Sáu, 12:45

Vẫn còn nhiều thách thức

Tuy nhiên, con đường phía trước không phải không có thách thức. Dự án xây lò phản ứng hạt nhân mới cho Việt Nam hợp tác với Nga đã được bắt đầu thảo luận từ những năm 90 của thế kỷ XX và đã ký bản ghi nhớ xây dựng lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu công suất từ 10 – 20MW kèm trung tâm nghiên cứu lần đầu vào năm 2011, với lịch khởi công và vận hành liên tục bị dời lại. Theo chuyên gia trên, chi phí dự án đã tăng đáng kể từ ước tính ban đầu.

“Về vấn đề nguồn vốn. Dự trù kinh phí cho dự án này liên tục tăng theo từng năm, từ mức 300-400 triệu USD ban đầu, tăng lên 552 triệu USD trong thỏa thuận năm 2014 và 600 triệu USD năm 2019. Thỏa thuận mới năm 2024 không rõ mức đầu tư bao nhiêu, nhưng chắc chắn cũng sẽ là 1 gánh nặng kinh tế không nhỏ”, ông cho biết.

Nga và Việt Nam có thể nối lại đàm phán về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân

20 Tháng Sáu, 12:42

Một thách thức quan trọng khác là về vấn đề kỹ thuật và nhân lực. Một lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu công suất 10 MW kèm các trung tâm nghiên cứu phụ trợ sẽ cần 400 – 500 nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đã được đào tạo thực địa tại Nga hoặc có kinh nghiệm vận hành lò phản ứng trước kia. Tuy nhiên, con số này Việt Nam sẽ khó đáp ứng chỉ trong vài năm.

"Hiện sau nhiều lần tăng hạn, lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt đã được ấn định sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030, trở thành một trong những lò phản ứng hạt nhân vận hành lâu nhất thế giới. Vì thế dù muốn hay không, Việt Nam cũng buộc phải hoàn thành một dự án lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới. Vì thế, trong 5 năm tới, cả Việt Nam và Nga đều phải vượt qua tất cả các khó khăn bằng một cách nào đó, nếu Việt Nam vẫn còn nuôi tham vọng phát triển ngành khoa học hạt nhân cũng như công nghệ nguyên tử vì mục đích hòa bình", chuyên gia chỉ ra.

Rosatom đề xuất để Việt Nam lựa chọn loại nhà máy điện hạt nhân dự kiến xây dựng

24 Tháng Sáu, 10:01

Có thể thấy, việc xây dựng lò phản ứng hạt nhân công suất lớn hơn sẽ giúp Việt Nam tích lũy thêm kinh nghiệm xây dựng cơ sở hạt nhân, là tiền đề quan trọng cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân sau này nếu coi điện hạt nhân cũng là một loại hình năng lượng tái tạo.

“Dự án này cũng giúp Việt Nam chủ động hơn trong việc đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ mọi lĩnh vực liên quan đến ngành hạt nhân, dù là trong lĩnh vực điện hay phi điện”, vị chuyên gia kết luận.