Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, trong trường hợp cần thiết, khi được yêu cầu, tòa có thể cung cấp toàn bộ hình ảnh và diễn biến phiên tòa để phục vụ cho hoạt động tác nghiệp của báo chí.
Đảm bảo quyền con người, quyền công dân
Sáng 22/7, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức buổi họp báo công bố các Luật vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 7, trong đó có Luật Tổ chức TAND.
Theo đó, Luật Tổ chức TAND năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, bao gồm 9 Chương, 152 Điều; giảm 2 Chương nhưng tăng 54 Điều so với Luật Tổ chức TAND năm 2014.
Tại buổi họp báo, báo giới đã đặt ra nhiều câu hỏi liên quan đến hoạt động tác nghiệp của báo chí tại phiên tòa.
Giải đáp các thắc mắc, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, các hoạt động thông tin cũng cần tuân theo quy định của pháp luật. Tương tự, các đối tượng tham gia phiên tòa, phiên họp phải nghiêm chỉnh chấp hành quy định của pháp luật cũng như nội quy phiên tòa.
Theo ông Tiến, việc này nhằm đảm bảo cho phiên tòa, phiên họp diễn ra trang nghiêm, chất lượng, đúng pháp luật. Đồng thời, bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp.
“Quá trình diễn ra phiên tòa, phiên họp, nhiều thông tin, chứng cứ được công bố nhưng chưa được kiểm chứng. Đặc biệt là những thông tin về đời tư cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh”, ông Tiến cho hay.
“Nội dung quy định này sẽ không hạn chế quyền tác nghiệp của báo chí”, Phó Chánh án TAND Tối cao khẳng định.
Theo nội dung khoản 3 Điều 141 Luật Tổ chức TAND 2024, việc ghi âm lời nói được thực hiện trong toàn bộ thời gian diễn ra phiên tòa, phiên họp.
Trong khi đó, việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.
Việc ghi âm, ghi hình Hội đồng xét xử, Thẩm phán phải được sự đồng ý của Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, phiên họp. Trong trường hợp ghi âm, ghi hình của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ, cũng như của Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, phiên họp.
Luật Tổ chức TAND 2024 cũng quy định, Tòa án tiến hành ghi âm lời nói, ghi hình ảnh diễn biến phiên tòa, phiên họp trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn.
“Trong trường hợp cần thiết, báo chí yêu cầu cung cấp, tòa án hoàn toàn có thể cung cấp toàn bộ hình ảnh và diễn biến phiên tòa để phục vụ cho hoạt động tác nghiệp của báo chí”, ông Tiến cho hay.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý việc này phải đảm bảo tuân thủ nguyên tắc bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
Lập các Tòa sơ thẩm chuyên biệt
Đáng chú ý, Luật Tổ chức TAND năm 2024 cũng bổ sung quy định về việc thành lập các TAND sơ thẩm chuyên biệt, gồm Hành chính, Sở hữu trí tuệ và Phá sản.
TAND Tối cao cho rằng, việc này nhằm bảo đảm tính chuyên môn hoá và sự chuyên sâu trong hoạt động xét xử vụ việc sở hữu trí tuệ, phá sản; cũng như bảo đảm tính độc lập của Thẩm phán, Hội thẩm khi xét xử các vụ án hành chính.
Về thời điểm thành lập 3 toà án trên, cũng như cơ cấu tổ chức của toà, ông Nguyễn Văn Tiến cho biết căn cứ tình hình thực tiễn, trên cơ sở số liệu từng loại vụ việc mà tòa án có thẩm quyền giải quyết, điều kiện cơ sở vật chất và nhân lực, TAND Tối cao đang rà soát, nghiên cứu, xây dựng phương án đề xuất, xin ý kiến cấp có thẩm quyền, sau đó trình Ủy ban Thường vụ xem xét, quyết định.
“Có thể cho thành lập các tòa án này sau khi Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính và Luật phá sản được sửa đổi, bổ sung. Số lượng từng tòa án sơ thẩm chuyên biệt, đặt trụ sở ở đâu, phạm vi thẩm quyền như thế nào, TAND Tối cao đang xây dựng phương án và đề xuất”, Phó Chánh án TAND Tối cao cho hay.