Nghệ sĩ Xuân Bắc sinh năm 1976 tại Phú Thọ, tốt nghiệp trường Đại học Sân khấu & Điện ảnh Hà Nội, sau đó làm việc tại Nhà hát Kịch Việt Nam.
Tháng 9/2016, Xuân Bắc được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam. Tháng 1/2021, anh được bổ nhiệm làm Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam.
Xuân Bắc được trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú vào năm 2016 và trở thành Nghệ sĩ nhân dân vào năm 2023.
Năm 2022, anh được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương lao động hạng ba.
NSND Xuân Bắc được công chúng biết đến với nhiều vai diễn trong các bộ phim như: Chuyện nhà Mộc, Sóng ở đáy sông, Kẻ cắp bất đắc dĩ, Thăng bằng, Đảo xa… Anh cũng là gương mặt quen thuộc với khán giả màn ảnh nhỏ qua các chương trình như: Gặp nhau cuối tuần, Gặp nhau cuối năm, Hỏi xoáy đáp xoay, Đuổi hình bắt chữ, Vua tiếng Việt…
Dù tham gia chương trình nào và với vai trò gì, Xuân Bắc cũng luôn thể hiện được tài năng của mình. Điều đó khiến anh trở thành nhân vật không thể thiếu của rất nhiều chương trình.